Uyku Felci (Hipnopompik Felç)

Uyku Felci
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Uyku felci, uyandıktan hemen sonra (hipnopompik felç olarak da bilinir) veya seyrek olarak, uykuya dalmadan hemen önce, bedenin geçici olarak hareket edememesi (felç olması) ile karakterize edilen bir durumdur
Fizyolojik olarak, REM atonia olarak da bilinen REM uykusu sırasında oluşan normal felç ile yakından ilgilidir Buna göre bazı bilim adamları ve fizikçiler bunun uyku döngüsünün "doğal" bir etkisi olduğuna inanır Uyku felci beyin REM durumundan tamamen uyanık duruma geçse de beden felcinin devam etmesi durumunda oluşur Bu durum, kişinin bilincinin tamamen açık olmasına rağmen hareket edememesine sebep olur Ayrıca bu durum ile birlikte hipnopompik sanrılar olabilir
Çoğu zaman, uyku felcine uğraya kişi tarafından bunun bir rüya sebebiyle oluştuğuna inanılır Bu yüzden, insanların hareket etmek istese de hareket edemediği rüya sayısı bu kadar fazladır Uyku felcinin sebep olduğu sanrılar bazen durumun normal bir rüya olarak algılanmasına, bazen de oda içerisinde hayali şeyler görülmesine sebep olur

Belirtiler
Uyku felcinin başlıca belirtisi uyanma öncesi veya uyuma öncesi görülen kısmı veya geçici iskelet kası felcidir Diğer bir deyişle, bir kişinin uykuya dalarken veya uyanırken hareket edememesi veya konuşamaması hissidir Uyku felci ile birlikte hipnopompik sanrılar olabilir Bu halüsinasyonlar işitsel, dokunsal ve/veya görsel olabilir Uyku felci kişi tekrar REM uykusuna dönmeden önce veya tamamen uyanmadan önce birkaç saniye veya birkaç dakika sürebilir Çok uç durumlarda, 4-5 saat sürdüğü de bilinmektedir

Olası Sebepleri
Uyku felci, rüya gören bir kişinin rüyasında yaptığı hareketleri aynen yapmasını engellemek için REM uykusu süresince oluşur Uyku felcinin fizyolojisi hakkında çok az şey bilinir Bununla birlikte, uyku felcinin beynin pons bölgesindeki motor nöronların post-sinaptik inhibisyonu ile bağlantılı olduğu önerilmektedir Özellikle, düşük seviye melatonin kasların uyarılmasını engelleyecek şekilde sinirlerdeki depolarizasyon akımı durdurabilir, ve rüyada yaşanan fiilin gerçekte yaşanmamasını sağlayabilir (mesela, rüyasında koştuğunu gören bir kişinin gerçekte koşmasını engellemek gibi)
Ayrıca, bu düzensizliği yaşayanlar ve narkolepsiden muzdarip olanlar arasında belirgin bir ilişki vardır Fakat, değişik çalışmalar çoğu insanın hayatlarında en az bir kez uyku felci yaşadığını göstermektedir
Bazıları, değişik faktörlerin uyku felci ve halüsansyonların yaşanma olasılığını arttırdığını rapor etmişlerdir Bunlar:

• Sırtüstü yatmak
• Düzensiz uyuma saatleri; şekerlemeler, çok veya az uyumak
• Fazla stres
• Ani çevre/yaşam tarzı değişiklikleri
• Olaydan hemen önce görülen berrak rüya Ayrıca berrak rüya durumuna girebilmek için kullanılan bilinçli indüksiyon yaygın bir yöntemdir; WILD olarak da bilinir
• Yapay uyku yardımcıları ve antihistaminler
• Uyku öncesi açlık