Hamilelikte hemoroit

Hemoroit, kalınbağırsağın son kısmında, anüs-makat etrafındaki toplardamarların varisidir


Anüs bölgesinde yer alan toplardamarlarda bölgesel olarak kan akımı yavaşlamasıyla ciltten-mukozadan fark edilir hale gelirler, bunların büyümesi, toplu hale gelmesiyle tuvalet esnasında (dışkılama), yırtılma ve kanamalara yol açabilirler Kabızlık da eşlik ediyorsa sıkıntı artar Genelde uzun süredir kabızlık şikayeti olanlarda daha sıklıkla görülmektedir Toplumda her üç kişiden birinde belirtili veya belirtisiz hemoroit görülmektedir


Toplumda çok sık karşılaşılan bu durumun kalıtsal (genetik) özellikler taşıdığı düşünülüyor, beslenme özellikleri ve gebelik durumu tetikleyici olabilir Özellikle hamilelik dönemindeki çoğu bayan hemoroit problemi yaşamaktadır Hemoroit; iç ve dış hemoroit olarak iki grupta sınıflandırılır:


Dış hemoroit: En sık görülen hemoroit türüdür Birden fazla meme tarzında makatta gelişir


İç hemoroit: Makat bölgesi toplardamarlarda genişlemeyle belirginleşir ve makatın dışına sarkmayla saptanmaktadır Muayene bulgularına göre derecelendirilir Birinci derece, makattan dışarı sarkmayan meme tarzındadır İkinci derece, dışkılama esnasında dışarı sarkan, sonra kendiliğinden içeri giden türdür Üçüncü derece, dışkılama esnasında dışarı sarkar ve elle itilerek içeri girer Dördüncü derece ise, artık geri itilemeyecek kadar ileri derecede olanlar


Hemoroit olduğunu nasıl anlayabilirim?


Makat bölgesinde ele gelen şişlik-kitle, kanlı dışkılama, makatta dışkılama sonrası devam eden ağrı, eğer iltihaplanma görülür Eğer iltihaplanma varsa ateş de yapabilir


Bazı olgularda ise kanama olmaz, makat bölgesinde akıntı ve kaşıntı görülebilir


Eğer hemoroit içinde kan pıhtılaşması gerçekleşirse; “Tromboze Hemoroit” gelişir, çok ağrılı bir tablodur


Hamilelikte hemoroit sorununun nedenleri


Hamilelik dönemi; hemoroit oluşumunu arttıran veya mevcut hemoroitin artmasına sebep olan doğal bir süreçtir Hamilelik süresince salgılanan hormonlar, özellikle de progesteron hormonu, damarlarda gevşetici-genişletici etkisiyle varis gelişmesini arttırır Bu sebepten dolayı bacaklarda ve dış genitallerde de variköz değişimler olmaktadır Hamilelik sürecinde; çeşitli mide-bağırsak yakınmaları nedeniyle beslenme alışkanlıkları değişebilir Beslenme alışkanlığının değişmesi ise hemoroitin başlıca nedenlerindendir Yine önemli bir etken de, hamilelikte ana rahminde büyümeye bağlı büyük damarlardaki basınçtır Böylece bölgesel olarak kan akımında yavaşlama, göllenme ve varis oluşumu da görülmektedir


Hamilelikte hemoroit gelişiminin önlenmesi


Hamilelikte hemoroit gelişimini önlemek için en önemli adım düzenli ve dengeli bir beslenme planını takip etmenizdir Bu; bebeğinizin sağlığı için de gereklidir Her tür besinden yeterli miktarda tüketmeniz gerekir Meyve ve sebze, kepekli ürünler gibi yüksek posalı gıdalar tercih edilmeli, baharatlı gıdalardan uzak durmalı, bol sıvı tüketimi teşvik edilmeli ancak kahve ve çay fazla içilmemelidir Özellikle kabız olmamak için yeteri miktarda sıvı alınmalı ve posalı yiyecekler tüketmeye dikkat edilmelidir Düzenli dışkılama alışkanlığı, dışkılama sonrası temizliğinde kuru tuvalet kağıtları kullanılmaması, tuvalet ihtiyacından sonra ıslak temizlik yapılması, uzun süre ayakta durmaktan kaçınılması, dinlenme zamanlarında ayaklarını yüksek tutarak dinlenmek hamilelikte hemoroit gelişimini önlemek için yapılması gerekenler arasındadır


Hamilelik döneminde hemoroit belirtileri


Hamilelikte hemoroide bağlı şikayetler, özellikle hamileliğin 6 ayından sonra artmaya başlar


Hamile bayanlarda kabızlık da çok sık rastlanan bir problemdir Bu sorunu yaşayan hamilele; ellerine gelen şişlikleri fark ederler, dışkılama esnasında bu kitlenin büyüdüğünü, bazen kanamanın eşlik ettiğini belirtirler Bazı durumlarda hemoroit o kadar ilerler ve can sıkıcı hale gelir ki, hamile kadın tuvalete gitmek istemez hale gelir Makata vuran ağrılardan dolayı uyku problemi çeken vakalar bile görülmektedir Makattan kanaması olan gebe bir kadında, eğer ciddi kansızlık bulguları da varsa, her ihtimale karşı bir genel cerraha danışıp kanser olup-olmadığı belirlenmelidir Hemoroit kansere dönüşmez fakat anüs ve rektum kaynaklı tümörler benzer belirtiler gösterir


Hamilelikte hemoroit tedavisi


Malesef hamilelik döneminde görülen hemoroit tamamen tedavi edilememektedir Genel yaklaşım hamile kadının hemoroit sebepli şikayetlerini azaltmak ve ilaçlarla tedaviyi sağlamaya yöneliktir Eğer kabızlık da varsa; beslenmesi düzenlenmeli, sıvı tüketimi arttırılmalı, yetmezse dışkı yumuşatan ilaçlar verilmelidir Hemoroit olgularında sıcak oturma banyolarının fayda sağladığı bilinir, ancak gebelerde suyun ılık olarak hazırlanması gereklidir Makat bölgesindeki ağrı ve kaşıntıyı azaltmak için kortizon içermeyen krem ve fitillerin yanı sıra parasetamol grubu ağrı kesicilerle bölgesel uyuşturan kremler kullanılmaktadır Varis tedavilerinde kullanılan kan dolaşımı düzenleyici hapların da fayda sağladığı bilinmektedir, ancak gebelerde bu hapların kullanımı gebeliğin ilk üç ayından sonraya bırakılmalıdır Fakat böyle bir durumda hamile bayanlar doktora danışmadan tanıdıklarının tavsiye ettiği ilaçları kesinlikle kullanmamalıdır Şikayetlerini doktoruyla paylaşıp, doktorun onlara özel verdiği tedavileri uygulamalıdır


Hamilelikte hemoroit tromboze olup çok ciddi klinik belirtilerle doktora başvurulursa, acil cerrahi işlem gerekebilir, açık cerrahinin yanı sıra lazer ve skleroterapi yöntemleri de uygulanmaktadır


Hemoroidin doğuma etkisi


Hamile bir kadında hemoroit varlığı doğum şeklini etkilemez fakat tromboze olmuş, çok ağrılı hemoroit olan bayanlarda normal doğumda ıkınma sorunlu olabilir Hemoroidin yanı sıra doğum yolunda geniş varis paketleri olan bayanlar da bazen sezaryen tercih edilebilir

Doğum sonrası gebelik etkilerinin ortadan kalkmasıyla varislerin ve hemoroidin büyük ölçüde gerilemesi, bazen hiçbir tedaviye ihtiyaç kalmaması ise sevindiricidir


Jinekolog Op Dr Nalan Karacaoğlu