Aşı Tedavisi (İmmunoterapi) / Aşı Tedavisi (İmmunoterapi) Hakkında

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-25-2012

Allerjik hastalıklar kalıtsal yani genetik kökeni olan hastalıklardır

Bilinen hiçbir tedavi allerjik genetik yapıyı ortadan kaldıramaz

Ancak

immunoterapi allerjik şikayetleri başlatan en önemli etken olan allerjenlere karşı duyarlılığı büyük oranda azaltabilir

Aşı tedavisi bilgi ve tecrübe gerektirir

Tedavinin EMNİYETLİ ve BAŞARILI olması için

allerji testlerinin uygulanması

aşı kararının verilmesi

planlanması ve sürdürülmesi mutlaka bu konuda ihtisas sahibi olan hekimler

yani ALLERJİ uzmanları ya da bu konuda deneyimi olan Klinik İmmünoloji uzmanları tarafından yapılmalıdır

İmmunoterapi nedir ?
Allerjik rinit ve arı allerjisi olanlarda (bazen durumu uygun olan hafif astımlı hastalarda)

hastanın duyarlı olduğu allerjenlerin gittikçe artan dozlarda enjekte edilmesidir

Amaç

hastanın allerjik olduğu maddelere karşı duyarlılığını azaltmak ve allerjik şikayetleri önlemektir

İmmunoterapi kimlere uygulanır ?
İlaç tedavilerinden yeterli oranda fayda görmeyen

şikayetleri yılboyu devam eden

ilaçları çeşitli nedenlerle kullanamayan ya da ilaca bağlı yan etkilerin gözlendiği ve aşı uygulanmasına engel bir başka sağlık sorunu olmayan hastalara uygulanır

İmmunoterapi nasıl etki eder ?
İmmunoterapide kullanılan aşılar hastanın bağışıklık sistemine

duyarlı olduğu allerjenlere karşı "allerjik yanıt vermemelerini" öğretir

İmmunoterapinin yan etkileri var mıdır ?
Enjeksiyonlardan hemen sonra bazen allerjik reaksiyonlar görülebilir

En sık gözlenen enjeksiyon yerinde kızarıklık ve şişlik oluşmasıdır

Çok daha nadir olarak ta vücutta kızarıklık ve şişlik

nefes darlığı

öksürük gibi bulguların ortaya çıktığı şiddetli reaksiyonlar görülebilir

Bu reaksiyonlar genellikle enjeksiyonu takiben 20-30 dakika içinde geliştiğinden

hastaların aşıdan sonra uygulama yapılan yerde en az 30 dakika beklemesi gereklidir

Bu reaksiyonlar ivedi olarak tedavi edilir ve ortadan kaldırılır

İmmunoterapinin bilinen başka bir yan etkisi yoktur

Gebelikte immunoterapi uygulanır mı?
Gebelik sırasında yeni bir immunoterapi programına başlanmaz

İmmunoterapi enjeksiyonları devam ederken hamilelik gelişen hastalarda ise

sorunsuz süren bir immunoterapi programına doz artırımı yapmadan devam edilebilir

İmmunoterapiye bağlı bebekte anormallik gelişmesi diye bir durum sözkonusu değildir

ANCAK

bu konuda çoğu merkezin genel yaklaşımı (gelişebilecek bir sistemik reaksiyon ve onun tedavisinde kullanılması gereken ilaçlar vs gibi durumlar gözönüne alınarak) gebelikte immunoterapinin kesilmesi gibi emniyetli bir yolun seçilmesidir

İmmünoterapide hastaların uyması gereken kurallar nelerdir?
Aşıların faydalı etkileri en erken 6 -12 ay içinde ortaya çıkmaya başlar

Bu nedenle özellikle ilk aylarda hastaların allerjilerine yönelik ilaç tedavilerine de devam etmeleri gereklidir

Hastalar enjeksiyon için geldiğinde; bir önceki enjeksiyon sonrasındaki saatlerde sorun olup olmadığını

halen herhangi bir şikayetleri olup olmadığını doktorlarına ifade etmelidirler

Enjeksiyondan sonraki ilk saatlerde aşırı fiziksel aktivite ve sıcak banyo yapılmamalıdır

Herhangi bir nedenle başka bir hekim tarafından başlanmış olan "allerji dışı" ilaçlar hekime bildirilmelidir

Enjeksiyondan sonra en az 30 dakika süre ile enjeksiyon yapılan merkezden ayrılmamalıdır

Enjeksiyonlar nerede uygulanmalıdır?
İmmunoterapi enjeksiyonları mutlaka bu konuda ihtisas sahibi olan hekimler

yani ALLERJİ uzmanları ya da bu konuda deneyimi olan Klinik İmmünoloji uzmanları kontrolünde ve reaksiyon geliştiğinde acil tedavilerin uygulanabileceği merkezlerde

deneyimli sağlık personelince yapılmalıdır

Aşılar kesinlikle evde ya da iş yerinde yapılmamalıdır

Bu çok hatalı bir davranıştır

Aşıların içinde ne var?
Aşıların içinde

hastanın allerjik olduğu allerjenler (polenler veya ev tozu akarları gibi) vardır

Bu durum ancak deri testleriyle tespit edilebilir !
Aşılar özel tekniklerle ve steril şartlarda hazırlanmaktadır

Günümüzde genellikle Sağlık Bakanlığı tarafından onaylı ve ruhsatlandırılmış aşılar kullanılmaktadır

İmmünoterapi ile birlikte ilaç tedavisine devam edilecek mi?
İmmunoterapiye başlar başlamaz allerjik şikayetlerin kaybolmasını beklemek doğru değildir

Çünkü bu tedavinin faydalı etkileri en erken 6 ay-1 yıl içinde ortaya çıkmaya başlar

Bu nedenle özellikle ilk aylarda hastaların allerjilerine yönelik ilaç tedavilerine devam etmeleri gereklidir

Aşı tedavisine başlandı diye ilaçları birden kesmek

allerji şikayetlerinin şiddetlenmesine neden olacaktır

Allerji ilaçlarına ne kadar süreyle ve hangi dozlarda devam edileceği size bildirilecektir

İmmunoterapiden ne oranda fayda göreceğim tedavi öncesinden belli midir ?
Bu değişik faktörlerin bir arada bulunmasına bağlıdır

Deneyimli bir Allerji Uzmanı

tedaviye başlamadan önce bu faktörleri ayrıntılı olarak değerlendirir ve daha sonra aşı kararını verir

Allerji testi ile allerjik olduğu tespit edilen herkese aşı başlamak modern allerji bilimine uygun değildir

Ancak ne yazık ki deneyimsiz ellerde bu tür uygulamalar sıklıkla gerçekleşmektedir

İmmunoterapinin etkili olup olmadığı nasıl değerlendirilir ?
Aşı tedavisinin faydalı olup olmadığına

belli aralıklarla hastanın allerjik şikayetleri derecelendirilerek

aşı öncesi dereceler ile karşılaştırılmasıyla karar verilir

Bunun dışında bilinen daha faydalı bir yöntem yoktur

Belli aralıklarda allerji deri testleri veya kan tetkiklerinin tekrar yapılması SADECE arı allerjisi için yapılan immunoterapilerde faydalıdır

İmmunoterapi ne kadar süreyle uygulanır ?
Aşılar ortalama 4 yıl süreyle uygulanır

Bu her hasta için standart değildir

Gerekirse daha uzun süreler uygulanabilir

Bunun herhangi bir zararı yoktur

ANCAK

bir hasta ortalama 18 ay süreyle aşılardan hiç fayda görmemiş ise

o tedaviye devam edilmesi uygun değildir

İmmunoterapi enjeksiyonları hangi aralıklarla yapılır ?
Tedavinin başlangıcında haftada bir kez uygulanır

Belli bir doza gelindiğinde (idame dozu) bu süre uzar

onbeşgünde bir

ayda bir gibi aralıklara sırasıyla geçilir

SIKLIKLA SORULAN DİĞER BAZI SORULAR VE CEVAPLARI:
İmmunoterapi hakkında bazı hastaların ve hekimlerin yanlış düşünce ve bilgileri vardır

Sık karşılaştığımız bu "endişeli" sorulara birkaç örnek vermek gerekirse:
Aşıların için de kortizon var mı?
Hayır

Aşılar alışkanlık (!) yapar mı ?
Hayır

Aşılar kilo aldırır mı ?
Hayır

Aşılar başka hastalıklara neden olur mu ?
Hayır

Aşılar akciğerlerimi "bozar" mı?
Hayır

06-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Aşı Tedavisi (İmmunoterapi) / Aşı Tedavisi (İmmunoterapi) Hakkında Allerjik hastalıklar kalıtsal yani genetik kökeni olan hastalıklardır Bilinen hiçbir tedavi allerjik genetik yapıyı ortadan kaldıramaz Ancak immunoterapi allerjik şikayetleri başlatan en önemli etken olan allerjenlere karşı duyarlılığı büyük oranda azaltabilir Aşı tedavisi bilgi ve tecrübe gerektirir Tedavinin EMNİYETLİ ve BAŞARILI olması için allerji testlerinin uygulanması aşı kararının verilmesi planlanması ve sürdürülmesi mutlaka bu konuda ihtisas sahibi olan hekimler yani ALLERJİ uzmanları ya da bu konuda deneyimi olan Klinik İmmünoloji uzmanları tarafından yapılmalıdır İmmunoterapi nedir ? Allerjik rinit ve arı allerjisi olanlarda (bazen durumu uygun olan hafif astımlı hastalarda) hastanın duyarlı olduğu allerjenlerin gittikçe artan dozlarda enjekte edilmesidir Amaç hastanın allerjik olduğu maddelere karşı duyarlılığını azaltmak ve allerjik şikayetleri önlemektir İmmunoterapi kimlere uygulanır ? İlaç tedavilerinden yeterli oranda fayda görmeyen şikayetleri yılboyu devam eden ilaçları çeşitli nedenlerle kullanamayan ya da ilaca bağlı yan etkilerin gözlendiği ve aşı uygulanmasına engel bir başka sağlık sorunu olmayan hastalara uygulanır İmmunoterapi nasıl etki eder ? İmmunoterapide kullanılan aşılar hastanın bağışıklık sistemine duyarlı olduğu allerjenlere karşı "allerjik yanıt vermemelerini" öğretir İmmunoterapinin yan etkileri var mıdır ? Enjeksiyonlardan hemen sonra bazen allerjik reaksiyonlar görülebilir En sık gözlenen enjeksiyon yerinde kızarıklık ve şişlik oluşmasıdır Çok daha nadir olarak ta vücutta kızarıklık ve şişlik nefes darlığı öksürük gibi bulguların ortaya çıktığı şiddetli reaksiyonlar görülebilir Bu reaksiyonlar genellikle enjeksiyonu takiben 20-30 dakika içinde geliştiğinden hastaların aşıdan sonra uygulama yapılan yerde en az 30 dakika beklemesi gereklidir Bu reaksiyonlar ivedi olarak tedavi edilir ve ortadan kaldırılır İmmunoterapinin bilinen başka bir yan etkisi yoktur Gebelikte immunoterapi uygulanır mı? Gebelik sırasında yeni bir immunoterapi programına başlanmaz İmmunoterapi enjeksiyonları devam ederken hamilelik gelişen hastalarda ise sorunsuz süren bir immunoterapi programına doz artırımı yapmadan devam edilebilir İmmunoterapiye bağlı bebekte anormallik gelişmesi diye bir durum sözkonusu değildir ANCAK bu konuda çoğu merkezin genel yaklaşımı (gelişebilecek bir sistemik reaksiyon ve onun tedavisinde kullanılması gereken ilaçlar vs gibi durumlar gözönüne alınarak) gebelikte immunoterapinin kesilmesi gibi emniyetli bir yolun seçilmesidir İmmünoterapide hastaların uyması gereken kurallar nelerdir? Aşıların faydalı etkileri en erken 6 -12 ay içinde ortaya çıkmaya başlar Bu nedenle özellikle ilk aylarda hastaların allerjilerine yönelik ilaç tedavilerine de devam etmeleri gereklidir Hastalar enjeksiyon için geldiğinde; bir önceki enjeksiyon sonrasındaki saatlerde sorun olup olmadığını halen herhangi bir şikayetleri olup olmadığını doktorlarına ifade etmelidirler Enjeksiyondan sonraki ilk saatlerde aşırı fiziksel aktivite ve sıcak banyo yapılmamalıdır Herhangi bir nedenle başka bir hekim tarafından başlanmış olan "allerji dışı" ilaçlar hekime bildirilmelidir Enjeksiyondan sonra en az 30 dakika süre ile enjeksiyon yapılan merkezden ayrılmamalıdır Enjeksiyonlar nerede uygulanmalıdır? İmmunoterapi enjeksiyonları mutlaka bu konuda ihtisas sahibi olan hekimler yani ALLERJİ uzmanları ya da bu konuda deneyimi olan Klinik İmmünoloji uzmanları kontrolünde ve reaksiyon geliştiğinde acil tedavilerin uygulanabileceği merkezlerde deneyimli sağlık personelince yapılmalıdır Aşılar kesinlikle evde ya da iş yerinde yapılmamalıdır Bu çok hatalı bir davranıştır Aşıların içinde ne var? Aşıların içinde hastanın allerjik olduğu allerjenler (polenler veya ev tozu akarları gibi) vardır Bu durum ancak deri testleriyle tespit edilebilir ! Aşılar özel tekniklerle ve steril şartlarda hazırlanmaktadır Günümüzde genellikle Sağlık Bakanlığı tarafından onaylı ve ruhsatlandırılmış aşılar kullanılmaktadır İmmünoterapi ile birlikte ilaç tedavisine devam edilecek mi? İmmunoterapiye başlar başlamaz allerjik şikayetlerin kaybolmasını beklemek doğru değildir Çünkü bu tedavinin faydalı etkileri en erken 6 ay-1 yıl içinde ortaya çıkmaya başlar Bu nedenle özellikle ilk aylarda hastaların allerjilerine yönelik ilaç tedavilerine devam etmeleri gereklidir Aşı tedavisine başlandı diye ilaçları birden kesmek allerji şikayetlerinin şiddetlenmesine neden olacaktır Allerji ilaçlarına ne kadar süreyle ve hangi dozlarda devam edileceği size bildirilecektir İmmunoterapiden ne oranda fayda göreceğim tedavi öncesinden belli midir ? Bu değişik faktörlerin bir arada bulunmasına bağlıdır Deneyimli bir Allerji Uzmanı tedaviye başlamadan önce bu faktörleri ayrıntılı olarak değerlendirir ve daha sonra aşı kararını verir Allerji testi ile allerjik olduğu tespit edilen herkese aşı başlamak modern allerji bilimine uygun değildir Ancak ne yazık ki deneyimsiz ellerde bu tür uygulamalar sıklıkla gerçekleşmektedir İmmunoterapinin etkili olup olmadığı nasıl değerlendirilir ? Aşı tedavisinin faydalı olup olmadığına belli aralıklarla hastanın allerjik şikayetleri derecelendirilerek aşı öncesi dereceler ile karşılaştırılmasıyla karar verilir Bunun dışında bilinen daha faydalı bir yöntem yoktur Belli aralıklarda allerji deri testleri veya kan tetkiklerinin tekrar yapılması SADECE arı allerjisi için yapılan immunoterapilerde faydalıdır İmmunoterapi ne kadar süreyle uygulanır ? Aşılar ortalama 4 yıl süreyle uygulanır Bu her hasta için standart değildir Gerekirse daha uzun süreler uygulanabilir Bunun herhangi bir zararı yoktur ANCAK bir hasta ortalama 18 ay süreyle aşılardan hiç fayda görmemiş ise o tedaviye devam edilmesi uygun değildir İmmunoterapi enjeksiyonları hangi aralıklarla yapılır ? Tedavinin başlangıcında haftada bir kez uygulanır Belli bir doza gelindiğinde (idame dozu) bu süre uzar onbeşgünde bir ayda bir gibi aralıklara sırasıyla geçilir SIKLIKLA SORULAN DİĞER BAZI SORULAR VE CEVAPLARI: İmmunoterapi hakkında bazı hastaların ve hekimlerin yanlış düşünce ve bilgileri vardır Sık karşılaştığımız bu "endişeli" sorulara birkaç örnek vermek gerekirse: Aşıların için de kortizon var mı? Hayır Aşılar alışkanlık (!) yapar mı ? Hayır Aşılar kilo aldırır mı ? Hayır Aşılar başka hastalıklara neden olur mu ? Hayır Aşılar akciğerlerimi "bozar" mı? Hayır