Liderlik Rolü

konuşma cesareti - lider kişilik hakkında - sunum ve ileişim öğeleri - dinleme - özgüven duygusu
Sunuş, toplum önünde bir konuşma formudur Şayet sunuş organizasyon içine, bu organizasyonda çalışanları eğitmek amacı ile olursa buna “İçe dönük sunuş” halkı etkilemek amacı ile olursa “Dışa dönük sunuş” adı verilir İçe dönük sunuşlar genellikle enformasyon amacına yöneliktir Amacı bilgi paylaşımı ve motivasyon sağlamaktır Brifingler ve eğitim etkinlikleri bunlara örnek verilebilir Dışa dönük sunuşlar ise tanıtım ve reklâm amaçlıdır


Sunuş bir iletişim kanalıdır Organizasyonun yönetim felsefesi ve büyüklüğü sunumun türünü belirler Sunuşlar çok çehrelidir Konuşmacı, dinleyiciler, amaç, zaman, yer ve konu sunuşa katkı sağlayan unsurlardır Konuşmacının tüm bu hususların bilincinde olması gerekir


Grup Önünde Konuşma:

İnsanların çoğu toplum önünde konuşmaktan korkar Korku insanı gerçeklerden kaçmaya yöneltir İletişim iki yönlü bir süreçtir Verici ile alıcı arasındaki düşünce alış-verişidir Konuşmacı dinleyicilerin mesajı aldıklarından emin olana kadar mesajını iletmeye devam etmelidir Verici ve alıcı eş zamanlı biçimde mesajı süzgeçten geçirir Alıcı mesajı vericinin kastettiği şekilde algılamayabilir Sözcükler herkes için aynı şeyleri ifade etmeyebilir Bundan dolayı algılama kişisel bir şeydir


Sunumun iletişim ögeleri konuşma, dinleme, geri besleme ve sorgulamadır Konuşmanın ögeleri ise sesin hacmi, perdesi, tonlaması, kalitesi, hızı, lehçesi ve stilidir Sesin perdesi yüksek ve alçak olabilir Bu da konuşmanın kalitesini artırır Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır


Konuşmacı sesin hızını da kontrol etmelidir Konuşmanın karmaşık olması durumunda ses hızını düşürmelidir Sesin kalitesi ise kişinin kendine özgü olması, yapmacık olmaması da duygusal ve fiziksel durumlara etkide bulunur Tonlama ise sesin yapısını, telaffuz da sesin sözcükleri tam olarak ifade etmesi ve sözcüklerin kaynaşmasını anlatır


Konuşma stilinin en çekici olanı sohbet havasında olanıdır Bu ezbere konuşma demek değildir; bilakis her dinleyene sanki kendisi ile konuşuyormuş duygusunu veren bir konuşma biçimidir


Dinleme:

Etkili iletişim hem dinlemeye hem de konuşmaya bağlıdır Dinleme de aktif ve pasif olmak üzere ikiye ayrılır Pasif dinleme dikkat suskunluğu ve katılım azlığı şeklinde olanıdır Aktif dinleme zor olan dinleme şeklidir Dinlerken karşınızdakinin dilini, hızını, konuşmanın içeriğini izlemesi demektir Yine aktif dinleme duygu paylaşımı şeklinde olan dinleme şeklidir Zira aynı dili konuşandan çok aynı duyguları paylaşanlar daha iyi anlaşırlar


Geri Besleme:

Kişinin nasıl etkilendiğini anlatmasına geri besleme denir İkiye ayrılır Sözlü geri besleme aldığı mesajı sözle ifade etmesidir Beden dili ile yüz ifadeleri, göz teması, duruş, jest ve mimikler ile memnuniyet ifadelerini kapsar Dinleyicilerin yüz ifadelerinden ve beden dilinden konuyu anlamadıklarını anladığınız zaman tekrar örnekler ile konuyu bir daha anlatmanız gerekebilir


Beden Dili:

Konuşmacının kürsüye çıkması ile ilk izlenim oluşur İlk izlenim önemlidir Bu konuda en iyi strateji, emin adımlarla yürümek, notları hızlı bir şekilde düzenlemek, kendinden emin görünmek, izleyicilere bir göz atmak ve derin bir nefes alarak konuşmaya başlamaktır


Jest ve mimikler genellikle konuşmacının kendisini konuya kaptırması sonucu kendiliğinden oluşan el ve kol hareketleridir Poz ise konuşmacının duruş şeklidir Dik durmak ile kendini koyuvermek dinleyiciye ayrı ayrı mesajlar verir Konuşmacının rahatlığı, gerginliklerden kaçınması, çevikliği ve kendini kontrol edebilmesi çok önemlidir Ayaklar birbirine yakın almalı ve beden ağırlığı dengeli şekilde dağılmalıdır


Oturma Düzeni de dinleyicilere mesajlar verir Konuya ve dinleyicilere göre farklı uygulamalar yapılabilir


Zamanlama: Dinleyicilerin zamanı sizinki kadar önemlidir Konuşmanın başlaması ve bitmesi daha önceden planlandığı gibi olmalıdır Ne olursa olsun programa bağlı kalınmalıdır Konuşmaya geç başlamanız ve zamanında bitmemesi sizin konuşmanızı gölgede bırakabilir


Sorular ve Cevaplar Bölümü:

Dolaylı ve dolaysız sorular konuyu daha iyi anlamaya vesiledir Dinleyicilerin ilgisi de sorularla ortaya çıkar Dolaysız sorulara “Evet” veya “Hayır” şeklinde kısa cevaplar verilebilir Dolaylı sorular ise muhataba göre ve durumun nezaketine göre kısa açıklama gerektiren sorulardır Bu konuşmacının bilgi, beceri ve stratejisini belirler


Sorular şu işlevleri yerine getirirler

• Nedenleri belirler

• Tepkileri açığa çıkarır

• Önerileri ortaya çıkarır

• Dikkatleri çeker

• Zıt görüşleri ortaya atar

• Tartışma doğurur

• Mutabakatı sınar

• Yeni alanların keşfine sebep olur

• Anlama derecesini değerlendirir


Kendini Analiz Etme:

Temel değerlerim nedir?

Güçlü yanarım nelerdir?

Zayıf yanlarım nelerdir?

Gelişime açık yönlerim nelerdir?


SUNUŞLARIN PLANLANMASI:

Planlama etkili bir sunuşun anahtarıdır Bir planlamada:

1 Sunuşun amacı,

2 Konuşmacının hedefi,

3 Dinleyicinin ihtiyacı,

4 Lojistik: Ne, nerde, ne zaman, niçin, kim?

5 Donanım ve materyaller,

6 Maliyet,

7 Sunuş şekli,

8 Sunuşun içeriği

Bulunmalıdır


Hedefler:

Konuşmanın iki temel hedefi vardır: Sunuşun hedefi ve konuşmacının kendi hedefi Kişisel hedefler de sunuşun etkisini artırır Dinleyicilerin de hedefleri vardır Bu da iki noktada yoğunlaşır Dinleyiciler ya “Çok Hârika!” derler veya “Zamanımı boşa harcadım!” derler

1 Konuşmacının Hedefleri:

a Bilgi vermek,

b Güven uyandırmak,

c Kendini ispatlamak,

d Destek sağlamak,

e Bir konuyu aydınlatmaktır

2 Sunuşun Hedefleri:

a Çalışanlara bilgi vermek,

b Yeni bilgiler vermek,

c Çalışanları motive etmek,

d Müesseseyse güven sağlamak,

e Problemleri ortaya koyarak çözüm için destek istemek vs

3 Dinleyicinin Hedefleri:

a Bilgi almak,

b Katkıda bulunmak,

c Eleştirmek,

d Öğrenmek,

e Protesto etmek vs


Sunuş Ortamı:

Kötü bir sunuş ortamı dinleyicilerin isteklerini ve heveslerini kırar Fiziksel mekân dikkati dağıtıcı da olabilir, toplayıcı da olabilir Bir de ortam ses, gürültü ve trafik gibi dikkati dağıtıcı dış etkilerden uzak olmalıdır


SUNUŞUN ÖGELERİ:

Sunu hazırlamanın dokuz aşaması vardır:

1 Sunuş analizi yapmak: Neyi neden yapmalıyım?

2 Veri toplamak: Ne konuşmalıyım? Yöntem: Beyin fırtınası yapmalıdır

3 Verileri düzenlemek: Giriş, gelişme ve sonucu bağlamaktır

4 Planlama: Nasıl yapılması hususunda karar vermektir

5 Metin yazma: Metni güzelce kâğıda dökmelidir

6 Görsel öğeleri belirleme: Resim, doküman, slâyt vs gibi araçları hazırlamaktır

7 Metni konuşmaya dökme: Yazı ayrı, konuşma ayrıdır

8 Provasını yapma: Prova yapılmalı ve dinleyicilerden eleştiri ve geri bildirim almalıdır

9 Sunuş yapma


Sunum yapacak kişi:

• Kilit düşünceler belirlemelidir

• Her nokta bir ana fikrin ürünü olmalıdır

• Veriler düzenlenirken: Kronolojik, tarihsel, mekânsal, konuya göre, probleme ve çözüm önerilerine göre konuşmasını düzenlemelidir


Plan yapılırken:

• Ana fikir,

• Yardımcı fikirler,

• Destekleyici bilgiler,

• Örneklemeler

• Fıkralar ve nükteler yerli yerine konmalıdır


Sunuş Metni:

Sunuş asla ezberden yapılmamalıdır Notlara bağlı da kalınmamalıdır Sunuş çok dinamiktir ve karmaşıktır Notlar sadece hafızayı canlı tutmak, planlamayı doğru yapmak ve zaman ayarlaması için gereklidir


METNİ KONUŞMAYA DÖNÜŞTÜRME:

Yazılı dil ile sözlü dil bir olmaz Sözlü sunuş için yazılı metni konuşma diline çevirmek gerekir Bunun için:

1 Şahıs zamirleri kullanın

2 Kısaltmalar kullanın

3 Günlük konuşma dilini kullanın

4 Argo ve ağdalı dilden kaçının

5 Olumlu sözcükler kullanın

6 Kısa cümlelerle konuşun

7 Kısa bağlaçlar kullanın

Sohbet eder gibi konuşmak dinleyiciyi rahatlatır, yapaylığı azaltır ve dinleyicilere tek tek kendileri ile konuşuluyormuş imajı uyandırır


GÖRSEL ÖGELER:

Bunlar; duruma göre projeksiyonlar, slâytlar, filimler, yazı tahtası, levhalar ve grafikler gibi hususlardır


KONUŞMACININ GURUP VE LİDERLİK DAVRANIŞLARI:

Grup davranışları bireysel davranışların bileşkesini teşkil eder Bir gurubun üyesi olmak gurup davranışları hakkında çok şey öğretir Gruplar da hayat boyu gelişir ve değişir Buna “Grup Dinamikleri” denir


Grup dinamiklerine katkı sağlayan unsurlar misyon, normlar, yapı, roller, liderlik ve iletişim gibi gerekli olan temel öğelerdir


Gruplar gönüllü veya gönülsüz kurulsun bir amaç için oluşturulurlar Grup içinde liderlik ve iletişim çok önemlidir Bu iki husus grubun dinamiğini ve başarısını doğrudan etkiler


Bir grubun etkinliği ve üretkenliği grup içindeki bireylerin tutumu ile grubun kolektif davranışına bağlıdır


Bireysel Davranışlar:

1 Aktiflik: Bu husus bireyin motivasyonu ile ilgilidir

2 Rol özdeşleşmesi: Bazı bireyler grupta lider olmak için güçlü bir istek taşırlar

3 Kabullenme: Kendini grubun bir üyesi olarak görmektir

4 Sevgi: Düşünceli ve sevecen bir davranış göstermek demektir

Kolektif Davranış:

1 Karar alma: Kararlar mutabakata göre alınırsa uygulama daha kalıcı olur

2 Problem çözme: Etkili bir çözüm mantıksal bir atak planının ürünüdür

Bu iki husus grubun performansını etkileyen ve üretkenliğinin önündeki engelleri kaldıran iki temel unsurdur


LİDERLİK ROLLERİ:

Grubun amacına ulaşmasında etkin olan kişiye lider denir Lider ayrıca kişisel saldırılara, kutuplaşmalara ve ayrılıklara engel olan kişidir

Liderde bulunması gereken temel unsurlar:

1 Sorumluluk duygusu: Sorumluluk, bilgilenme, kolaylaştırma, özendirme ve kontrol etme özelliklerini içine alır

2 Güven Oluşturma: güven, birinin karakterine, yeteneğine, gücüne kesin şekilde inanmadır İnsanlar böyle birinin etrafında kenetlenirler

Her konuşmacı bir liderdir Bu hususların kendisinde bulunması gerekir


Mizah: İnsanları güldüren ve gülmelerine katılan kişi onları etkileyen kişidir Gülen ve güldüren insanlar sevilirler Bu açıdan mizah her zaman geçerlidir En güçlü fikirler bile gülünç duruma düşünce değerini yitirirler Bunun için mizahı iyi kullanmak gerekir


DİNLEYİCİLERİ SUNUŞA KATMA:

Konuşmacı dinleyicilerle iyi bir iletişim kurarak onları konuşmasına kattığı ölçüde başarılıdır Bunun için dinleyicilerle iyi bir diyalog kurmalı ve diyalog yolları da bulunmalıdır