Oyuncakların Çocuk Gelişimindeki Etkisi

OYUNCAKLARIN ÇOCUK GELİŞİMİNE ETKİSİ


Günümüzde çocuklarımızın oynadığı oyunların ve oyuncakların niteliklerine dikkat etmişsinizdir mutlaka Çoğu çocuğumuz zamanını artık ya bilgisayar başında sanal oyunlar oynayarak ya da yaratıcılığı geliştirmeyen hatta şiddet içeren oyuncaklarla oynayarak geçiriyor Oynadıkları oyunlar gelecek konusunda beni biraz endişelendirdiği için bu yazıyı yazma gereği duydum

Oyun; çocuğun doğal olarak güdülendiği ve belirli bir amacı olmayan, yetişkinler tarafından değil, çocuğun koyduğu kurallara bağlı olarak kendiliğin gelişen ve zevk unsuru taşıyan, davranışlardan oluşan bir etkinliktir Oyun etkinliği içinde çocuğun; ait olma, güç, özgürlük ve eğlence ile ilgili psikolojik ihtiyaçları karşılanırken, yaratıcılık ile sosyal becerilerinin gelişmesi, gerilim ve kaygının azalması ve organlarının harekete geçmesini sağlanmış olur(Karayılan, 2007)


Çocuk, kendini ve çevresini oyun yolu ile tanır Oynarken oyuncaklarıyla olsun, çevresindeki kişilerle olsun etkileşim halinde olduğu için hem bilişsel becerileri (zekası, hafızası, kelime bilgisi, duyguları…) hem de motor becerileri gelişmektedir

Teknolojinin hızla ilerlemesiyle elektronik oyuncaklarda da artış görülmektedir Bu tür oyuncakların, çocukları, hem psikolojik hem de fiziksel açıdan geliştirmediği kanısındayım Örneğin; son dönemlerde çocuklarımız bilgisayar başından kalkamamaktadır Böyle olunca da iletişim halinde olduğu tek varlık hiçbir duygu alışverişinde bulunmadığı bilgisayar ekranı olmaktadır Hem kasları çalışmamakta, hem de ekranla sevgi sadakat gibi güzel duyguları paylaşamamaktadırlar Oyun alanı daraldığı gibi yaratıcılıkları da kısıtlanmaktadır Üstelik oynadıkları oyunlar da genellikle savaş oyunları; yani, adam öldürmenin bir oyun(!) olduğu, elinde silahı olanın güçlü olduğu mesajını veren oyunlardır Bu tür oyunlar özellikle internet kafelerde ticari amaç güdüldüğü için bilgisayarlara yükleniyor Bu konuda internet kafe işleten kişilerin eğitilmesi ya da bu tür yerlerin denetlenmesi gerekmektedir

Gazi Üniversitesi Çocuk Gelişimi ve Okul Öncesi Eğitim Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç Dr Neslihan Avcı (2006); elektronik oyuncakların ve bilgisayar oyunlarının çocukları tüketici birey olarak alıştırdığını, evdeki eşyalarla veya doğada bulunan malzemelerle yapılan oyuncakların çocukları doğaya ve çevresine saygılı kişiler haline getirmede yararı olacağını belirtmiştir

Çocukların oynadığı oyuncak silahlar da aynı mesajı verdiğini ve bu tür oyuncakların çocukları şiddete yönlendirdiğini düşünüyorum Nöro Eğitim Ve Danışmanlık Merkezi’nden Ethem Kocabaş ( 2007) bir yazısında şunları söylemiştir:

“Oyuncak silahlarda, silahın çocuklara verdiği mesaj önemlidir Silah kullanım şekli ve amacı itibariyle bir canlıyı etkisiz hale getirmek veya cansız bir yapıyı imha etmek için kullanılmaktadır Her iki durumda da güç söz konusudur Oyuncak silahlar çocuklarda başarı ve sevgi odaklı karakter profili yerine, güç odaklı karakter profilini modellemektedir Bu modelleme ileride çocuğun ikili ilişkilerinde kazan- kaybet şeklinde bir birey olmasına neden olmaktadır Silahın güçsüzün yanında yer alması ve onu korumasına yönelik var oluş nedenine ise günümüz dünyasında pek rastlanan bir davranış biçimi olarak görülmemektedir Zira kimin güçlü ve güçsüz olduğu bir düşünce biçimi olup, değişken bir kavramdır Bu nedenle anne ve babalar çocukların oyuncak silahlarla etkileşimini tercih etmemelidirler”

Çocuklar; kendilerini ve çevresini daha iyi tanıyabileceği, iletişim becerilerini ve yaratıcılıklarını arttıracağı, bilişsel- duyuşsal- sosyal ve psikolojik yönden olumlu katkılar sağlayacağı oyuncaklarla oynamalı ve mümkün olduğunca çocuklara kendi oyuncaklarını kendileri yapmalarına olanak sağlanmalıdır Bunun için oyun hamuru, kil, çamur, toprak, kağıt, meyve ve kurutulmuş yiyecekler, boyalar yeterli olabilir

Çocuklarımıza şiddet yerine iyiyi, doğruyu ve güzeli aşılamalıyız ki kendine güvenen, kendini bilen, erdemli kişiler olsunlar