Hamilelikte anne adayında görülen değişiklikler

Gebelik kadının hayatında yaşadığı en önemli deneyimlerden birisidir Hem duygusal hem de fizyolojik olarak pek çok değişikliği beraberinde getirir Kendisini nelerin beklediğini bilmeyen gebe bu duruma uyum sağlamada güçlük yaşayabilir Bu değişimlerin iyi anlaşılması normal ve anormal ayrımının sağlıklı yapılabilmesi için son derece önemlidir Bu değişimlerin çok büyük bir kısmı fetus ve plasentadan gelen hormonlara bağlı olarak ortaya çıkar


Gebeliğin başlaması ile beraber kadının vücudundaki değişimler de başlar En önemli ve fark edilen değişiklik kilo artışı ve duruş şeklindeki değişikliklerdir Artmış beslenme gereksimine bağlı olarak iştah artar Buna halk arasında aşerme de denir Tüm gebelik boyunca tavsiye edilen kilo artışı 11-13 kg kadardır hCG hormonuna bağlı olarak 4-8 haftalarda bulantı ve kusmalar başlayabilir Bu durum 14-16 haftalara kadar devam edebilir Kusmaların kişinin beslenmesini bozacak kadar fazla olduğu durumlarda hastaneye yatış ve damar yolu ile besleme gerekebilir


Solunum sistemi


Göğüs çevresi artar, toplam akciğer kapasitesinde %5 civarında bir azalma olur Soluk alıp vermede güçlük, egzersiz toleransında azalma gibi belirtiler ortaya çıkabilir


Dolaşım sistemi


Gebelik ilerledikçe dolaşım sisteminde büyük değişiklikler göze çarpar Kan hacmi ve kırmızı kan hücre sayısı artar, ancak kanın sıvı kısmı daha çok arttığından göreceli bir kansızlık ortaya çıkabilir Bu durumda demir takviyesi gerekir Kalp atım sayısında artış olur Zaman zaman çarpıntı görülebilir Bu durum gebeliğin erken devrelerinde başlar ve 20-24 haftalarda en yüksek düzeye ulaşır Salgılanan hormonlara bağlı olarak tansiyonda hafif bir düşme görülebilir Gebelik ilerledikçe özellikle sağ yan yatılan durumlarda rahim ana toplar damara baskı yaparak ani tansiyon düşmelerine neden olabilir Bu nedenle gebeliğin son dönemlerinde sağa dönerek yatılmaması önerilir Kandaki beyaz küre sayısı 20000'e kadar yükselebilir Yine gebelikte kanın pıhtılaşmaya olan eğilimi artar


Boşaltım sistemi


10-12 haftalardan başlayarak idrar yollarında genişlemeler olabilir Hormonların ve büyüyen rahimin etkisi ile sık idrara çıkma görülür İdrar yaptıktan sonra mesanenin tamamen boşalmaması nedeni ile idrar yolu enfeksiyonlarına olan eğilim artar Normalde görülmemesine rağmen gebelerde idrarda az miktarda glukoz (şeker) saptanabilir


Sindirim sistemi


Salgılanan hormonların etkisi ile bağırsak hareketleri yavaşlar Kabızlık ve mide içeriğinin yemek borusuna kaçması olabilir Bu durum kendini midede yanma şeklinde belli edebilir Toplar damar basıncındaki değişikliklere bağlı olarak hemoroidler ortaya çıkabilir Safra kesesinin hareketinin azalması safra taşlarına olan eğilimi arttırır


Kas-İskelet sistemi


Gebelikte salgılana bazı hormonlar eklemlerde gevşemeye neden olur Bu gevşeklik özellikle iki leğen kemiğinin ortada birleştiği eklemde belirgindir Kilo artışı ve vücudun denge merkezinin değişmesi bel kavisinde artışa neden olur Bel ve sırt ağrıları görülebilir


Cilt


Yine hormonların etkisi ile karın ortasında koyu bir çizgi ortaya çıkabilir Benzer şekilde yüzde de gebelik maskesi adı verilen renk değişimleri saptanabilir Avuç içlerinde kızarıklıklar nadiren görülür Hızlı büyümeden ötürü karın duvarı ve memelerde çatlaklar saptanabilir Terleme artabilir, sivilceler ortaya çıkabilir


Memeler


Memelerdeki kan akımını artışına ve süt bezlerindeki büyümeye bağlı olarak meme uçları genişler ve koyulaşır Damarlanmada artış gözlenebilir Hızlı büyüme ve hormonal etki hassasiyete neden olabilir Son döneme girildiğinde meme ucundan salgı olabilir


Üreme sistemi


Dış genital organlarda renk değişimi ve varisler görülebilir Hormonal uyarıya bağlı olarak vajinal salgıda artış saptanabilir Rahimin kitlesi gebelik sonunda yaklaşık 16 kat, hacmi ise 500-1000 kat artar Bu derece bir büyüme dolaşımı da etkileyerek bacaklarda şişme ve varislere neden olabilir Karın içi basıncın artması nedeni ile fıtık eğilimi artar


Dr Alper Mumcu