Marmara Bölgesi Tahta Kaşık Sanatı

Kaşıkçılık

Taraklı İlçesi’nde yüzyıllardan bu yana sürdürülen çok yaygın geleneksel bir el sanatıdır İlçenin Alballar, Kemaller, Esenyurt ve Uğurlu köylerinde yaşatılan bu gelenek, bugün halen onlarca “Kaşık Evi/Kaşık Odası”nda sürdürülmektedir Bu köylerimizde özellikle kış aylarında yoğun bir üretim yapılmaktadır İkiyüze yakın aktif ustası ile kaşıkçılık, ilin en yaygın geleneksel el sanatları arasındadır Daha önceki yıllarda Taraklı İlçe merkezi ve tüm köyler kaşık, kepçe, yaba, maşa, semer ve tarak işleriyle uğraşırken, son zamanlarda ham madde bulmak zorlaşınca bu işleri meslek edinen köylerin dışında uğraşan insan sayısı oldukça azalmıştır Kaşıklar, özel olarak inşa edilmiş kaşık evlerinde/odalarında yapılır

“Kaşık Evi/Odası”, kaşık yapımı için evlerin bitişiğine, 1,5 metre yüksekliğinde ve 3m_ genişliğinde kaşık odaları yapılır Bu kaşık odasında 3 kaşık ustası birlikte çalışır Kaşık ustaları haftanın 6 günü çalışıp yalnızca cumartesi günü dinlenirler

Kaşık yapımında çeşitli bıçak ve keskiler kullanılır Kaşıklar kepçe, yemek kaşığı ve mama kaşığı olarak üç boyda imal edilir Kaşık imal aşamaları şöyledir:

Birinci safha: Ağaç iki kaşık boyunda tomsak halinde kesilir Tomsak halindeki ağaç nacakla taslak haline getirilip kaşık formuna sokulur Bu işe “taslama” denir

İkinci safha: Nacakla baş ve sap kısımları düzeltilir Bu safhaya “iğinnek” denir

Üçüncü safha: Kaşık yapımı için özel olarak yapılmış “kaşık tezi” üzerinde keserle ağız kısmının içi oyulur Bu işleme “keserlek” denir

Dördüncü safha: Özel olarak yapılmış bıçakla sapı ve arkası düzeltilir

Beşinci safha: Kaşığın içi “iğdi” denen özel bıçakla keser izleri düzeltilip, inceltilir Bu safhaya “yalaklama” denir

Altıncı safha: Törpü ile kaşığın dışı düzeltilerek bıçak izleri kaybedilir

Yedinci safha: Bu aşamada kaşık zımparalanıp, yün veya keçe ile perdahlanır Bu aşamadan sonra kaşık kullanıma hazırdır

Kaşık yapımında şimşir ve kayın ağacı kullanılır Şimşir ağacından yapılan kaşık diğer ağaçların kaşıklarına göre daha değerlidir

Kaşık odalarında, kaşığın yanında kepçe, şekerlik, çerezlik ve çeşitli hayvan figürleri (at, deve, kartal, fil) de yapılır Yani çeyiz sandığı, sehpa, telefonluk resim çerçevesi, tepsi, rahle (sini), mihale (altlık), abajur, ekmek sepeti, peçetelik vb ev, kullanım ve süs eşyası, bu geleneksel sanatçılarının ürünleri arasında yer almaktadır

Alıntıdır