Kalkolitik Dönem

KALKOLİTİK DÖNEM
(MÖ 5500-3000)

Erken Kalkolitik

Geç Neolitik dönemde yaşanan yangınlardan sonra ileri üretici dönem denen Kalkolitik dönem başlamıştır Bu dönemin en önemli özelliği taş aletlerin yanısıra bakırın da kullanılmaya başlamasıdır İkinci belirgin özellik ise özgün bezemeli kaplardır Kalkolitik Çağın ilk evresi olan Erken Kalkolitik’te nüfus artışıyla birlikte yerleşim yerlerinde de bir artış görülmektedir Önemli yerleşim yerleri arasında Hacılar, Kuruçay, Can Hasan, Köşkhöyük, Yümüktepe, Tülintepe, Norşuntepe, Korucutepe, Samsat ve Tilkitepe sayılabilir

Bu dönemin en önemli yerleşim merkezini oluşturan Hacılar, Geç Neolitik’te geçirdiği yangından sonra tekrar kurulmuştur Oldukça kalın kerpiç duvarlardan oluşan dikdörtgen planlı evler ilk kez kapı ve pencerelere sahiptir Duvarları bezemeli, nişli, içinde dikili taşlar bulunan ortak kutsal mekanlar tekrar ortaya çıkmıştır Yerleşme dışı gömülere rağmen ev içi gömülerin son temsilcilerine de yine burada rastlanmaktadır Tüm cesetler hoker durumunda gömülmüştür Gerçek anlamdaki mezar hediyelerine de bu gömülerde rastlanmıştır Hacılar’a ait en karakteristik özellik açık renk zemin üzerine yapılan kahve yada kırmızı renkli geometrik desenlerle bezenmiş kaplardır Bu seramikler tüm Yakın Doğu ve Ege’nin en özgün sanatının ürünüdür


Geç Kalkolitik

İkinci evreyi oluşturan geç kalkolitik dönem kabaca MÖ 4 bine tarihlenir Anadolu bu dönemde büyük olasılıkla Boğazlar üzerinden gelen göçlere sahne olmuştur Buna bağlı olarak nüfus artmış ve yeni yerleşim yerleri ortaya çıkmıştır Artık Anadolunun bütününde homojen bir kültürden söz etmek söz konusu değildir Göçlerle gelen etkiler sonucu eski ince kap formlarının yanında onlardan tümüyle farklı, siyah zemin üzerine beyaz boya ile yapılmış çizgilerle bezenmiş yeni kap çeşitleri ortaya çıkmıştır Daha önceki gerçekçi Anatanrıça figürinlerinin aksine son derece soyut, fakat yine Anatanrıçayı ifade eden, mermerden yapılma idoller yaygınlaşmıştır

Küçük kutsal alanlardan başka ortak tapınaklar bulunmamaktadır Genel olarak sadece bebekler ev içlerine gömülmüştür Yetişkinler ise yerleşim dışına gömülmektedir Halk tarım ve hayvancılıkla yaşamını sürdürmekte, zaman zaman avcılık ve balıkçılıkta yapmaktadır