Endometriozis...

Endometriozis
Normalde uterus (rahim) iç yüzeyini örten dokunun, uterus iç yüzeyi dışında bulunmasına endometriyozis (endometriozis) adı verilir Adet görmeyen bayanlarda görülmez (ilk adetten önce ve menopozdan sonra görülmez) Çouck doğurmamış ve gebe kalmamış kadınlarda daha sık gözlenir Nedeni tam olarak ispatlanamamıştır Ağrılı adet görme nedenlerindendir Kısırlık ve erken dönemde düşüklere sebep olabilir Belirti ve bulgular hastalığın yerleştiği yere göre değişiklik gösterebilir

Endometriyozis saptanan bayanların tipik özellikleri:
- adet kanaması fazla miktarda olur
- adet dönemleri kısadır (27 gün veya daha az)
- bayan bir akrabasında da endometriyozis vardır
Aşağıdaki özelliklere sahip bayanlarda ise endometriozis daha az görülme eğilimindedir:
- normal kilolarından daha zayıf olanlar
- düzenli egzersiz yapanlar
- birden fazla kez hamile kalanlar
- doğum kontrol hapı kullananlar

Üreme çağındaki kadınların %10-20 sinde görülmektedir, en sık olarak 25-35 yaş arasında tanı konur Kısırlık problemi olan kadınların %15-40 ında endometriyozis saptanmaktadır Ailesinde endometriyozis olan kadınlarda endometriyozis gelişme riski 6 kat daha fazladır

Cinsel organlar dışında aşağıdaki organlarda yerleşim gösterebilir:
- apendiks (apandisit bölgesi), ince barsaklar
- mesane
- omentum (karın duvarı iç zarı ?)
- göbek
- inguinal kanal (kasık)
- uzuvlar
- akciğerler
- lenf bezleri
- üst solunum yolları (özellikle burun)
- böbrek
- beyin
- kulak

Belirtiler ve Muayene Bulguları
- ağrılı adet görme
- adet öncesi başlayan, adet görme ile azalan kuyruk sokumu bölgesinde ağrı
- ağrılı cinsel ilişki
- büyük kitleler oluşmuşsa bası hissi olabilir
- tutulum yerine bağlı olarak idrarda kan, dışkıda kan, dışkılama sırasında ağrı, idrar yapma sırasında ağrı gelişebilir
- adet bozuklukları
- adet döneminde burun kanamaları (hemoraji vikaryöz)
- kısırlık
- Muayene sırasında odak saptanabilir
- histerosalpingografide tüpler açık fakat yapışıktır (özel bir bulgudur), tüpler barsak hareketlerine göre yer değiştirir
- biyopsi ile tanı konabilir
Overdeki (yumurtalık) endometriyozis nadiren torsiyon kistine neden olur

Tedavi
Belirtiler hafifse ve kısırlık yoksa hasta sadece takip ve kontrol edilir Aspirin ve benzeri ilaçlarla ağrı giderilebilir
6 ay süre ile doğum kontrol hapı kullanılır 10-20inci günler arasında 1 er tane alınır, kanama devam ederse doz iki katına çıkarılır Tekrar kanama olursa doz yine iki katına çıkarılır
Diğer doğum kontrol hapı kullanma şekli 5-25inci günler ilaç almaktır
Menopoz sonrası dönemde yumurtalıklar alınabilir
Ethisterone isimli ilaç alınabilir Bu ilaç 3 cm lik odakları baskılayabilir Bu ilaç 6 ay süre ile kullanılabilir Kilo artışı, sivilce, saç dökülmesi, kıllarda kalınlaşma, yağlı cilt, ödem yapabilir
Laparaskopi, elektrokoter ve CO2 lazer ile odaklar yok edilebilir Her tedaviden sonra, hastalığın tekrarlama şansı vardır; en etkili yöntemlerden birisi ethisterone kullanımıdır (%90 başarı)