Edebiyat Terimleri Sözlüğü - K

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-24-2012

KALB
Sözle ilgili sanatlardandır

Arap harflerine göre bir kelimenin harflerinin yerleri değiştirilerek yapılır

Cinas sanatının bir çeşididir

Cinas-ı kalb, tecnis-i kalb ve maklûb adlarıyla da bilinir

İkiye ayrılır:
1

Kalb-i kül: Tersinden okunduğu zaman da anlamlı olan kelime çıkan sanattır

Buna kalb-i muntazam veya aks-i müfred de denir

Örnek:
Mûr gibi emrine kılmış itâat halk-ı Rûm
Râm olupdur nitekim Mûsâ’ya ey şeh şihr-i mâr
Sururî Kadim
Mûr: Karınca, Rûm: Anadolu, Râm: İtaat etme, Mâr: Yılan anlamına gelir

2

Kalb-i ba’z: Bir kelimenin harfleri değiştirilerek kelime yazma sanatıdır

Buna maklûb muavvec de denir

Örnek:
Tahlîsine yok mu duâcı
Câniler içinde kaldı Nâcî
Muallim Naci
Câni: Katil, Nâci: Şairin adı

KARAVELLİ
Asıl hikaye arasına katılan küçük, müstakil hikayeler

Hikayelerin içinde manzum parça bulunmaz

İbret verici veya güldürücü niteliktedirler

Genellikle uzun hikayelerin anlatıldığı toplantılarda zaman zaman dikkatleri başka noktaya çevirmek ve sahneyi değiştirmek için söylenirler

KAT’
Anlamla ilgili sanatlardandır

Susmanın söylemekten etkili olacağı yerde sözü kesmeye denir

Heyecanın doruğa ulaştığı noktada bu yola başvurulur

Genellikle nesirde kullanılan bir sanattır

Örnek:
Bu dağın çilesi dolmaz,
Bu dağın çilesi solmaz,
Bu dağ bir…
Sus şair,
Hepsini demek olmaz!
Halide Nusret Zorlutuna
KATAR
Halk edebiyatında alt alta sıralanan dörtlüklerin hepsine birden katar denir

KAYABAŞI
Halk edebiyatımızda bir koşma türü

Özel ezgiyle okunur

Türkülerin ezgilerine göre bölümlenmesinde usulsüz okunan türküler bölümüne girer

Konuları kır ve köy hayatıyla ilgilidir

Çobantürküsü olarak da bilinir

KELAM-I KİBAR
Ulu söz demektir

Velilerin, büyük kişilerin, ahlakçıların özlü sözlerini tanımlamak için kullanılır

KEREM HAVALARI
Saz, bağlama, bozuk düzenler eşliğinde özel bir ezgiyle söylenen türkülerdir

Adını öykü kahramanı Kerem’den aldığı sanılıyor

Akıcılığından dolayı çok tutulan bir üsluptur

Anadolu’nun hemen bütün bölgelerinde söylenir

Kerem, yanık Kerem, kesik Kerem, kandilli Kerem gibi bölümlere ayrılır

KESİK
Halk edebiyatımızda hece sayısı 7 ve 8 olan şiirlerin genel adı

06-24-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Edebiyat Terimleri Sözlüğü - K KALB Sözle ilgili sanatlardandır Arap harflerine göre bir kelimenin harflerinin yerleri değiştirilerek yapılır Cinas sanatının bir çeşididir Cinas-ı kalb, tecnis-i kalb ve maklûb adlarıyla da bilinir İkiye ayrılır: 1 Kalb-i kül: Tersinden okunduğu zaman da anlamlı olan kelime çıkan sanattır Buna kalb-i muntazam veya aks-i müfred de denir Örnek: Mûr gibi emrine kılmış itâat halk-ı Rûm Râm olupdur nitekim Mûsâ’ya ey şeh şihr-i mâr Sururî Kadim Mûr: Karınca, Rûm: Anadolu, Râm: İtaat etme, Mâr: Yılan anlamına gelir 2 Kalb-i ba’z: Bir kelimenin harfleri değiştirilerek kelime yazma sanatıdır Buna maklûb muavvec de denir Örnek: Tahlîsine yok mu duâcı Câniler içinde kaldı Nâcî Muallim Naci Câni: Katil, Nâci: Şairin adı KARAVELLİ Asıl hikaye arasına katılan küçük, müstakil hikayeler Hikayelerin içinde manzum parça bulunmaz İbret verici veya güldürücü niteliktedirler Genellikle uzun hikayelerin anlatıldığı toplantılarda zaman zaman dikkatleri başka noktaya çevirmek ve sahneyi değiştirmek için söylenirler KAT’ Anlamla ilgili sanatlardandır Susmanın söylemekten etkili olacağı yerde sözü kesmeye denir Heyecanın doruğa ulaştığı noktada bu yola başvurulur Genellikle nesirde kullanılan bir sanattır Örnek: Bu dağın çilesi dolmaz, Bu dağın çilesi solmaz, Bu dağ bir… Sus şair, Hepsini demek olmaz! Halide Nusret Zorlutuna KATAR Halk edebiyatında alt alta sıralanan dörtlüklerin hepsine birden katar denir KAYABAŞI Halk edebiyatımızda bir koşma türü Özel ezgiyle okunur Türkülerin ezgilerine göre bölümlenmesinde usulsüz okunan türküler bölümüne girer Konuları kır ve köy hayatıyla ilgilidir Çobantürküsü olarak da bilinir KELAM-I KİBAR Ulu söz demektir Velilerin, büyük kişilerin, ahlakçıların özlü sözlerini tanımlamak için kullanılır KEREM HAVALARI Saz, bağlama, bozuk düzenler eşliğinde özel bir ezgiyle söylenen türkülerdir Adını öykü kahramanı Kerem’den aldığı sanılıyor Akıcılığından dolayı çok tutulan bir üsluptur Anadolu’nun hemen bütün bölgelerinde söylenir Kerem, yanık Kerem, kesik Kerem, kandilli Kerem gibi bölümlere ayrılır KESİK Halk edebiyatımızda hece sayısı 7 ve 8 olan şiirlerin genel adı