Kokain bağımlılığı ve tarihçesi * Kokain, Güney Amerika?da yetişen Eritroksilon

Kokain bağımlılığı ve tarihçesi


* Kokain, Güney Amerika?da yetişen Eritroksilon Koka bitkisinden elde edilen bir alkaloiddir


* Yerliler, eski dönemlerden beri bunun yapraklarını uyarıcı etkisi için çiğnerler


* Bugün kötüye kullanılan kokain (kokain alkoloidi) ilk kez 1860?da izole edildi


* Lokal anestetik olarak kullanılmaya başlandı 1800?lerde bir çok hastalığın tedavisi için kullanıldı


* 1880 ve 1990?larda kokaine çok değer verilirdi Papa Leo XII, Sigmund Freud, Jules Verne, and Thomas Edison gibi bir çok ünlü isim tedavide kullanımını önerdi


1914?de uyuşturucu olarak sınıflandırıldı


* Coca-cola orjinal olarak kokain içermekteydi ve 1888?de ??yorgunluğu geçiren içecek?? olarak reklam yapıyordu Coca-cola daha sonra kokaini içeriklerinden çıkarmış ve yerine kafein koymuştur


Kokain (argodaki adıyla KOK ya da KAR) bağımlılık potansiyali en yüksek ve en tehlikeli maddelerden biridir Beyaz bir tozdur


Kokainin tek dozu bile fiziksel bağımlılık yapabilir!


Crack (Krek) Kokain


Serbest baz, KREK, kokainin en güçlü formudur


Dumanı içe çekilerek kullanılır Rock (RAK) da denilen kullanıma hazır formda satılır


1-2 kullanım bile aş erme duygusu yapabilir


Saldırganlık yapabilir


Kokain kullanım yolları:


1 Burna çekme(snorting) En sik kullanılan yoldur Populer metod bir ayna üzerinde çizgiler yapmakve bir çubuk ya da rulo yapılmış banknot ile çekmektir 3 dk?da etki eder


2 Enjeksiyon (Shooting) Daha risklidir Kokain suda eritilip enjekte edilir 20 sn?de etki eder Enjekte edilen madde saf ve steril olmadığı için risklidir İğne paylaşımı Hepatit B ve C (sarılık) ve AIDS dahil enfeksiyon riski getirir Her iki madde de (kokain ve krek) enjekte edilebilir


3 Dumanını içe çekme (Smoking): Beyne kokaini göndermenin en hızlı yolu budur Krek (rak) formu bu yolla kullanım içindir 10 sn?den kısa bir sürede etki eder En kolay bağımlılık yapan yol da budur




Kombine tehlike: Kokaetilen


Kokain ile alkol kullanımı birlikte olduğunda her bir maddenin verdiği zarar riski ekleniyor İnsanlar, bilmeden bedenlerinde karmaşık bir kimyasal deney yapıyorlar İnsan karaciğeri bu iki maddeyi birleştirerek ?cocaethylene? (kokaetilen) denilen bir madde üretir Bu, kokainin öforizan etkisini arttırırken ani ölüm riskini de yükseltir


MİTLER VE GERÇEKLER


Yüksek sınıfın kullandığı elit bir madedir/ Kokain ve krek her sosyoekonomik seviyede kullanılmaktadır


Kokainin yan etkisi yoktur/ Tremor (titreme), konvülzyon (sara nöbeti), enfeksiyon, kalp krizi, inme, psikoz ve ani ölüme neden olabilir


Kokaine bağımlı olmak için uzun süre gerekli/ Birkaç kullanımla bile olabilir


Performans düzeyini arttırır/ Kronik kullanım performansı ileri derecede düşürür


Bağımlılık yapmaz/ Bağımlılık riski çok yüksektir Birçok insan bırakmak için profesyonel yardıma ihtiyaç duyar


Sadece enjekte edilirse bağımlılık yapar/ Bütün kullanim formları bağımlılık yapar Dumanını çekmek enjekte etmek kadar bağımlılık yapıcıdır


Kullanım sıklığı




Kokain kullanımında, Amerika?da son yıllarda düşüş vardır Ancak bağımlı sayısı yıllar içinde oldukça sabit kalmıştır Krek kısmen kokainin yerini almıştır


Etki mekanizması


Dopaminin, dopamin taşıyıcısı tarafından geri alımının engellenmesi



Etki süresi ve şekli


Kokainin etkileri hemen hissedilir ve 30-60 dk gibi kısa bir süre devam eder


Bağımlıların, etkiyi devam ettirmek için ard arda kullanmaları gerekir


Etkisi kısa olmasına rağmen metabolitleri kan ve idrarda 10 gün kalır


Beyindeki etkisi


PET (pozitron emisyon tomografisi) bulguları: Mezolimbik D2 nöronal aktivite azalması Aş erme sırasında mezolimbik dopamin sisteminin aktivasyonu PET bulguları bıraktıktan sonra 1 yıl devam eder Tamamen normale dönme olduğu ise şüphelidirforumdasnet



Kokain kullanımının ruhsal belirtileri


*Yükselme (coşku) hissi ile birlikte aşağıdakilerden en az biri olur


- Düşük dozlarla zihinsel ve fiziksel performansta artış


- Öfori (neşe) ve enerji artışı


- Hiperaktivite (hareketlilik)


- Afektif (duygusal) küntleşme, yorgunluk, üzüntü ya da sosyal geri çekilme


- İnsanlarla daha fazla birlikte olma, konuşkanlık


- Kişilerarası ilişkilerde duyarlılık


- Anksiyete, gerginlik ya da öfke (ajitasyon, irritabilite)


- Uyanıklık hali


- Grandiyosite (kendini büyük görme)


- Kalıplaşmış yineleyici davranışlar


- Yargılama bozukluğu


- Tehlikeli olabilecek cinsel davranış


Kokain kullanımının fiziksel belirtileri (aşağıdakilerden en az 2 tanesi olur)


- Taşikardi (kalp hızında artış)


- Pupiller dilatasyon (göz bebeklerinde genişleme)


- Kan basıncında yükselme


- Terleme ya da titreme


- Bulantı ya da kusma


- Kilo kaybı


- Psikomotor ajitasyon (davranışlara yansıyan huzursuzluk hali)


- Kas zayıflığı, solunumun baskılanması, göğüs ağrısı ya da kalpte ritm bozukluğu (aritmi)


- Konfüzyon, epileptik (sara) nöbet, disknezi, distoni ya da koma


- Algı bozukluğu (varsanı) eşlik edebilir


İstenmeyen etkiler


- Burunda konjesyon ( dolgunluk), inflamasyon, kanama, ülser, perforasyon (delinme)


- Dumanı çekme ile bronş ve Akciğerde harabiyet


- Damardan kullanım ile mikrop kapma, emboli, AIDS geçisi


- Minör nörolojik etkiler: akut distoni, tik, migren tipi başağrısı


- Kalp üstüne etkileri: Miyokard enfarktüsü (MI), aritmi, kardiyomiyopati


- Beyin damarları üstüne etkileri: Nonhemorajik serebral infarkt (beyin damarlarında tıkanma), TIA (geçici iskemik atak)


- Epileptik nöbet (sara): Acil başvuruların %3-8?ini oluşturur


- Ani ölüm: özellikle ??speedball?? (kokain ve eroin bir arada) ile ölüm riski fazladır


Kokain Yoksunluğu Belirtileri



Kullanımdan 30-60 dakika sonra depresyon (?crash?)


- Disforik duygudurumu (anksiyete, çabuk sinirlenme)


- Yorgunluk


- Canlı, hoş olmayan rüyalar


- Uykusuzluk ya da aşırı uyuma


- İştah artışı


- Durgunluk ya da huzursuzluk ve sinirlilik


Kokain Yoksunluğunun Seyri


* Hafif-orta derecede kullanımda, yoksunluk belirtileri 18 saat sürer


* Ağır kullanımda ise yoksunluk tablosu 1 hafta kadar sürer


* Yoksunluk belirtileri kokaini bıraktıktan sonraki 2-4 günler arasında en fazladır Bazen haftalarca, aylarca sürer


* Kokain bırakıldığında kokain için aş erme en belirgin duygudur


* Kokain bırakıldığında intihar riski ortaya çıkar ya da artar


* Kokain bağımlıları, kokaini bıraktıklarında alkol, sakinleştirici ilaçlar, uyku ilaçları, benzodiyazepin gibi ilaçlarla yoksunluk belirtilerinden kurtulmaya çalışırlar


Kokain bağımlılarının kokaini bıraktıktan sonra yeniden başlama nedenleri


1 Dürtüsel davranış (%37)


2 Sosyal baskı (%10)


3 Riskin çok az olduğunu düşünme (%10)


4 Mutlu ve heyecanlı hissetme (%10)


5 Gergin hissetme (%10)


6 Depresyonda olma (%10)


7 Aş erme (kokain için şiddetli arzu duyma) (%7)


8 Diğerleri (%6)


Kimin kokain kullandığından süphelenmeli?



* Kişilikte açıklanamayan değişiklikler


* Huzursuzluk ve sinirlilik


* Konsantrasyonda (dikkati toplamada) bozulma


* Kompulsif (tekrarlayıcı) davranış


* Şiddetli uykusuzluk


* Kilo kaybı


* İş ve evde görevlerini yerine getirememe


* Artan borçlar ve bunları ödeyememe (kokainin pahalı olması ve iş veriminin düşmesi nedeniyle)


* İş yerinde sık sık ortadan kaybolma (kokainin etki süresi kısadır ve bağımlıları sık kullanmak zorunda kalır)


* Nazal konjesyon (burunda tıkanıklık ve iç kısmında kızarıklık)


Kokainmanlarda görülen diğer psikiyatrik hastalıklar


Kokain bağımlılarında diğer psikiyatrik rahatsızlıklar sık görülür


Tedavi için başvuran kokainmanlarda psikiyatrik hastalık sıklığı (RDC ile)


Şimdiki %

Geçmiş %


Herhangi bir psikiyatrik bozukluk 557

735


Affektif bozukluklar 443

607


Anksiyete bozukluğu 158

208


Şizofreni 03

13


Alkolizm 289

617


Antisosyal kişilik bozukluğu 77

77



Kokaine bağlı psikotik bozukluk


- Paranoid hezeyanlar ve hallusinasyonlar kullanıcıların %50?sinde görülür


- Doz, kullanım süresi ve kişisel duyarlılığa bağlı olarak gelişir


- Damardan kullananlar ve krek kullanıcılarında daha sıktır


- Erkeklerde daha sıktır


- En sık görülen belirti paranoid hezeyanlardır


- İşitsel hallusinasyonlar sıktır Görsel ve taktil hallusinasyonlar (ör formiksayon) seyrek görülür


- Tuhaf cinsel davranışlara ve intihara yol açabilir


Tedavi


* Kokainmanların kendiliğinden tedaviye başvurması seyrektir


* Kokain bağımlılarının en önemli problemi kokain için ?aş erme?dir


* Negatif pekiştirme için sosyal, psikolojik, biyolojik stratejiler tedaviye katılmalıdır


* Dopaminerjik agonistler (Amantadin, Bromokriptin) aş ermeyi azaltabilir


* Trisiklik antidepresanlardan Bupropion ve antiepileptiklerden Karbamezapin?in de etkili olduğuna işaret eden çalışmalar varsa da bu husus kesin değildir


* Immünoterapi (kokain antikoru oluşturan aşı) ile ilgili çalışmalar vardır


* Psikostimülanlar (Ritalin vBulletin) kokain bağımlılığının altında yatan bir dikkat eksikliği sendromunun olduğu vakalarda yararlı olabilir, ancak bu ilaçlar da bağımlılık yapabildiği için dikkatli olunmalıdır

Alıntı