Modern hamsiname yazıldı

HAMSİ BÖREĞİ

Malzemesi: 1,5 kilo iri, taze hamsi, 3 su bardağı pirinç, 1 demet maydanoz, 2 kuru soğan, 150 gram mısır unu, 1 çay bardağı kuru üzüm, kızartmak için sıvıyağ veya zeytinyağı, 1 tatlı kaşığı karabiber, tuz

Yapılışı: Hamsiler temizlenip ayıklanır, kılçıkları çıkarılır Pirinç yumuşayıncaya kadar haşlanır, suyu süzülür Haşlanmış pirince ince doğranmış soğan, kıyılmış maydanoz, karabiber, tuz, kuru üzüm ve yağın üçte biri eklenerek karıştırılır Kalan yağın yarısı bir tepsiye konularak kızdırılır ve una bulunan hamsiler tepsiye dizilir Pirinç karışımı hamsilerin üzerine yerleştirilir Kalan hamsi una bulanarak bir tavada kızartılır ve tepsiye yayılan pirincin üzerine yerleştirilir Hazırlanmış olan tepsi düşük ısılı fırında veya ateş üzerinde 25-30 dakika pişirilir Börek şeklinde yapılmamasına rağmen yörede hamsi böreği adıyla anılır Yapılışı hamsili pilava benzeyen hamsi böreğinde, pilavın hazırlanması ve hamsilerin kızartılarak yemeğe eklenmesi gibi farklılıklar göze çarpar

HAMSİ KÖFTESİ

Malzemesi: 1 kilogram taze hamsi, 3 dilim bayat ekmek, 1 su bardağı mısır unu, 1 kuru soğan, 1 yumurta, 1,5 tatlı kaşığı tuz, 1 tatlı kaşığı karabiber, 1 çay kaşığı yenibahar, 1 demet maydanoz, 2 çorba kaşığı zeytinyağı

Yapılışı: Hamsiler temizlenip, kılçıkları çıkarılarak yıkanır, keskin bir bıçakla ince, ince kıyılır Ekmek dilimleri, kabuğu çıkartıldıktan sonra iyice ufalanır, hamsiye katılır Mısır ununun yarısı, yumurta, tuz, ince kıyılmış soğan, maydanoz ve baharatı eklenir Bütün malzeme ıslatılan elle yoğrulur, yassı köfteler haline getirilir Tavaya alınan yağ ısıtılır, köfteler artan mısır ununa bulanarak kızartılır Köfte için kullanılacak hamsi, mutfak robotunda çekilmemelidir Bu işlem köftenin lezzetini ve görünümünü bozar Hamsi köftesi, yörede soğuk olarak da yenebilen yiyecekler arasındadır

HAMSİ PİLAKİSİ

Malzemesi: 500 gram taze hamsi, 2 diş sarımsak, 2 havuç, 3 patates, 2 sivri biber, 1 domates, yarım demet maydanoz, 1 çay bardağı, tuz, zeytinyağı

Yapılışı: Hamsiler temizlenir, kılçıkları çıkarılarak yıkanır İstenen büyüklükte doğranır İnce kıyılmış sarımsak kızgın ateşteki zeytinyağında hafifçe sarartılır Küçük küpler halinde doğranmış domates, havuç ve patates ilave edilerek hafif kavrulur Halka doğranmış sivribiber ve hamsiler karışıma eklenerek birkaç kez karıştırılır Üzerini kapatacak kadar suyla pişirilir Üzerine kıyılmış maydanoz serpiştirilerek soğuk servis yapılır

HAMSİ ADI NEREDEN GELİYOR

Hamsinin adı ile çok çeşitli rivayetler vardır Ancak hamsi sözcüğünün kökeni Arapça beş anlamında hamse veya ondan türeyen elli anlamında hamsin’den geldiği en yaygın açıklamadır Bunun dayandırıldığı gerekçe de küçük balıkların kuyruktan tutulup beşer beşer kızartılması Bir başka bakış açısı ise hamsinin 50 gün süreyle tutulmasından dolayı adının Arapaça 50 anlamında hamsinden geldiği yönündedir Klasik takvimde kış mevsiminin 31 Ocak’tan başlayıp 21 Mart’a kadar devam etmesine de hamsin denir Evliya Çelebi’de bu balığı anlatırken hamsi sözcüğünü kullanmış fakat Trabzonluların hamsiyle ilişkilerini anlatırken hapsi demeyi yeğlemiş

Karadeniz bölgesinde ve çevresinde hasmiye verilen adlar ise şöyle;

Hapsi: Kuruçam, Akçabat, Çarşıbaşı (Rumca)

Kapşın: Rize il merkezi, Kalkandere, İkizdere, Güneyce, Çayeline’ne bağlı Büyükköy, İyidere, Derepazarı, Gündoğdu, Güneysu ilçe bucak ve köylerinde

Hampsi: Karadeniz Yunancası

Kapşin: Hopa Hemşincesi (Ermenicesi)

Kapça: Arhavi, Pazar (Lazca)

Kopsia: (Lazca)

Kapşia (Gürcüce)

Hamsa, hamtsa, hamutsia: Mengrelce

Akamşia, ahamsa: Abhazca

Tseji: Çerkezce

Hamsa: Rusca, Ukraynaca

Hamsia: Bulgarca

Hamsie: Romence