Söz Sanatları Deneme Soru Ve Cevapları...

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-16-2012

1

“Çatma kurban olayım çehreni ey nazlı hilal!”

dizesinde hangi edebi sanatlar vardır?

A) Teşhis - hüsn-i talil

B) Telmih – kinaye

C) Mecaz-ı mürsel – teşhis

D) Hüsn-i talil – tecahül-i arif

E) Tevriye – cinas

2

Benzetmenin iki temel unsurundan (benzetilen ve benzeyen) sadece biri söylenerek yapılan teşbihe “istiare” denir

Aşağıdaki dizelerin hangisinde istiare sanatı vardır?

A) Can kafeste durmaz, uçar gider bir gün elbet

B) Ölüler, hepimiz için yalvarın Allah’a!
C) Eski geceler, sevdiklerimle dolu odalar

D) Arıyorum aklımda bir ninni bestesini

E) Nerde kaldı sevgilim, seni ilk öptüğüm gün?

3

Gül-i ruhsarına karşu gözümden kanlı akar su

Habibim fasl-ı güldür bu akarsular bulanmaz mı?

Bu beyitteki sanat için aşağıdaki açıklamalardan hangisi doğrudur?

A) Şair, çok iyi bildiği bir şeyi bilmezlikten

gelmiştir

B) Sebebi bilinen bir olay, bir durum, gerçek sebebi

dışında daha güzel bir sebebe bağlanmıştır

C) Bir kelime, aynı yerde birden fazla manada

kullanılmıştır

D) Herkes tarafından bilinen geçmişteki bir olay ,

bir veya birkaç kelime ile hatırlatılmıştır

E) Ses bakımından (okunuş ve yazılışları) aynı veya

birbirine çok yakın fakat manaları ayrı

kelimeler bir arada kullanılmıştır

4

Yar sana,

Çağlar sular yarsana,

Çünkü Ferhat’ım dersin,

Bulunmaz mı yar sana?

Bu dörtlükte hangi söz sanatları vardır?

A) Hüsn-i talil – tecahül-i arif

B) Mecaz-ı mürsel – kinaye

C) Telmih – teşhis

D) Cinas – telmih

E) istifham – teşbih

5

Güğüm bir gün testiye,
“Yola çıkalım” dedi

Testi “Korkarım” dedi

Evde kalmak istedi

Bu dörtlükteki en belirgin söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tevriye

B) Cinas

C) İntak

D) Tariz

E) Kinaye

6

Aşağıdaki dizelerden hangisinde bir “istiare” sanatı vardır?

A) Ağaçlar sonbaharda elbiselerini soyunur

B) Nefes almak, içten içe, derin derin…

C) Bir sebile döküldü bembeyaz güvercinler

D) Ürkmeden su içsinler yavaşça, susun, susun!

E) Mermer basamaklarda uçuşur beyaz tüyler

7

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde benzetmenin dört unsuru da vardır?

A) O altın sarısı saçlarını yeniden okşasam,

okşasam…

B) Şimdi o güzelim günleri nasıl özlüyorum bir

bilsen!

C) Mehmetçik, cesaret ve kahramanlıkta aslan

gibidir

D) O zeytin gözlere doyamadım, diyerek

sızlanıyordu

E) Oğul, gelecek günler, geçmişten güzel

olmayacak

8 Her nere gidersen eyle talanı,
Öyle yap ki ağlatasın güleni,
Bir saatte söyle yüz bin yalanı,
El, bir doğru söz söylerse inanma

Bu dörtlükteki en belirgin edebi sanat, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Telmih

B) Tariz

C) Hüsn-i talil

D) Teşbih

E) Tevriye

9

Kara gözler, kara gözler
Kararmış kara gözler,
Gemim deryada kaldı,
Yelkenim kara gözler

Bu dörtlükteki en belirgin edebi sanat, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tecahül-i arif

B) Kinaye

C) Mübalağa

D) Teşbih

E) Cinas

10

Dest-busi arzusuyla ölürsem dostlar
Kuze eylen toprağım sunun anınla yare su

Bu beyit için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Belirli ses ve heceler tekrarlanmıştır

B) Benzetmenin dört öğesinden yalnız biri

kullanılmıştır

C) Nedeni herkesçe bilinen bir olayın nedeni

bilinmezlikten gelinmiştir

D) Cansız bir varlığa insani özellikler

kazandırılmıştır

E) Anlamca bir birinin karşıtı olan sözcükler bir

arada kullanılmıştır

11

Haliçte bir vapuru vurdular dört kişi

Demirlemişti, eli kolu bağlıydı, ağlıyordu

Bu dizelerde görülen söz sanatı aşağıdaki dizelerin hangisinde vardır?
A) Yaşlı bir nine oluncaya kadar çok yaşa
Barış masalları anlat, ölüm değil torunlarına

B) Bilmezdim şarkıların bu kadar güzel,
Kelimelerinse kifayetsiz olduğunu

C) İçmiş gibi geceyi bir yudumda,

Göğün mağrur bakışlı bulutları

D) İşim gücüm budur benim,

Gökyüzünü boyarım her sabah,
E) Bir mide düşünürüm midemde,

Bir ayak düşünürüm ayağımda

12

“Alem sele gitti gözlerimin yaşından”

dizesindeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Benzetme

B) Telmih

C) Hüsn-i talil

D) Mübalağa

E) Tezat

13

Aşağıdaki atasözlerinden hangisinde kinayeli bir söyleyiş yoktur?

A) Mum dibine ışık vermez

B) Hamama giren terler

C) Taşıma su ile değirmen dönmez

D) Yuvarlanan taş yosun tutmaz

E) Bugünün işini yarına bırakma

14

“O çay ağır akar,yorgun mu bilmem,

Mehtabı hasta mı,solgun mu bilmem”

Bu dizelerdeki söz sanatının özdeşi aşağıdaki dizelerden hangisinde vardır?

A) Kar suyundan süzen çeşme göl olmaz
Gül dikende biter diken gül olmaz
B) Cahil okur amma alim olamaz
Kâmillik ilmini herkes bilemez

C) Bir sarmaşık uyanıyordu uykusunda

Geriniyordu bir eski duvarın sıvasında
D) Ferhat Şirin için kestiği taşlar

Benim senin için döktüğüm yaşlar
E) Güzelliğin on par'etmez
Şu bendeki aşk olmasa

15

Nihat’ın golüyle tüm stat ayağa kalktı

cümlesindeki altı çizili sözcükteki sanatlı söyleyiş aşağıdaki cümlelerin hangisinde vardır?

A) Yazar, daha çok hece ölçüsünü kullanmıştır

B) Siz niçin okula gidiyorsunuz, amacınız ne?

C) Bildiklerini arkadaşınla paylaşman güzel bir şey

D) Gelecek çağ, sevgi çağı olacaktır

E) O evine çok bağlı bir insandır

16

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde benzetmenin dört unsurundan sadece “benzeyen” ve “benzetilen” kullanılmıştır?

A) Oysa bütün arkadaşlarım o geziye gitmişti

B) Çok heyecanlandığından elleri titriyordu

C) Bu adam, tilki gibi kurnaz biridir, dikkat et

D) Çocuklarına, karısına yıllarca cehennem hayatı

yaşattı

E) Hayatta kalma savaşı veren bir genci anlatıyor,

yazar

17

Aşağıdaki dizelerin hangisinde “tecahül-i arif” sanatı vardır?

A) Dost dost diye nicesine sarıldım,
Benim sâdık yârim kara topraktır

B) Ben gidersem sazım sen kal dünyada ,
Gizli sırlarımı aşikar etme

C) Kazak Abdal der rivâyet eyledim,
Üç yüz altmış er ziyâret eyledim

D) İçimde kar donar, buzlar tutuşur,

Yağan ateş midir, kar mıdır bilmem

E) Ormanda büyüyen adam azgını,
Çarşıda pazarda insan beğenmez!

18

Aşağıdaki dizelerin hangisinde “hüsn-i talil” sanatına başvurulmuştur?
A) Uykudan uyanmış şahin bakışlım

B) Işkun aldı benden beni, bana seni gerek seni!
C) Karşımızda canım İstanbul canım deniz…

D) Kimse alamaz elimizden bu ümidi!

E) Yoksun diye bahçemde çiçekler açmıyor bak

19

“Bir ah çeksem dağı taşı eritir,

Gözüm yaşı değirmeni yürütür”

Bu dizelerdeki en belirgin söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tevriye

B) Tezat

C) Kinaye

D) Mübalağa

E) Teşhis

20

Her gün bu kadar güzel mi bu deniz?

Böyle mi görünür gökyüzü her zaman?

Bu dizelerdeki en belirgin söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A) İstifham

B) Tenasüp

C) Mübalağa

D) Cinas

E) Tariz

CEVAP ANAHTARI

1

C 2

A 3

B 4

D 5

C 6

A 7

C 8

B

9

E 10

A 11

C 12

D 13

E 14

C 15

E

16

D 17

D 18

E 19

D 20

A

07-16-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Söz Sanatları Deneme Soru Ve Cevapları... 1 “Çatma kurban olayım çehreni ey nazlı hilal!” dizesinde hangi edebi sanatlar vardır? A) Teşhis - hüsn-i talil B) Telmih – kinaye C) Mecaz-ı mürsel – teşhis D) Hüsn-i talil – tecahül-i arif E) Tevriye – cinas 2 Benzetmenin iki temel unsurundan (benzetilen ve benzeyen) sadece biri söylenerek yapılan teşbihe “istiare” denir Aşağıdaki dizelerin hangisinde istiare sanatı vardır? A) Can kafeste durmaz, uçar gider bir gün elbet B) Ölüler, hepimiz için yalvarın Allah’a! C) Eski geceler, sevdiklerimle dolu odalar D) Arıyorum aklımda bir ninni bestesini E) Nerde kaldı sevgilim, seni ilk öptüğüm gün? 3 Gül-i ruhsarına karşu gözümden kanlı akar su Habibim fasl-ı güldür bu akarsular bulanmaz mı? Bu beyitteki sanat için aşağıdaki açıklamalardan hangisi doğrudur? A) Şair, çok iyi bildiği bir şeyi bilmezlikten gelmiştir B) Sebebi bilinen bir olay, bir durum, gerçek sebebi dışında daha güzel bir sebebe bağlanmıştır C) Bir kelime, aynı yerde birden fazla manada kullanılmıştır D) Herkes tarafından bilinen geçmişteki bir olay , bir veya birkaç kelime ile hatırlatılmıştır E) Ses bakımından (okunuş ve yazılışları) aynı veya birbirine çok yakın fakat manaları ayrı kelimeler bir arada kullanılmıştır 4 Yar sana, Çağlar sular yarsana, Çünkü Ferhat’ım dersin, Bulunmaz mı yar sana? Bu dörtlükte hangi söz sanatları vardır? A) Hüsn-i talil – tecahül-i arif B) Mecaz-ı mürsel – kinaye C) Telmih – teşhis D) Cinas – telmih E) istifham – teşbih 5 Güğüm bir gün testiye, “Yola çıkalım” dedi Testi “Korkarım” dedi Evde kalmak istedi Bu dörtlükteki en belirgin söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? A) Tevriye B) Cinas C) İntak D) Tariz E) Kinaye 6 Aşağıdaki dizelerden hangisinde bir “istiare” sanatı vardır? A) Ağaçlar sonbaharda elbiselerini soyunur B) Nefes almak, içten içe, derin derin… C) Bir sebile döküldü bembeyaz güvercinler D) Ürkmeden su içsinler yavaşça, susun, susun! E) Mermer basamaklarda uçuşur beyaz tüyler 7 Aşağıdaki cümlelerden hangisinde benzetmenin dört unsuru da vardır? A) O altın sarısı saçlarını yeniden okşasam, okşasam… B) Şimdi o güzelim günleri nasıl özlüyorum bir bilsen! C) Mehmetçik, cesaret ve kahramanlıkta aslan gibidir D) O zeytin gözlere doyamadım, diyerek sızlanıyordu E) Oğul, gelecek günler, geçmişten güzel olmayacak 8 Her nere gidersen eyle talanı, Öyle yap ki ağlatasın güleni, Bir saatte söyle yüz bin yalanı, El, bir doğru söz söylerse inanma Bu dörtlükteki en belirgin edebi sanat, aşağıdakilerden hangisidir? A) Telmih B) Tariz C) Hüsn-i talil D) Teşbih E) Tevriye 9 Kara gözler, kara gözler Kararmış kara gözler, Gemim deryada kaldı, Yelkenim kara gözler Bu dörtlükteki en belirgin edebi sanat, aşağıdakilerden hangisidir? A) Tecahül-i arif B) Kinaye C) Mübalağa D) Teşbih E) Cinas 10 Dest-busi arzusuyla ölürsem dostlar Kuze eylen toprağım sunun anınla yare su Bu beyit için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Belirli ses ve heceler tekrarlanmıştır B) Benzetmenin dört öğesinden yalnız biri kullanılmıştır C) Nedeni herkesçe bilinen bir olayın nedeni bilinmezlikten gelinmiştir D) Cansız bir varlığa insani özellikler kazandırılmıştır E) Anlamca bir birinin karşıtı olan sözcükler bir arada kullanılmıştır 11 Haliçte bir vapuru vurdular dört kişi Demirlemişti, eli kolu bağlıydı, ağlıyordu Bu dizelerde görülen söz sanatı aşağıdaki dizelerin hangisinde vardır? A) Yaşlı bir nine oluncaya kadar çok yaşa Barış masalları anlat, ölüm değil torunlarına B) Bilmezdim şarkıların bu kadar güzel, Kelimelerinse kifayetsiz olduğunu C) İçmiş gibi geceyi bir yudumda, Göğün mağrur bakışlı bulutları D) İşim gücüm budur benim, Gökyüzünü boyarım her sabah, E) Bir mide düşünürüm midemde, Bir ayak düşünürüm ayağımda 12 “Alem sele gitti gözlerimin yaşından” dizesindeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? A) Benzetme B) Telmih C) Hüsn-i talil D) Mübalağa E) Tezat 13 Aşağıdaki atasözlerinden hangisinde kinayeli bir söyleyiş yoktur? A) Mum dibine ışık vermez B) Hamama giren terler C) Taşıma su ile değirmen dönmez D) Yuvarlanan taş yosun tutmaz E) Bugünün işini yarına bırakma 14 “O çay ağır akar,yorgun mu bilmem, Mehtabı hasta mı,solgun mu bilmem” Bu dizelerdeki söz sanatının özdeşi aşağıdaki dizelerden hangisinde vardır? A) Kar suyundan süzen çeşme göl olmaz Gül dikende biter diken gül olmaz B) Cahil okur amma alim olamaz Kâmillik ilmini herkes bilemez C) Bir sarmaşık uyanıyordu uykusunda Geriniyordu bir eski duvarın sıvasında D) Ferhat Şirin için kestiği taşlar Benim senin için döktüğüm yaşlar E) Güzelliğin on par'etmez Şu bendeki aşk olmasa 15 Nihat’ın golüyle tüm stat ayağa kalktı cümlesindeki altı çizili sözcükteki sanatlı söyleyiş aşağıdaki cümlelerin hangisinde vardır? A) Yazar, daha çok hece ölçüsünü kullanmıştır B) Siz niçin okula gidiyorsunuz, amacınız ne? C) Bildiklerini arkadaşınla paylaşman güzel bir şey D) Gelecek çağ, sevgi çağı olacaktır E) O evine çok bağlı bir insandır 16 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde benzetmenin dört unsurundan sadece “benzeyen” ve “benzetilen” kullanılmıştır? A) Oysa bütün arkadaşlarım o geziye gitmişti B) Çok heyecanlandığından elleri titriyordu C) Bu adam, tilki gibi kurnaz biridir, dikkat et D) Çocuklarına, karısına yıllarca cehennem hayatı yaşattı E) Hayatta kalma savaşı veren bir genci anlatıyor, yazar 17 Aşağıdaki dizelerin hangisinde “tecahül-i arif” sanatı vardır? A) Dost dost diye nicesine sarıldım, Benim sâdık yârim kara topraktır B) Ben gidersem sazım sen kal dünyada , Gizli sırlarımı aşikar etme C) Kazak Abdal der rivâyet eyledim, Üç yüz altmış er ziyâret eyledim D) İçimde kar donar, buzlar tutuşur, Yağan ateş midir, kar mıdır bilmem E) Ormanda büyüyen adam azgını, Çarşıda pazarda insan beğenmez! 18 Aşağıdaki dizelerin hangisinde “hüsn-i talil” sanatına başvurulmuştur? A) Uykudan uyanmış şahin bakışlım B) Işkun aldı benden beni, bana seni gerek seni! C) Karşımızda canım İstanbul canım deniz… D) Kimse alamaz elimizden bu ümidi! E) Yoksun diye bahçemde çiçekler açmıyor bak 19 “Bir ah çeksem dağı taşı eritir, Gözüm yaşı değirmeni yürütür” Bu dizelerdeki en belirgin söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? A) Tevriye B) Tezat C) Kinaye D) Mübalağa E) Teşhis 20 Her gün bu kadar güzel mi bu deniz? Böyle mi görünür gökyüzü her zaman? Bu dizelerdeki en belirgin söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? A) İstifham B) Tenasüp C) Mübalağa D) Cinas E) Tariz CEVAP ANAHTARI 1 C 2 A 3 B 4 D 5 C 6A 7 C 8 B 9 E 10 A 11 C 12 D 13 E 14C 15 E 16D 17 D 18 E 19 D 20 A