Kanser Nedir?

Kanser Nedir?

Organizmada meydana gelen ve hücreleri kontrolsüz büyüyen kötü huylu tümörlere verilen genel addyrKanser, genellikle kontrolden çykan hücrelerin sürekli ço?almalarydyrKanserler, malignant (kötü huylu) tümörlerdir; yani benign (iyi huylu) tümörlerin aksine ba?ka dokulara syzma ve yayylma (metastaz) özelli?i gösterir



Kanserli hücreler neden sürekli bölünürler?

Kültürde, normal hücreler kom?u hücrelere yapy?arak ili?kilerini devam ettirirler Bu yapy?ma (adhezyon) noktalarynda hücrelerde elektronca yo?un bir plak olu?ur Bununla birlikte, hücrelerin ameboid uzantylarynda yava?lama ve durma görülür Bu olaya kontak inhibisyon denir Bu ?ekilde, hücre bölünmesi kontrol edilir Deneysel olarak, normal hücreler bir kültür ortamynda kendilerine sa?lanan ortam ?artlary ne kadar iyi olursa olsun kontak inhibisyon nedeniyle tek tabaka olu?turduktan sonra daha fazla ço?almazlar Çünkü, bölünme synyrly sayyda olur Fakat, kanser hücreleri sürekli ço?alarak birkaç tabakaly düzensiz kitleler olu?tururlar Bu da kanser hücrelerinde kontak inhibisyon kayby oldu?unu göstermektedir

Kanser nasyl olu?ur?
Kanserlerin yakla?yk %80-90’y çevresel ve/veya davrany? faktörleri tarafyndan meydana gelir ve önlenebilme potansiyeli vardyr Kalytym yoluyla kanser meydana gelme olasyly?y çevresel faktörlere oranla çok daha azdyr
x-y?ynlary, uv (ultraviyole-morötesi) y?ynlary gibi fiziksel ve bazy ilaçlar, polisiklik aromatik hidrokarbonlar gibi kimyasal faktörlerin yanynda virüsler de biyolojik olarak normal karaktere sahip bir hücre kültürünü transforme ederek kanser olu?turabilirler

Kimyasal karsinojenler, tümörü ya uygulandy?y yerde (örn: cilt) veya absorbe edildi?i yerde (örn: ba?yrsak) ya da metabolizmanyn durumuna göre karaci?er, böbrek gibi organlarda, bazen de direkt olarak alakasy olmayan bir yerde meydana getirirler Fakat, karsinojene maruz kalma kanser olu?turmak için tek ba?yna bir sebep de?ildir Karsinojenler ancak uygun yer ve zamanda kanser olu?turabilirler

Sayabilece?imiz bazy kimyasal karsinojenler ?unlardyr:
¨ Hidrokarbonlar: baca temizleyicileri, boya endüstrisinde kullanylan maddeler
¨ Aflatoksin ( küf mantary tarafyndan sentezlenir)
¨ Nikel, krom
¨ Sigara (nikotin, tar)
¨ Yiyecek katkylary
¨ Birçok ilaçlar
¨ Parfümlerde kullanylan bazy kimyasallar

Fiziksel faktörlerin, kanserojen kimyasal maddelerin veya onkojenik (kansere neden olan) virüslerin konak hücre genomu ile etkile?imleri sonucu hücreler de?i?mekte ve farkly antijenite kazanmaktadyr Bir normal hücrenin kontrolden çykarak hyzla bölünmesiyle olu?an kanserli hücrede birçok anormal doku antijeni belirmektedir Tümör hücrelerinde yeni yeni antijenler olu?makta ve normal antijenlerin kaybyna veya de?i?ikli?ine neden olabilmektedir Erken fötal dönemde, normalde bulunan protoonkogenlerin ( kansere sebep olabilme potansiyeli olan gen) farklyla?masyyla anormal genler olu?makta ve bunlara selüler onkogenler ady verilmektedir

Ymmün sistem (ba?y?yklyk sistemi) ve kanser olu?umu arasyndaki ili?ki:
Ba?y?yklyk sistemi yabancy doku antijenlerini kolayca tanyyabilir ancak, tümör dokusunu organizmadan kolayca atamaz Ynsanda bir saniyede bir milyara yakyn hücre ço?almasy olmakta ve somatik olarak bunlaryn birkaçy, günde yüzlercesi mutasyonla farkly hücreler olu?turmaktadyr Bu farkly hücrelerin temizlenmesinde hücresel immün cevap mekanizmasy rol oynamaktadyr Buna, immün sistemin kansere kar?y “immün denetimi” denmektedir Ymmün sistem, tümör olu?umunu denetlemekte, ayny zamanda tümör hücresi ve antijenlerine kar?y immün cevap çykarmaktadyr Hücresel immün cevap baskylandy?y zaman kanser olu?umu artmaktadyr

Yenido?an ve ya?lylyk dönemlerinde immün cevap mekanizmasy zayyflamaktadyr Ya?lylarda prostat kanseri, çocuklarda nöroblastoma syk görülmektedir Ymmün sistemi baskylayycy ilaç kullananlarda tümör olu?umu riski artmaktadyr Ymmün sistem bozuklu?u olan hastalarda da bazy kanser tipleri geli?ebilmektedir
Kanser neden öldürür?
Kanser hastalarynyn ço?u, kalp hastaly?y veya ba?ka enfeksiyonlar gibi kanserle ilgisi olmayan nedenlerden dolayy ölür Tümörün bulundu?u bölge ve tümörün yayyldy?y bölgenin büyüklü?ü ölümü direkt veya indirekt olarak etkileyen nedenlerdir Ölümün temel nedeni, beyin, akci?er, karaci?er gibi hayati önemi büyük olan organlarda tümör olu?masy veya tümörün bu organlara yayylmasydyr
Kanser te?his eden köpekler:
Son olarak, kanseri te?his edebilmek için günümüzde kullanylagelen metodlara alternatif olabilecek yeni bir ara?tyrmadan bahsetmek ilginç olacaktyr sanyrym
Schnauzer türü köpek, derideki ben kanserlerini (melanoma) tany yapylmadan önce, koklayarak te?his edebilmektedir

Bazy hastalarda melanoma kolay gözükmeyecek bir yerde olabilir Melanomalaryn %20’si bu nedenle te?his edilememektedir Florida’ly eski polis köpekleri terbiyecisi Duane Pickel, bir kanser uzmanynyn da yardymyyla, bu köpe?i hemen hemen hiç yanylmadan melanoma tanyr hale getirmi?tir Typ kitaplaryna “Köpekle Tany” diye bir bölüm eklenecek mi dersiniz?