^^aNNe aDaYLaRı MuTLaKa oKuSuN^^ |
06-26-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
^^aNNe aDaYLaRı MuTLaKa oKuSuN^^Bebek Duası Bebek DuasıAçıklama:Hafta Hafta Gebelik 1 Hafta GEBELİĞİN İLK HAFTASI Çoğu insan için şaşırtıcı olmakla birlikte gebeliğin başlangıcı olarak, gebe kalınan ilişkinin olduğu gün değil, bundan yaklaşık 14 gün öncesi yani son adet kanamasının ilk günü (SAT) kabul edilir Bu durumda kanamanızın başladığı gün istatistiksel anlamda gebeliğiniz başlar Bu şekilde hesaplandığında insanlarda gebelik 280 gün yani 40 hafta sürer Ay hesabı yapmak karışıklığa neden olabileceğinden gebeliğinizi takip ederken hafta olarak ifade etmeyi öğrenmelisiniz 28 günde bir adet gören kadın için yumurtlama zamanı kanamanın başlangıcından itibaren 14 gün civarıdır Bu günler zararlı alışkanlıklardan vaz geçmek için en uygun dönemdir Örneğin sigara içmeye son verilip, alkol ve ilaç alımını kısıtlayın Uygun ve sağlıklı beslenme alışkanlığı elde etmeye çalışın Bu alışkanlıklar rahat bir gebelik süreci için önemli Bol miktarda taze meyve ve sebze tüketmeniz, yapay maddeler içeren besinlerden uzak durmanız ve olabildiğince fazla su içmeniz gerekiyor Daha önceden başlanmadı ise bu zaman içinde folik asit alımına başlanabilir Folik asit sayesinde nöral tüp defekterinin yaklaşık %50’lik bir kısmı önlenebilir Eğer mümkünse egzersiz yapmak yine oldukça yarar sağlar Bu gebelik öncesi dönemde pozitif düşünmek ve mümkün olduğunca dinlenerek stresden uzak durmak dünyaya getirmeye çalıştığınız bebeğiniz için oldukça iyi bir başlangıç olur 2 Hafta HORMONLAR İŞ BAŞINDA Anne adayının yumurtalıklarında yumurta hücresi gelişimi devam eder Bu esnada endometrium adı verilen rahim zarı da kalınlaşmaya başlar Bu kalınlaşmanın amacı döllenme meydana geldikten sonra oluşacak embryonun rahim içinde rahatlıkla tutunmasını sağlamaktır Yeni gelişecek olan canlının ihtiyaçlarını karşılamak üzere vücudun bu kısmında kanlanma artar Bu haftanın sonunda gelişen yumurta çatlayarak yumurtalıktan atılır Yani yumurtlama meydana gelir Bir adet döneminde kadında sadece 1 yumurta üretilir ve çatlar Çift yumurta ikizlerinde ve üçüzlerinde farklı olarak tek bir yumurta değil birden fazla yumurta atılır Bu yumurtaların hepsi döllenir ise çoğul gebelik olur 3 Hafta HAYATIN BAŞLADIĞI ANDASINIZ Yumurtalıklardan atılan yumurta hücresi ile erkekden gelen sperm fallop tüplerinde karşılaşır Pekçok sperm, yumurta etrafında kümelenmesine rağmen bunlardan sadece 1 tanesi yumurtanın zarını geçerek içine girer ve kendi genetik materyali ile yumurtanın genetik materyali birleşir Yani döllenir Döllenme ile birlikte adına yaşam denilen mucize başlar Fertilizasyon yani döllenme tek bir spermin yumurta hücresinin içine girmesi ile başlar ve zigot adı verilen oluşumun ortaya çıkması ile sonlanır Fertilizasyon süreci yaklaşık 24 saat kadardır Bir sperm yaklaşık 48 saat canlı kalabilir İlişki esnasında vajina içine yaklaşık 300 milyon sperm bırakılır Spermlerin sadece %1’i yani 3 milyon kadarı rahim içine girebilir Rahim içine giren spermler kadının üreme organları içinde ilerleyerek tüplere kadar ulaşırlar 10 saat süren bu seyahat sonunda yumurta hücresine kadar gelen spermleri başka bir görev bekler; yumurta hücresinin kabuğunu kırarak içine girmek Yumurta hücresi zona pellucida adı verilen bir zar ile çevrilidir Spermlerden sadece 1 tanesi bu zarı delerek yumurtanın içine girebilir Penetrasyon adı verilen bu işlem 20 dakika kadar sürer ve bir sperm penetre olduktan sonra zona pellucida tamamen kapanarak başka bir spermin girişine izin vermez Sperm ve yumurta hücrelerinin çekirdeklerinin birleşmesi ile zigot ortaya çıkar ve döllenme sona erer Zona pellucida’nın içindeki tek hücreli zigot döllenmeden 15-3 gün sonra bölünmeye başlar Bu ilk bölünmeye klivaj adı verilir Ortaya çıkan hücrelere ise blastomerdir Klivajı takiben hızlı bir bölünme süreci başlar Yaklaşık her 20 saatte bir hücre sayısı ikiye katlanır ve her bölünme ile birlikte zona pellucida içinde bulunan blastomerlerin çapı küçülür Hücre sayısı 16’ya ulaştığında artık zigot morula adını alırTüm bu olaylar gerçekleşirken zigot tüp içinde rahim boşluğuna doğru olan seyahatini devam ettirmektedir 4 güne gelindiğinde morula uterus içine ulaşmıştır Bu aşamada hücre bölünmesi hızla devam etmektedir ve morulanın merkezinde bir boşluk oluşmaya başlar Bu aşamadaki oluşuma blastokist adı verilir Zona pellucida boyutları sabit olmakla birlikte içindeki hücreler düzleşir ve yoğunlaşır Blastokist aşamasında artık hücre faklılaşmasıda balşamaktadır Hücrelerin bir kısmı embryoyu oluşturacak olan embryobalastlar iken geri kalan hücreler plasentayı yapmak üzere trofoblast olarak farklılaşır Döllenmeden 5-6 gün sonra implantasyon yani rahim içine yerleşme başlar Blastokist zona pellucida’yı yırtarak çıkar Buna Hatching adı verilir Bu esnada trafoblastlar bir enzim salgılayarak rahim içindeki hücre yapısını değiştirir ve blastokist için bir implantasyon alanı sağlar Aynı anda trofoblastlardan hCG hormonu da salgılanmaya başlar Bu hormon gebelik testlerinin pozitif olmasını sağlayan hormondur İmplantasyonu takiben endometriumun (rahim iç zarı) o bölümünde kanlanma artar ve gebeliğin devamı için gerekli olan kan dolaşımı başlar Döllenme anında bebeğin cinsiyeti bellidir Eğer dölleyen sperm X kromozomu taşıyor ise bebek kız, Y kromozomu taşıyor ise erkek olacaktır Dolayısı ile bebeğin cinsiyetini belirleyen erkek, yani babasıdır Kadının bebek cinsiyetinde en ufak bir rolü yoktur Bu devrede cinsiyeti saptamak ancak genetik inceleme ile mümkündür Bu aşamada belli olan sadece cinsiyet değildir 38 hafta sonra dünyaya merhaba diyecek olan bireyin göz renginden kan grubuna kadar bütün genetik yapısı bellidir ve değiştirilemez Annedeki değişiklikler Bu aşamada anne adayında herhangi bir fiziksel ya da ruhsal değişiklik yoktur Yanlız implantasyon esnasında hafif bir lekelenme şeklinde kanama olabilir 4 Hafta ANNE OLACAĞIM Bu haftanın sonunda tüm dünyaya anne olacağınızı ilan edebilirsiniz Normalde adet görmeniz gerekirken adetiniz gecikti Zaman zaman bu tür gecikmeler olabileceğini biliyorsunuz ama yine de heyecanlısınız O halde neden daha fazla merakta kalacaksınız Hemen eczaneden bir gebelik testi alıp evde yapın Sonuç negatif çıkarsa hemen ümitsizliğe kapılmayın çünkü zaman zaman gebelik testleri negatif olabilir Bu durumda yapılması gereken en akıllıca iş hemen doktorunuzdan randevu almakdır Henüz bir doktorunuz yoksa hemen arkadaşlarınıza sormaya başlayın Günümüzde bilinçli bir kadının düzenli görüştüğü ve aklına takılanları sorabildiği bir jinekoloğunun olmaması çok yazık Doktorunuz sizi muayene edecektir Bu dönemde yapılan ultrasonografide gebelik kesesini görmek genelde mümkün değildir Ancak kanda yapılan gebelik testi %100’e yakın doğrulukla gebeliğin olup olmadığını tespit edebilir Eğer gebelik varsa doktorunuz size önerilerde bulunacaktır Gebelik yoksa ya da adet görürseniz fazla üzülmemeye çalışın İlk denemede gebe kalma oranının sadece %25 olduğunu aklınızdan çıkarmayın Denemeye devam edin Eğer adet gecikmesine rağmen gebe değilseniz doktorunuz size adet gördürecek bir tedavi verecektir Gebe bir kadında bazı fizyolojik ve ruhsal değişiklikler olur Bu aşamadaki belirtiler adet öncesi belirtilerle hemen hemen aynıdır Halsizlik, yorgunluk ve göğüslerde hassasiyet bulunur Bu arada içerilerde neler olduğuna bir göz atalım Döllenmeden yaklaşık 1 hafta sonra impalantasyon gerçekleşmiştir ve trofoblast adı verilen hücreler endometrium hücrelerini hasarlayarak minik kan göllenmelerine neden olmaktadırlar Bu göllenmeler yeni damar oluşumunu tetikler ve oluşacak olan plasentanın dolaşımı başlar Embryoblast adı verilen hücre grubu ise hızla çoğalarak 2 tabakalı bir disk oluşturur Bu tabakalardan üstte olanı amniyon zarı ve embryo olarak gelişimine devam ederken alt tabaka ise yolk sac adı verilen oluşumu meydana getirir 4 haftanın sonunda koriyonik villus adı verilen doku rahmin içine doğru ilerler ve embryoda kan damarları teşekkül etmeye başlar Yolk sac ise kan sistemini meydana getiren hücreleri üretmeye başlamıştır Bu haftanın sonunda embryo ile plasenta arasında connecting stalk adı verilen bir oluşum bulunur ve bu daha sonra göbek kordonunu meydana getirir Yine embryonik disk üzerinde ince bir hücre tabakasının ortaya çıkması gastrulasyon adı verilen devreye gelindiğini belirler Bu işlemin sonunda embryonun 3 katmanı; ektoderm, endoderm ve mesoderm oluşur 5 Hafta ŞU GEBELİĞE BİR GÖZ ATALIM Salgılanan hormonların etkisi ile erken gebelik belirtilerini hissedeceksiniz Memelerde dolgunluk ve hassasiyet bu haftada en sık karşılaşılan yakınmadırSürekli uyku hali ve halsizlik genelde görülen bulgulardandır Uterusunuzdaki büyüme mesanenizin kapasitesini azalltığı için sık sık tuvalete gitme ihtiyacı duyabilirsiniz Eğer hala daha doktorunuza gitmediyseniz biran önce gidin çünkü içinizdeki canlı ile tanışma zamanı geldiDoktorunuz vajinal ultrasonografi ile gebelik kesesini uterus içinde size gösterecektir Eğer ultrasonda kese görülemez ise bu bir dış gebelik olabilirDış gebelik hayati tehlike yaratabilen ciddi bir durumdur, bu nedenle ilk kontrolünüzü geciktirmemeniz kendi menfaatiniz icabıdır Döllenmeden sonraki 16 günde gelişim iyice hızlanır Endoderm tabakasından akciğerleri çevreleyen zarlar, dil, bademcikler, ürethra, mesane ve sindirim sistemi gelişirken, mesodermden kaslar, kemikler, lenf sistemi, dalak, kan hücreleri, kalp, akciğerler ile üreme ve boşaltım sistemleri farklılaşırCilt, tırnaklar, saç, gözün lens tabakası, işitme sistemi, burun, sinüsler, ağız, anus, diş mineleri, hipofiz bezi, meme dokusu ve sinir sitemi ise ektoderm tabakasından farklılaşır Döllenmeden 17-19 gün sonra embryonik alan bir armuta benzer Kafa kısmı kuyruk kısmına oranla daha geniştir Ektoderm tabakası nöral plakayı oluşturmak üzere kalınlaşır Bu plakanın kenarları kıvrılır ve nöral oluk adını alır Bu embryonun sinir sisteminin taslağıdır ve ilk gelişen organ sistemlerinden birisidir Bu haftanın sonunda bebeğin kan hücreleri oluşmuştur ve epitel hücreler arasında kanallar oluşturmaya başlamıştır 21 güne ulaşıldığında mesodermden köken alan somitler nöral oluğun her iki yanında ve kuyruk kısmından başlayarak belirmeye başlar Endokardial hücreler ise erken embryodaki ilkel kalp tüplerini meydana getirmiştir 6 Hafta DİKKAT ÇALIŞMA VAR! Belki de hala daha gebe olduğunuzu size fark ettirecek şikayetleriniz yok Gebelik öncesi yaşantınız ile hiçbir fark göremiyorsunuz Bilmelisiniz ki içinizde bir fabrika var ve hayal bile edemeyeceğiniz kadar hızlı çalışıyor Embryonun tek tek her hücresi sürekli faaliyet halinde Bu faliyetin sonucu olarak bazı şikayetlerde yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlıyor Pek çok kadın gibi sizde özelikle sabahları uyandığınızda midenizin bulandığını fark edebilir hatta kusabilirsiniz Eskiden sizi cezbeden yemek kokuları artık size tiksinti veriyor ya da eşinizin o çok sevdiğiniz parfümünün birden bire aslında hiç de güzel olmadığını fark ettiniz İş arkadaşınızın sigarası hiç sizi bu kadar rahatsız etmemişti Aslında tüm bu kokular yine eskisi gibi Değişen sizsiniz Gebelik hormonlarının beyninizdeki bulantı merkezini uyarması neticesinde olan bu durum emesis gravidarum olarak adlandırılır Eğer bulantı ve kusmalar sizin yaşantınızı ve beslenmenizi etkileyecek kadar şiddetli olur ise hiperemesis gravidarum tablosu gelişti demektirBu durumda ilaç kullanmanız gerekebilir Bu dönem bebeğin organ gelişimi için kritik olduğundan alkol, sigara gibi bebeğe zararlı olabilecek maddelerden uzak durulmalıdır Pek çok anne adayı bu dönemde gebe olduğunu sevdikleri ve dostları ile paylaşmak ister ve aileye yeni bir bireyin katılacağı müjdesi bu haftada verilir Bazı anne adayları ise mutlu haberi paylaşmak için düşük riski olan dönemin geçmesini ve gebeliğin normal seyrettiğinden emin olmayı beklerler Her iki davranış şekli de normaldir Döllenmeden sonra 21-23 günlerde embryonun boyu 15-3 mm kadar olmuştur Bu dönemde çok hızlı birbüyüme ve değişim söz konusudur Somitlerin sayısı 4-12 çift kadardır Göz ve kulak taslakları meydana gelmiştir Nöral tüp yavaş yavaş kapanmaya başlar Nöral taç adı verilen kısım ise kafatası ve kafayı oluşturmaya başlarOluşan 2 endokardial tüp birleşir ve S şeklinde tek bir tüp meydana getiriler Bu asimetrik oluşum ilkel kalpdir ve bu dönemde kasılmaya başlar Yani embryonun kalbi atmaya başlamıştır Ancak damarlar tam anlamı ile gelişmediğinden tam bir dolaşım olmaz Embryo connecting stalk ile gelişen plasentaya bağlıdır En gelişmiş sistem merkezi sinir sistemidir ve önbeyin tamamen kapanmıştır27 Günün sonunda embryo C şeklini almıştır Yüz ve boyunu oluşturacak olan kıvrımlar belirgindir Kalpde karıncık ve kulakcıkları ayıracak olan septalar belirirKapakçıklar gelişmeye başlar Sindirim sitemini oluşturacak olan hücreler karaciğer, mide ve pankreas üretmek üzere farklılaşmaya başlar Sindirim siteminde ilk farklılaşan hücre grubu karaciğer yapacak olan hücrelerdir Embryo boyu 5 mm kadar olmuştur 7 Hafta TOMURCUKLAR AÇIYOR Siz hala dışarıdan birşey fark etmesenizde embryonuzda hummalı faliyet devam etmektedir Bu haftanın sonunda bebeğinizin boyu bir fasülye tanesi kadar olacaktır Eğer rahimin içine direk olarak bakma ya da bir kamera yerleştirme şansınız olsa idi göreceğiniz tıpkı bir fasülye tanesi gibi bir cisim olacaktıBu fasülyenin tepe kısmına dikkat ettiğinizde iki küçük siyah noktacığı fark edebilecektiniz İşte bu iki küçük nokta bebeğinizin gözleri olacaktır, hatta gözün ağ tabakası olan retina oluşmaya başlarBiraz daha kenarda yer alan topluiğne başından küçük çukurluklar da kulaklar olarak gelişecektirBu organlar hem denge hem de işitmede görev alır İlkel bir ağız ve dil fark edilebilirYine bu haftada kol ve bacak tomurcukları oluşmaya başlar İnce bir tabaka halinde deri belirir 30-40 somite ulaşılırBeyin 3 ana kısmına ayrılır Tiroid bezi gelişimini sürdürür, lenfatik sistem ilk defa oluşmaya başlarKalp kısımları plasma ve kan hücreleri ile dolarKan dolaşımı başlamıştırŞimdilik iki bölümden oluşan kalp dakikada 150 defa atmaktadır Doppler ultrason ile bebeğinizin kalp atımını doktorunuz size dinletebilirAkciğer gelişimi devam etmektedirSafra kesesi, mide, barsaklar ve pankreas gelişimini sürdürür Plasentadan gelen kan karaciğere ulaşır Amniyon connecting stalk’ı çevreler ve içine alır Connecting stalk daha sonra erişkinde umbilikal vesicle adı verilen bir oluşum olarak kalırKol tomurcukları artık oldukça belirgindir buna karşılık bacak tomurcukları yeni oluşmaya başlar Embryo artık tamamen amniyon kesesi içinde yerleşmiştirSomitler kas ve kemikleri oluşturmak üzere farklılaşmaya başlar Dışarıdan gebe olduğunuzu fark ettirecek hiçbir değişim yoktur Bu dönemde 1-2 kilo alınabilir ya da verilebilir Her iki durum da normaldir Gebeliğin erken belirtileri yavaş yavaş azalmaya başlar, buna karşın bulantı ve kusmalar artabilir Bu şikayetler özellikle sabah erken saatlerde daha fazla olur 8 hafta EL FALI BAKILIR ! Terminolojik açıdan bebeğiniz hala daha embryo olarak adlandırılmaktadır Bunun nedeni alt kısmında kuyruğa benzer bir çıkıntının olmasıdır Gelişmekte olan bebeğinizde küçülen tek bölüm bu çıkıntıdır Diğer bölümler ise süratle büyümeye devam etmektedirÖzellikle beyin ve kafa hızla büyümeye devam ederGöz kapakları kıvrım şeklinde ayırd edilebilir Alt çene belirginleşmeye başlarOmurilik gelişimini sürdürürÜst damak farklılaşır Burnun ucu oluşur Dişetlerinin altında dişler gelişimini başlatırYemek borusu farklılaşır ve nefes borusundan ayrılırKalp içinde kapakçıklar fark edilmeye başlarKalbin 4 odacığı ayırdedilebilir Akciğerler yemek borusunun iki yanında yer alırlar Böbrek oluşmaya başlarKollar silindirik şekilde uzamaya başlarken uçlarında el ayaları belirmeye başlar Kollarda sinir iletimi başlarYine kollar kıvrımlanır Bu kıvrım gelecekdeki dirsekdir Hala daha kendinizi gebe gibi hissetmiyor musunuz? Önemli değil Önünüzde daha çok zaman ve yaşanacak şey var Örneğin gebelik öncesinde kapalı bir yumruk kadar olan rahiminiz artkı neredeyse portakal kadar oldu bile Rahimdeki bu büyümeler sizde zaman zaman hissedeceğiniz karın kramplarına neden olabilir Bu arada kendinizi ergenlik döneminde gibi hissedebilirsiniz Çünkü hormonal değişimlere bağlı olarak cilt değişiklikleri baş göstermeye başlayacaktır Yağlı bir cilt ve sivilcelenme bunun en tipik göstergeleridir Psikolojik durumunuz yavaş yavaş düzelmeye başlar ve gebelik kabullenilir Artık gebeliğe alışmaya başlıyorsunuz 9 hafta ÇİŞİM GELDİ! Embryonik kuyruk iyice kaybolmuştur Kıkırdak ve kemik dokuları oluşmaya başlamıştır Barsaklar göbek kordonu içinden karın boşluğuna doğru göç etmeye başlarlarBeyin hala daha en büyük organdır Yutak belli olmaya başlarAğız boşluğu oluşumu görülebilir Kulak kepçesi farklılaşır Gözde retina iyice belli olabilir Göz kapakları fark edilebilirBurun delikleri belirirKoku almaya yarayan sinir oluşurYemek borusu uzar ve kalpden çıkan kan iki ayrı yönde pompalanmaya başlarMeme uçları belirgindirİnce barsaklar uzar, böbrek oluşumu tamamlanır ve ilk kez idrar üretmeye başlarİlkel cinsiyet hücreleri oluşmaya başlar Dış genital organların farklılaşması başlamıştırAncak hala daha kız yada erkek olduğu bellli değildir El ve dirsek belirginleşir Bacaklarda sinir iletimi başlarBebek içinde yüzdüğü suyun içinde hafif hafif hareket etmeye başlar Sizde ise ikinci adet dönemi de gecikmiştir Belirgin bir kilo artışı olmasa da memeler büyürler ve dolgunluk ve hassasiyet olur Bu dönemde destekleyici sütyen giymeye başlamak gerekebilir Mide içeriğinin yemek borusuna kaçması sonucu yanma hissi olabilir Bu dönemde günlük kalori gereksiniminiz yaklaşık 300 kalori artmıştır Yeterli kalsiyum alabilmek için bol bol süt içmelisiniz Eğer süt içmeyi sevmiyor iseniz özel ilaçlar ya da daha iyisi yağsız peynir gibi süt ürünleri tüketebilirsiniz 10 hafta HAREKET ZAMANI Fertilizasyondan 47-48 gün sonra ilk kez beyin dalgaları üretilmeye başlarKafa dik durumdadır ve iç kulakda denge sağlayan kısımlar gelişir Dudakların gelişimi tamamlanır Gözler kapalıdırGonadlar gelişir ve testis ya da over olarak farklılaşır Kalp gelişimini büyük ölçüde tamamlar Gövdenin dışında gelişmiş olan barsaklar karın boşluğu içine doğru iyice hareket ederlerDiz ve ayak belirginleşir Ayak parmakları ve tırnakları belli olur Kaslar güç kazanmaya başlarKız bebeklerde klitoris erkek bebeklerde ise penis gelişirHemen hemen bütün eklemler ve kasların oluşumu tamamlandığı için bebek artık su kesesi içinde hareket etmeye başlar, ancak bu hareketler sizin hissetmeniz için yeterli değildirBu haftanın sonunda bebeğinizin organogenez adı verilen organ gelişimi dönemi tamamlanmıştır Gebeliğin geri kalan kısmında bu organların olgunlaşması olacaktır Bu dönemlerde anne adayının duygu durumunda dalgalanmalar çok sık görülür Kendinizi zaman zaman melankolik zaman zaman da çok mutlu hissedebilirsiniz Bu çok normal bir durumdur hem gelişen bebeğinizin dişleri hem de kendi diş etlerinizin sağlığı için yeteri kadar flor aldığınızdan emin olmalısınız Kan hacminiz arttığı için cildinize yakın toplardamarlarda koyulaşmalar fark edebilirsiniz Bu durum özellikle bacaklar ve memelerde belirgindir Kilonuz da artık artmaya başladıBulantı ve kusmalarınızın azalmaya başlaması bu dönemlerde beklenebilir 11 hafta BANA FETUS DE! Bu haftadan başlayarak artık içinizdeki bebeğiniz embryo olarak adlandırılmaz O artık kocaman bir FETUS ve boyu yaklaşık 3 santimetreGebeliğin en kritik dönemi artık sona erdi Bu haftada beyin hızla büyümesini sürdürmektedir ve fetusun boyunun yarısını kafa oluşturmaktadır Fetusun gözleri kapalıdır ve bu göz kapaklarının altında iris tabakası olgunlaşmasına devem etmektedir Böbreklerde idrar üretimi başladığından içinde yüzdüğü amniyon sıvısının da miktarı artmaya başlar ve bu haftada yaklaşık 50 ml olur Sizde ise rahim bir greyfurt büyüklüğüne ulaşmıştır ancak hala daha pelvis içinde yer alır Bulantılar azaldığından iştahda bir artış görülür Bu dönemde prenatal testlerden bazıları yapılabilir Doktorunuz bu konuda size yol gösterecektir Son günlerde giderek popülerite kazanan ilk trimester tarama testleri üçlü test kadar gerçekçi sonuçlar vermektedir 12 hafta ANNE BEN GÜZEL MİYİM? Diş etlerinde 20 dişinde yerleri belli olmuştur Yüz insan görünümündedir, ağız içinde ise üst damak birleşmeye başlamıştır Yüz derisi içinde kıl kökleri belirmeye başlar Fetusun gırtlağında ses telleri oluşumunu tamamlar ve teorik olarak fetus ses çıkartabilir Karın boşluğunda ise barsaklar karın içine girmiştir ve hareketleri başlamıştır Karaciğer safra salgılamaya başlar ve salgılanan safra safra kesesinde depolanır Tiroid, ve pankreas gelişimini tamamlar Pankreasdan insülin salgılanır Her iki cinsde de dış genital organlar gelişimini tamamlamamıştır ancak kızlarda büyük ve küçük dudaklar, erkeklerde ise penis ve torbalar dikkatli gözlem ile ayırt edilebilirEllerde ve ayaklarda tırnaklar uzamaya başlar Sinir sitemi biraz daha olgunlaşır ve fetusda refleksler gelişir Bu dönemde cilt oldukça hassasdır kemiklerden bazıları sertleşmeye başlamıştır 12 haftaya gelindiğinde uterus yukarı doğru büyümeye devam eder ve pelvis dışına çıkarak karın boşluğuna girer Artık mesane üzerine çok fazla baskı yapmadığından sık idrar yapma isteği bir miktar azalır Bu durum son 3 aya kadar bu şekilde devam eder Bu haftalarda başağrısı ve başdönmesi şikayetlerine sık olarak rastlanır Düşük tehlikesi çok büyük ölçüde azalmıştır Doktorunuzun size bunu belirtmesi ile her anne adayında olduğu gibi siz de psikolojik açıdan rahatladığınızı fark edeceksiniz Diş etleri gebelikten olumsuz yönde etkilendiği için diş hekiminizden randevu almanızda ve muayene olmanızda büyük fayda olduğunu unutmayın Bu haftalar diş kontrolü için oldukça uygun dönemdir 13 hafta DİNLENME ZAMANI Fetus artık giderek daha fazla insana benzemektedir Gözler kafanın yan taraflarından ortaya doğru kaymaya başlar Kulaklar normal pozisyonuna doğru hareketlenir Dışarıdan bakıldığında bebeğin cinsiyeti kolaylıkla saptanabilir Ancak ultrasonografide cinsiyet tespiti için henüz erkendirÇok nadiren ve kaliteli cihazlarla bu haftada da cinsiyet saptamak mümkün olmaktadırBebeğin boyu biraz daha uzar Bu hafta ilk trimesterin son haftasıdır Gebeliğin erken bulguları ve yarattığı şikayetler hemen hemen hiç kalmamıştırBu dönemde çok fazla yorulmamak ve mümkün olduğunca dinlenmek gerekirRahim büyüdükçe gerilir ve etrafını çevreleyen ve kendisini yerinde tutan zarları da gerer Bu hafif bir kasık ağrısı şeklinde algılanabilir Round ligaman ağrısı olarak adlandırılan bu durum gelip geçicidir ve önemli değildir Herşeyi etkileyen hormonalar ciltte de değişikliklere neden olurlar Özellikle yüz ve boyunda lekelenmeler olabilir Buna gebelik maskesi ya da chloasma adı verilir Geçici bir durumdur ve doğumdan sonra düzelir Artık karnınız büyümeye başlamıştır Eskiden olan kıyafetler dar gelmeye başlayabilir Gebe kıyafetleri satın almanın vakti gelmiştir 14 hafta İKİNCİ TERİMESTER’A HOŞGELDİNİZ Gebeliğin en rahat dönemi olan ikinci terimestar’a hoşgeldiniz Artık bebeğiniz tamamen bir insan görünümünde Kaslardaki güç gelişimine bağlı olarak kafası öne eğik değil Zaman zaman kafasını dik tutabiliyor Doktorunuz ultrason ile incelerken size bebeğinizin el salladığını gösterecektir Evet bebeğiniz artık ellerini kullanabiliyor Gerçi bu tamamen refleks bir hareket ama olsun Size ilk defa merhaba demesi hoş bir duygu değil mi? Bu arada bebeğiniz artık diğerlerinden tamamen farklı Çünkü artık ona hiç değişmeden ömrünün sonuna kadar eşlik edecek olan parmak izi var!Şu anda kendileri yaklaşık 25 gram ağırlığında ve 10 santimetre boyunda Artık tüm besin ve oksijenini plasentası yardımıyla sizden alıyor Plasentasyonun tamamlanması ile sizdeki uyku ve yorgunluk halide ortadan kalkacak Dışarıdan bakanlar eğer yeterince dikkat ederlerse gebe olduğunuzu anlayabilirler Progesteron hormonunun etkisi ile bütün düz kaslarınızda gevşeme meydana gelmiştir Bu bel ağrıları, kabızlık ve tansiyonda hafif düşme olarak size yansır Bulantılar geçmiştir ama yine progesteronun gevşetici etkisi ile mide içeriği yemek borunuza kaçar ve yanma olabilir Bulantılar geçtiği için beslenmeniz düzelir, enerjiniz artar Pekçok kadın gebeliğin bu döneminde kaybettiği cinsel dürtülerine yeniden kavuşur Bu hoş bir durumdur Unutmayın herhangi bir komplikasyon yok ise gebelikte cinsel ilişki yasak değildir 15 hafta YAKINLARDA BERBER VAR MI? Bu haftanın sürpriz haberi: Bebeğinizin saçı çıkıyor Gelişmekte olan bebeğin kafası üzerinde lanugo adı verilen ince ve ipeksi tüyler belirmeye başlar Bu ilkel saçlar doğumda kaybolurlar İkinci önemli haber ise bebeğinizin parmağını emmeye başlamasıdır Ultrason altında bebeğin parmağını ağzına görütüp emdiğini doktorunuz size gösterecektir Korkmayın bu doğumdan sonra bebeğin parmak emme alışkanlığı olacağını göstermez Sadece anne karnındaki bir refleksidir Her bebek ane karnında parmak emer diye bir kural da yoktur, ama ultrason incelemeleri esnasında sıkça rastladığımız bir durumdur Bu dönemde bebeğin cildi oldukça incedir ve deri altında damarlar görülebilir Bu döneme ulaşıldığında karnınız oldukça büyümüştür Elinizi karnınıza götürdüğünüzde uterusunuzu top gibi hissedebilirsiniz Memelerden halk arasında ağız da denilen ve klostrum adı verilen sıvı gelebilir Bu normal bir durumdur 16 hafta KIZ MI, ERKEK Mİ? Bu haftada gözler ve kulaklar bebek doğduğunda bulunacakları son lokalizasyonlarına gelirler Göz kırpma gibi basit refleksler gelişmeye başlarBenzer şekilde kulaklar da son pozisyonlarını almışlardır Barsaklarda mekonyum adı verilen fetal dışkı birikmeye başlamıştır Bu dışkı benzeri yapı fetusun yuttuğu amniyon sıvısı, dökülen hücreler ve sindirim sistemi salgılarından oluşur Macun kıvamında koyu renkli bir yapıdır Sinir lifleri onlara özelliklerini veren myelin ismindeki madde ile kaplanmaya başlar Myelin sinir iletimi için son derece önemli bir maddedir Dolaşım sistemi tam anlamı ile fonkisyonel olmuştur Bebeğin plasentası yaklaşık fetus kadardır Göbek kordonu sistemi olgunlaşmaya başlar 120 gram olan bebek avucunuza sığacak kadar büyümüştür Ultrason altında bebeğin hıçkırdığı saptanabilir Bu solunumun başlama işaretlerinden biridir Bu haftanın diğer bir ilki de bebekteki ışık refleksinin ortaya çıkışıdır Artık beğiniz teorik olarak ışığa tepki verebilir Bu hafta her açıdan oldukça önemlidir Bir kere anne ve baba adaylarının en çok merak ettikleri konuların başında belki de ilk sırada gelen bebeğin cinsiyeti bu haftada açıklığa kavuşur İyi bir ultrason cihazı ve deneyimli bir göz 16 haftada bebeğin cinsiyetini çok büyük bir olasılıkla saptar Bazı durumlarda 12-14 haftalarda da cinsiyet görülebilir, ya da gebeliğin son dönemlerine kadar hiç görülemeyebilir fakat bu çok nadir bir durumdur Bu haftalarda bebeğin cinsiyetinin saptanması asıl olarak incelemeyi yapan hekimin tecrübesine bağlıdırYine bu haftada down sendromu açısından son derece önemli olan üçlü tarama testi yapılabilir Bu test için ideal zaman aralığı 16-20 haftalardır Tecrübeli anne adayları bebeğin ilk hareketini bu haftada hissedebilirler Ancak hareketin hissedilmemesi anormal bir durum olduğu anlamına gelmez İlk gebeliğini yaşayanlarda bu 20 hafta civarında gerçekleşir 17 hafta AH ŞU YAĞLAR? Onyedinci haftaya ulaşıldığında bebeğin cilt altındaki yağ depoları yavaş yavaş dolmaya başlar Bu bebeğinizin hızlı büyüme evresine girdiğinin belirtisidir Büyümeye bağlı olarak sizinde kilo artışınız bir miktar hızlanacaktır Bu haftaya kadar 2-4 kilo arasında almış olmanız normaldir Bebeğin tüm organ sistemleri fonksiyoneldir Ayrıca içinde yüzdüğü amniyon sıvısını akciğerlerine çekmekte ve geri vermektedir Bu ilkel solumadır Bebeğin doğum sonrası normal nefes alıp verişini sağlayacak sistemlerin olgunlaşması için gereklidir Kalbi ise inanılmaz bir eforlarla sürekli kan pompalamaktadır İnanması güç olabilir ama bebeğinizin kalbi onun vücuduna günde yaklaşık 25-30 litre kan pompalıyor Siz de karınızı elleyerek rahminizin ulaştığı boyutu hissedebilirsiniz Bu haftada rahimin tepe noktası yani fundus göbek değiliğin 3-4 parmak altındadır Pek çok anne adayı bu haftalarda bebekleri için endişe duyarlar Doğumun nasıl olacağı, bebeğin sağlıklı olup olmayacağı endişeleri bu haftalarda yoğunluk kazanır Yapılacak olan üçlü test bu endişeleri biraz giderebilir Hala daha nerede doğum yapacağınız ve doğumu yaptıracak hekim hakkında karar veremediyseniz bu hafta bunun için iyi bir dönemdir 18 hafta UYKUM GELDİ Şu ana kadar herşey yolunda gidiyor Minik bebeğinizin kemiklerinin büyük bir kısmı hala daha lastik sertliğinde ancak giderek sertleşiyor ve doğumdaki halini alıyor yeterli kalsyum almayı ihmal etmemeniz kemik olgunlaşması için çok önemliAnne karnındaki bebeğin uyanık olma ve uyuma periyodları vardır Bebek kendisine uygun ve sevdiği bir uyku pozisyonu seçebilir ve uyku döneminde bu pozisyonu alabilirGözlerin üzerinde kaşlar ortaya çıkmaya başlar Kız bebeklerde pelvis içinde gelişen yumurtalıklarda ilkel yumurta hücreleri belirir Bunlar daha sonra hayatı boyunca sahip olacağı ve menopoza kadar her adet döneminde tüketecekleri yumurta hücrelerine dönüşeceklerdir Yine kız bebeklerde uterus tamamı ile oluşmuştur Erkek bebeklerde ise prostat bezi gelişimini tamamlarCilt altında kahverengi yağ içeren doku meydana gelir Deriyi kaplayan ve verniks caseosa adı verilen krem şeklindeki madde izlenebilir Plasenta gelişimini tamamlamıştır ve bu haftadan sonra kalınlığı artmaz, sadece çap olarak büyür Dışarıdan bakıldığında kişinin gebe olduğu artık çok rahat anlaşılabilir Bebek hareketleri çoğu anne adayı tarafından hissedilebilir Eğer hala daha hissetmediyseniz endişelenmeyin, önünüzde 1-2 hafta daha olabilir Artmış kan hacmine bağlı olarak çeşitli şikayetler olabilir Yine düzkas gevşemelerine bağlı olarak ani tansiyon düşmeleri görülebilir Yatar pozisyondan ayağa kalkarken bu işi yavaş yavaş yapmaya özen gösterin 35 yaşın üstündeki anne adaylarında ya da üçlü testte şüpheli durum saptananlarda amniyosentez bu haftalarda yapılır 19 hafta KREMLENME ZAMANI Eğer hala daha gebeliğinizi hafta olarak değil de ay olarak hesaplıyorsanız bu haftadan itibaren beşinci ayınıza girdiğinizi söyleyebilirsinizEski kıyafetlerinizin hemen hemen hiçbirinin üzerinize olmadığını fark edeceksiniz Gebe kıyafetlerinin her kadına çok yakıştığını unutmayın Fark edeceğiniz başka bir değişiklik ise memelerinizdeki kahverengi alanın gidrek büyümeye başlamasıdır Areola adı verilen bu bölge memenin yarısını kaplayabilir Bu normal bir durumdur ve doğumdan sonra onikinci aya kadar devam edebilir Pekçok çalışan gebe kadın öğle aralarında yarım saat kadar yürmenin kendilerine çok iyi geldiğini söylemekte Sizde bunu deneyebilirsiniz Yürüyüş hem bünyeniz hem de psikolojik durumunuz için yararlıdır İçinizde neler olduğuna bakacak olursak, bebeğinizin vücudu krem benzeri bir madde ile çevrilidir Onun hassas cildini uzun süre suda kalmanın etkilerinden koruyacak olan bu maddenin adı vernix caseosa’dır Ultrasonda ise bebeğinizin sürekli hareket halinde olduğunu görebilirsiniz Bu hareketleri pekçok kadın ilk önceleri içinde sanki bir kelebeğin kanat çırpmasına benzetmektedirler Ne yazık ki henüz eşiniz sizin bu heyecanınıza ortak olamayacak Çünkü hareketler henüz dışarıdan elle hissedilebilecek kadar kuvvetli değil 20 hafta YOLUN YARISI Tebrikler Gebelik maceranızın tam ortasındasınız Bebek anne karnındaki yaşamının yarısını tamamladı Bu haftada doğumdan sonra 5 yaşına kadar devam edecek olan hızlı beyin olgunlaşması başlar Bebeğin koku, tat, işitme, görme ve dokunma duyuları iyice aktif olmaya başlarKaşlar ve saçlar iyice belirginleşir Fetus sık sık göz kırpar Lanugo adı verilen tüyler tüm vücudunu kaplar ancak yoğun olarak yüz ve boyun çevresinde bulunur Kalp atımları hızlanır Erkek bebekteki testisler karın boşluğundan torbalara doğru inmeye başlar Eğer bebeğiniz bir kız ise yumurtalıklarında tam 6 milyon yumurta hücresi vardır Bundan sonra yeni yumurta hücresi gelişmez Mevcut olanların ise sayısı giderek azalır ve doğumda yaklaşık 1 milyona iner Bebeğin hareketleri de hızlanır ve kuvvetlenir Bebeğin ağırlığı yaklaşık 250-450 gram arasındadır Bu haftadan sonra gebeliğin sona ermesi düşük olarak değil erken doğum olarak isimlendirilir Bebeğin tüm organlarının ve kalbinin değerlendirildiği malformasyon ultrasonografisi ya da başka bir isimle ikinci düzey ultrason için ideal zaman 20 haftadır Bu haftada rahimin tepe noktası göbek deliği hizasına kadar büyümüştür Bu dönemden sonra 38 haftaya kadar her hafta yaklaşık 1 santimetre yükselir 38 haftadan sonra ise bebeğin doğum kanalına doğru inmesi nedeni ile rahimin tepe noktası da aşağıya inmeye başlar Orta hatta göbek deliği ile kasık arasında siyahlık belirmeye başlar Buna linea nigra adı verilir ve doğumdan sonra kaybolur Bu haftadan sonra gebelik çatlakları görülebileceğinden önlem almak yararlı olacaktırBebeğin hareketleri rahatça hissedilebilir Normalde bir bebek saatte en az 2 kez hareket etmelidir Ancak bu sayı gerçekte çok daha fazla olmasına rağmen sadece yeterince güçlü olan hareketler anne adayı tarafından hissedilebilir 21 hafta BİRAZ YAVAŞ! Yirmibirinci haftaya ulaşıldığında bebekteki hızlı büyüme biraz yavaşlar Bu haftada en önemli olay kalp kasının güçlenmesidir Bebeğinizin kalbi, kanı çok daha etkili şekilde pompalamaya başlamıştır Sizin dolaşımınızdaki kan miktarındaki artış nedeni ile özellikle tüm gün ayakta olan gebelerde akşamları ayaklarda ve ayak bileklerinde şişmeler olabilir Bu tamamen normal bir durumdur Gün içinde zaman zaman ayakları hafif yükselterek dinlenmek ve eğer mümkünse 2 saatten fazla ayakta kalmamak duruma yardımcı olabilir Bol su içmek bu yakınmaları arttırmaz tam tersine azaltır Bu nedenle gün içinde bol bol su içmeyi ihmal etmeyin İhmal etmemeniz gereken bir başka konu ise artık en azından haftada bir kez tansiyonuzu ölçtürmenin faydalı olacağıdır Karın boşluğu içerisinde büyüyen uterusun diğer organlar ile birlikte diyafram kasını da sıkıştırması sonucu pek çok gebe bu dönemde nefes darlığı ya da çabuk nefes nefese kalma sorunu yaşayabilir Bu da gebeliğin normal sonuçlarından birisidir Gebelik ilerledikçe bu sıkıntılar artabilir Yine daha önce başlamadıysanız bu haftadan itibaren demir desteğine başlamanızda fayda var Diet ile aldığınız demir gebelikte size yeterli gelmeyecektir Bu nedenle mutlaka dışarıdan destek almalısınız 22 hafta BİRŞEY Mİ DEDİNİZ? Bu haftaya ulaştığınızda bebeğinizle konuşabilir, ona birşeyler okuyabilir ya da şarkı söyleyebilirsiniz Çünkü artık o sizi duyabilir Hatta duymakla kalmaz seslere tepki de verebilir Bu nedenle bebek gelişimi için yapılmış müzik CD’leri dinletebilirsiniz Anne karnında klasik müzik dinlemenin ruhsal gelişime olumlu yönde etkisi olduğunu iddia eden çalışmalar mevcut Bunlar doğru olmasa bile minik bebeğinizle birlikte biraz müzik dinlemenin, şarkı söylemenin ya da kitap okumanın ne zararı olabilir ki? Hatta bazı çalışmalar bebeğiniz doğmadan önce ona okuduğunuz kitapları, doğduktan sonra emzirirken yeniden okuduğunuzda minik yavrunuzun daha güçlü emeceğini iddia ediyorlar Fantastik, değil mi? Bebeğinizde bu gelişmeler olurken siz de artık dengenizi sağlamakda zaman zaman güçlük çektiğinizi fark edebilirsiniz Karnınızın büyümesine bağlı olarak bel kavisiniz de içeri doğru genişlediğinden vücudunuzun denge merkezi yer değiştirmektedir Bünye buna aynı hızda uyum sağlayamadığından dengenizi sağlamakta güçlük yaşayabilirsiniz Bu nedenle evde yanlızken banyo yapmamanız tavsiye edilir Yine aynı nedenler ile dengeye dayalı sporlara da ara vermeniz gerekli Gebelik hormonlarına bağlı olarak parmak eklemlerinize kadar tüm eklemlernizde gevşemeler olacaktır Bu size bel ağrısı olarak yansıyabilir Bu haftalar hem denge sorunları hem de bel ağrıları nedeni ile yüksek topuklu ayakkabılara veda edilmesi gereken dönemlerdir Gebeliğinizi geri kalan kısmında ortopedik ayakkabılar giymeniz rahatsızlıklarınızı azaltacaktır |
|