Geri Git   ForumSinsi - 2006 Yılından Beri > Eğitim - Öğretim - Dersler - Genel Bilgiler > Eğitim & Öğretim > Tarih / Coğrafya

Yeni Konu Gönder Yanıtla
 
Konu Araçları
büyük, devleti, selçuklu

Büyük Selçuklu Devleti

Eski 06-28-2009   #1
Şengül Şirin
Varsayılan

Büyük Selçuklu Devleti



Büyük Selçuklu Devleti





Büyük Selçuklu Devleti
, 11 ve 12yüzyıllarda Harezm, Horasan, İran, Irak, Suriye, Arabistan Yarımadası ve Doğu Anadolu'da egemenlik kurmuş Türk devletidir Oğuz Türkleri'nin kurduğu bu devlet Ortadoğu'da Türk egemenliğini başlatmış, Anadolu' nun Türk yurdu olmasına da öncülük etmiştir "Büyük" sıfatı bu devleti öbür Selçuklu devletlerinden, özellikle de Anadolu Selçuklu Devleti'nden ayırt etmek için sonradan tarihçilerce verilmiştir

Devlete adını veren Selçuk Bey'in başkanı olduğu Kınık boyu 10 yüzyılda öbür Oğuz boylarıyla birlikte Hazar Denizi'nin doğusunda Üst Yurt denen bölgede, Mangışlak (Mancışlak) Yarımadası'nda, Aral Gölü'nün kuzeyindeki geniş bozkırlarda ve Maveraünnehir diye adlandırılan Seyhun (Sir Derya) ile Ceyhun (Amu Derya) ırmaklarının arasında göçebe topluluklar biçiminde yaşıyordu Ayrıntılı tarihi bilinmemekle birlikte aralarında zayıf bir siyasal birlik de vardı Selçuk Bey, tarihçilerin Oğuz Yabgu Devleti olarak adlan

dırdıkları bu devletin üst düzeydeki komutanlarından biriydi Selçuk Bey Oğuz Devleti'nin başındaki yabgu (hükümdar) ile anlaşmazlığa düşünce başkanı olduğu Kınık boyunu toplayarak 10 yüzyılın ikinci yarısında Aral Gölü'nün doğusuna doğru göç etti Selçuklular buraları yurt edindikten sonra komşu oldukları Karahanlılar'a ve zaman zaman da Samaniler'e askeri bakımdan yardımcı olarak, karşılığında geniş otlaklar elde ettiler Selçuk Bey'in 1009'da ölümünden sonra daha güneye yönelen Selçuklular başka Oğuz boylarının da katılmasıyla bölgede etkili bir güç durumuna geldiler Selçuk Bey'in oğlu Arslan Bey'in (İsrail) yönetimindeki Selçuklular'ın güçlenmesi Karahanlılar'ı ve Gazneliler'i ürküttü Arslan Bey'in Gazneliler'ce bir hileyle yakalanması ve hapisteyken 1032'de ölmesinden sonra Selçuklular dağılma tehlikesiyle karşılaştılar Bu tehlikeyi Selçuk Bey'in torunları Tuğrul ve Çağrı beyler uzun uğraşlardan sonra önlemeyi başardılar 1035'te büyük bir Gazneli ordusunu yenerek Horasan'a doğru yayılmalarını sürdüren Selçuklular 1037'de Merv kentini aldılar 1038'de Gazneliler'iikinci kez bozguna uğratan Tuğrul ve Çağrı beyler Nişabur'a girerek bağımsız bir devlet kurduklarını ilan ettiler Tuğrul Bey hükümdar seçildi ve sultan sanını aldı

Dandanakan Savaşı ve Sonrası

Selçuklular'ın bağımsızlıklarını ilan etmeleri karşısında Gazneliler büyük bir ordu hazırlayarak 1040'ta Selçuklu topraklarına girdiler Yıpratma savaşları vererek Horasan'ın kuzeyine doğru çekilen Selçuklu ordusu, Dandanakan denen yerde kesin saldırıya geçti ve Gazneli ordusunu ağır bir yenilgiye uğrattı Bu savaştan sonra Selçuklular Harezm ve Horasan'da tek güç durumuna geldiler Hızla batıya yönelen Tuğrul Bey bütün İran'ı ele geçirdi Selçuklular artık batıda Bizans İmparatorluğu, güneybatıda Büveyhiler, kuzeybatıda Gürcü Krallığı ile sınır komşusu olmuşlardı 1048'de Erzurum yakınlarındaki Pasinler Ovası'nda birleşik BizansGürcü ordusunu yenen Selçuklular bundan sonra da Doğu Anadolu'ya birçok akın düzenlediler İslam dünyasının dinsel önderi durumundaki Abbasi halifeleri bu dönemde Bağdat'ı ele geçirmiş olan Büveyhiler'in siyasal baskısı altındaydı Tuğrul Bey, Halife Kâim'in çağrısı üzerine 1055'te Bağdat'a girdi ve onu Büveyhiler'in elinden kurtardı Bu olay Selçuklular'ın İslam dünyası içindeki konumunu daha da güçlendirdi

Alp Arslan ve Melik
şah Dönemleri


Tuğrul Bey'in 1063'te ölümü üzerine yerine kardeşi Çağrı Bey'in oğlu Alp Arslan geçti {bak ALPARSLAN) Onun döneminde Selçuklular doğuda ve batıda genişlemelerini sürdürdüler Ama asıl önemlisi, Alp Arslan 1071'de Malazgirt Savaşı'nda Bizans İmparatoru Romen Diyojen'i büyük bir yenilgiye uğratarak Anadolu'yu Türkler'e açtı {bak Anadolu Selçuklu Devletî; Malazgirt Savaşi) Alp Arslan 1072'de ölünce tahta oğlu Melikşah geçti Melikşah'ın hüküm sürdüğü yıllar (107292) Selçuklular'ın en parlak dönemi oldu Suriye, Filistin, Hicaz, Yemen ve Arabistan Yarımadası'nın doğu kıyıları bu dönemde Selçuklu topraklarına katıldı Doğuda da Karahanlılar ve Gazneliler geriletildi

Gerileme ve Da
ğılma


Melikşah'tan sonra başa geçen Mahmud (109294), Berkyaruk (10941105), II Melikşah (11051105) ve Muhammed Tapar (110518) dönemlerinde devlet iç karışıklıklarla sarsıldı Hanedan üyelerinin yönetimindeki eyaletler birer birer bağımsızlıklarını ilan ettiler Sonuçta Irak Selçukluları, Suriye Selçukluları, Kirman Selçuklulan gibi beylikler ortaya çıktı Ayrıca, büyük topluluklar halinde Selçuklu ülkesine gelen göçebe Oğuzlar da iç düzeni sarsıcı birçok olay yaratıyorlardı 1118'de başa geçen Sencer önceleri ülkeyi bir ölçüde birleştirmeyi başardı Ama giderek ağırlaşan iç ve dış sorunlar karşısında fazla etkili olamadı Göçebe Oğuzlar'ın 1153'teki ayaklanmaları sırasında tutsak düştü ve 1157' de öldü Ölümünden sonra Selçuklu topraklan büyük ölçüde Harezmşahlar'ın denetimine girdi Yalnızca Anadolu Selçuklulan varlıklannı bir yüzyıl daha parlak biçimde sürdürdüler

Devlet Yap
ısı


Büyük Selçuklular devlet örgütlenmesinde daha önceki İslam devletlerini örnek aldılar Ama bu örgütlenmede Hintİran devlet geleneğinin yanı sıra, eski Türk devlet anlayışının da belirgin etkisi vardır Örneğin eski Türk devlet anlayışına göre ülke hanedan ailesinin ortak malıdır Selçuklular da buna uyarak ülke topraklarını eyaletlere ayırdılar Eyaletlerin başına da "melik" sanıyla hanedan ailesinden bir üyeyi getirdiler Tuğrul Bey'e kadar hükümdara Oğuz töresine göre "yabgu" denirken daha sonra İslam geleneğine uyularak "sultan" unvanı kullanılmaya başlandı Başkentte oturan sultan devlet gücünün tek hâkimiydi Bütün önemli görevlere atanma ve toprak dağıtımı onun buyruğuyla olurdu Aynca yüksek yargı kurullanna da başkanlık ederdi Yanında "danışman" denen yardımcılar bulunurdu Alp Arslan döneminde bu göreve getirilen Nizamülmülk bu unvanı "vezir" olarak değiştirdiği gibi devletin yapısında da köklü yenilikler yaptı Önemli devlet işlerinin "Saltanat Divanı" adı verilen bir kurulda görüşülmesi ilkesini getirdi Aynca maliye, askerlik ve adalet işleriyle uğraşan başka divanlar oluşturdu Eyaletler de bu örneğe göre örgütlendi

Toprak Yönetimi ve Ordu


Selçuklular'da tarım yapılan topraklar "ikta" denen bölümlere ayrılmıştı İktalar da has, ikta ve haracı olarak üçe ayrılırdı Has toprakların geliri sultan ailesine aitti İkta sahipleri elde ettikleri gelir karşılığında belli sayıda atlı asker yetiştirmek zorundaydılar Haraci toprakların geliri ise doğrudan devlet hazinesine giderdi
Alp Arslan dönemine kadar beylere bağlı göçebe Türkmen birliklerinden oluşan ordu Nizamülmülk'ün getirdiği değişikliklerle yeniden örgütlendi Nizamülmülk önce aylıklı askerlerden oluşan sürekli bir ordu kurdu "Gulam" adı verilen bu askerlerin temel görevi hükümdarı korumaktı Asıl ordu ise ikta sahiplerinin savaş sırasında göndermek zorunda oldukları atlı askerlerden oluşuyordu Ayrıca bağlı devletlerden de yardımcı kuwetler gelirdi Melikşah döneminde ordudaki atlı asker sayısı 50 bine yaklaşmıştı

Toplumsal ve Ekonomik Yaşam


Büyük Selçuklu Devleti'nde Oğuzlar ve başka bazı kavimler göçebe bir yaşam sürerlerdi Başlarındaki bey ailesine bağlı olan göçebe topluluklar hayvan sürüleri beslerler ve otlak bulmak için mevsimlere göre konar göçerlerdi Göçebeler devlete otlak vergisi verirlerdi Köy ve kentlerde yaşayanlar çiftçilik, zanaatçılık ve ticaretle geçimlerini sağlıyorlardı Kentlerdeki tüccar ve esnaf iskollanna göre loncalar biçiminde örgütlenmişlerdi Ayrıca devletten maaş alan asker ve sivil memurlar vardı
Büyük Selçuklular ticaretin gelişmesi için kervan yollarının güvenliğini sağlamaya çok önem verdiler Bunun sonucunda Uzakdoğu' dan Avrupa'ya kadar uzanan İpek ve Baharat yollan bu dönemde çok işlek duruma geldi Tanmın gelişmesi için sulama kanallan açıldı Yün, pamuk, ipek dokumacılığı çok gelişti
Öğrencilerin, yolcuların ve yoksul halkın doyurulduğu sosyal yardım kurumu olan imarethaneler açıldı Devletin yöneticimemur kadrolannı yetiştirmek için Nizamiye medreseleri kuruldu


Bilim ve Sanat

Büyük Selçuklular kendilerinden önce var olan medrese öğretimini belli bir programa
bağladılar İlk Selçuklu medresesi Tuğrul Bey zamanında Nişabur'da kuruldu Nizamülmülk'ün Bağdat'ta yaptırdığı ünlü Nizamiye Medresesi 1067'de açıldı Daha sonra Isfahan, Rey, Merv, Belh, Herat, Basra, Musul ve başka birçok kentte medreseler kuruldu Bağdat'taki Nizamiye Medresesi'ni örnek alan bu medresele

re Nizamiye medreseleri dendi Din konularının yanı sıra matematik, felsefe, dil ve edebiyat gibi derslerin de verildiği medreselerde zengin kitaplıklar bulunurdu Ülkede medreseler dışında da birçok kitaplık kurulmuştu Kervansaraylarda bile kitaplıklar vardı Melikşah döneminde önce İsfahan'da, sonra Bağdat'ta birer gözlemevi kuruldu
Büyük Selçuklular döneminde yeni kentler kuruldu, eskileri onarıldı, geliştirildi Ülkede büyük bir bayındırlık çalışmasına girişildi Cami, medrese, kervansaray, hastane, köprü, çeşme, imaret, han, hamam, türbe ve kümbet gibi mimari yapılar ülkenin her yanına yayıldı Bu yapıların pek çoğu özellikle Moğol istilası sırasında yok olmuştur

Büyük Selçuklular camilerde yüksek ve ince minare yaparak İslam sanatına yeni bir anlayış getirdiler Bunlardan en eski örnek İsfahan'daki Mescidi Cuma'dır Büyük Selçukluların anıtmezarları olan kümbetler içten kubbe, dıştan ise piramit ya da konik bir çatı ile örtülen yapılardır Duvarları dört köşeli, çok köşeli ya da yuvarlak olan kümbetler genellikle iki katlıdır Alt kat mezar, üst kat ise mescittir
Büyük Selçuklu sanatında mimari gelişme ile birlikte hat (yazı), minyatür, ahşap ve taş oymacılığı, çinicilik, maden işleme, cilt ve çeşitli süsleme sanatlan da gelişmişti,
Büyük Selçuklular Arapça'yı din ve bilim, Farsça'yı edebiyat ve devlet kurumlarındaki yazışmalarda, Türkçe'yi ise saray ve orduda günlük konuşma dili olarak kullandılar Bu dönemde Fars dili ve edebiyatı çok gelişti

__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
Alıntı Yaparak Cevapla

Cevap : Büyük Selçuklu Devleti

Eski 06-28-2009   #2
Şengül Şirin
Varsayılan

Cevap : Büyük Selçuklu Devleti



Büyük Selçuklu Devleti




سلجوقيان / Salcūkiyān
السلاجقة / al-Salācike
Büyük Selçuklu Devleti
Sultanlık



"Büyük Selçuklu Devleti"nin bayrağı



"1969 TRT Türk Tarihi Takvimi"ne göre





Büyük Selçuklu Devleti Başkent Nişabur Resmi dili Farsça Dini Sünni İslam Etnik Gruplar Rumlar, Oğuzlar, Ermeniler, Çerkezler, Gürcüler, Afganlar, Araplar, Kürtler, Farslar Yönetim Monarşi Sultan - 1000-1038 Selçuk Bey - 1131-1157 Ahmed Sencer Tarih
- Kuruluş tarihi 1037 - Dandanakan Savaşı 1040 - Malazgirt Savaşı 1071 - Kara Hıtay tarafından yenilmesi 1141 - Sencer'in Oğuzlar tarafından esir alınması 1153 - Yıkılış tarihi 1157 Önceller Ardıllar Gazne Devleti Doğu Roma İmparatorluğu Büveyhoğulları Oğuz Yabgu Devleti Harezmşahlar Anadolu Selçuklu Devleti

İldenizliler Böriler Zengiler Danişmendliler Beyliği Artuklu Beyliği Saltuklu Büyük Selçuklu Devleti (Arapça: السلاجقة al-Salācike, Farsça: سلجوقيان Salcūkiyān), Selçukluların kurduğu ilk devlettir


Göçebe Türklerde bozkırdaki ırmakları geçiş büyük önem arzediyorduOğuznamede salı keşfeden kişi boyun önemli bir atası sayılmaktadırHanedanın atası olan Selçuk Bey tarafından temeli atılan bu devlet Bağdat'ı kendine başkent yaparak Abbasi1092 yılında Selçuklu hükümdarı Melikşah'ın ölümünden sonra bölünmeye uğradı Selçuklular tarafından kurulan diğer devletler Kirman Selçuklu Devleti, Irak Selçuklu Devleti, Suriye Selçuklu Devleti ve Anadolu Selçuklu Devleti'dir 1040-1157 yılları arasında hüküm süren Büyük Selçuklular, en güçlü oldukları dönemde Harezm, Horasan, İran, Irak, Suriye, Arap Yarımadası ve Doğu Anadolu'ya egemen olmuş bir Türk devletidir Kapladıkları alan doğuda BalkaşIssık Gölleri, Tarım Havzası; batıda Ege ve Akdeniz sahilleri , kuzeyde Aral Gölü, Hazar Denizi , Kafkasya, Karadeniz; güneyde Arabistan dahil Umman Denizi'ne kadar ulaşıyordu (10000000 km2) ve halifesinin koruyucusu konumuna erişti


Kuruluş

Kınık boyu Orta Asya'daki Oğuz boylarından biriydi Selçuk Bey Hazar İmparatorluğunda subaşı(Ordu komutanı) görevindeydi Selçuk Bey giriştiği taht mücadelesini kaybedince 10 yüzyılın ikinci yarısında ailesi ve ordusu ile birlikte İranKarahanlılara ve Samanilere savaşlarda asker vererek karşılığında geniş otlaklar elde etti Burada müslümanlığı benimsedikten sonra Samaniler Devletinin yönetiminde söz sahibi oldu Samaniler Devleti yıkılınca Selçuk Bey, Müslüman halkıyla birlikte Horosan bölgesine yerleşti Selçuk Bey'in 1009'da ölümünden sonra daha da güneye indiler yönüne göç ettiler Bu göçebe topluluk


Selçuk Bey'in oğlu Arslan Bey'in yönetiminde, Karahanlıları ve GaznelileriArslan Bey'in Gaznelilerce tutuklanması ve 1032'de ölmesinden sonra, Selçuk Bey'in torunları Tuğrul Bey ve Çağrı BeyTuğrul Bey'di Selçuklular 1035'te büyük bir Gazneli ordusunu yenerek Horasan içlerine doğru ilerlediler 1037'de de, bugünkü Türkmenistan’da yer alan Merv kentini ele geçirdiler 1038'de Gaznelileri ikinci kez yendiler ve Nişabur kentine girerek bağımsızlıklarını ilan ettiler Tuğrul Bey sultan sanıyla hükümdar ilan edildi ve Büyük Selçuklu Devleti de böylece kurulmuş oldu bağımsızlıklarını elde etmeye giriştiler Selçukluların teşkilatlı devlet düzenine girmesi bu döneminde oldu Devletin ilk yöneticisi endişelendirecek kadar güçlendiler



Devletin genişlemesi ve yıkılması


Dandanakan ve Pasinler savaşları

Türk tarihi


Ön Türkler
  • Tengricilik
  • Bozkır İmparatorluğu Geleneği

Bozkır İmparatorlukları
Göçebe
  • Hiung-nu
    • Batı • Kuzey • Güney
  • Cücenler
  • Akhunlar
  • Göktürk Kağanlığı
    • Doğu • Batı • İkinci
  • Uygur Kağanlığı
    • Türgişler • Karluklar • Kırgızlar
Yerleşik
  • Beş Barbar Onaltı Krallık
    • Han Çov • Hou Çov • Vey • Hya
  • Kansu Uygur Krallığı
  • Karahoca Uygur Krallığı
    • Karahanlılar • Doğu Karahanlılar • Batı Karahanlılar
  • Beş Hanedan On Krallık
  • Şatuolar
    • Hou Tang • Hou Jin
Ural'ın Batısı
  • Avar Kağanlığı
  • Hazar Kağanlığı
  • Peçenekler
  • İdil Bulgar Hanlığı

Memlûklar / Türkmenler
Hindistan
  • Gazneliler
  • Delhi Sultanlığı
Mısır
  • Eyyubiler
  • Memlûk Sultanlığı
İran
  • Karakoyunlular
  • Akkoyunlular
  • Safevi Hanedanı
  • Afşar Hanedanı
  • Kaçar Hanedanı

Moğolların Mirasçıları
Cuci'nin Ulusundan Doğan Ülkeler
  • Altın Orda
Toka Temür Sülalesi
  • Kırım Hanlığı
  • Kazan Hanlığı
  • Kasım Hanlığı
  • Astrahan Hanlığı
  • Kazak Hanlığı
  • Nogay Orda
Şiban Şülalesi
  • Sibir Hanlığı
  • Şeybani Hanlığı
  • Buhara Hanlığı
  • Hive Hanlığı
  • Kokand Hanlığı
  • Buhara Emirliği
Çağatay'ın Ulusundan Doğan Ülkeler
  • Doğu Çağatay Hanlığı
  • Yarkand Hanlığı
  • Timur İmparatorluğu
  • Babür İmparatorluğu

Anadolu - Rumeli
  • Selçuklular
    • Büyük Selçuklu
    • Irak Selçuklu
    • Kirman Selçuklu
    • Anadolu Selçuklu
  • IDönem Anadolu Beylikleri
    • Çaka Beyliği (1081 - 1098)
    • Dilmaçoğulları Beyliği (1085 - 1192)
    • Danişmendliler Beyliği (1092 - 1178)
    • Saltuklu Beyliği (1092 - 1202)
    • Ahlatşahlar Beyliği (1100 - 1207)
    • Artuklu Beyliği (1102 - 1408)
    • İnaloğulları Beyliği (1098 - 1183)
    • Mengüçlü Beyliği (1072 - 1277)
    • Erbil Beyliği (1146 - 1232)
    • Çubukoğulları Beyliği (1085 - 1092)
  • Atabeylikler
    • Zengiler
    • İldenizliler
    • Böriler
    • Salgurlular
  • IDönem Anadolu Beylikleri
    • Osmanlı İmparatorluğu (1299 - 1922)
    • Taşanoğulları Beyliği (1350 - 1398)
    • Çobanoğulları Beyliği (1227 - 1309)
    • Karamanoğulları Beyliği (1256 - 1483)
    • İnançoğulları Beyliği (1261 - 1368)
    • Sâhipataoğulları Beyliği (1275 - 1342)
    • Pervaneoğulları Beyliği (1277 - 1322)
    • Menteşeoğulları Beyliği (1280 - 1424)
    • Candaroğulları Beyliği (1299 - 1462)
    • Karesioğulları Beyliği (1297 - 1360)
    • Germiyanoğulları Beyliği (1300 - 1423)
    • Hamitoğulları Beyliği (1301 - 1423)
    • Saruhanoğulları Beyliği (1302 - 1410)
    • Tacettinoğulları Beyliği (1303 - 1415)
    • Aydınoğulları Beyliği (1308 - 1426)
    • Tekeoğulları Beyliği (1321 - 1390)
    • Dulkadiroğulları Beyliği (1339 - 1521)
    • Ramazanoğulları Beyliği (1325 - 1608)
    • Kadı Burhaneddin Devleti (1381 - 1398)
    • Eşrefoğulları Beyliği (1300 - 1326)

Türk Cumhuriyetleri
  • Türk Cumhuriyetleri
  • Azerbaycan Cumhuriyeti
  • Kazakistan Cumhuriyeti
  • Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
  • Özbekistan Cumhuriyeti
  • Kırgızistan Cumhuriyeti
  • Türkiye Cumhuriyeti
  • Türkmenistan Cumhuriyeti
Tarihi Türk Devletlerin Tam Listesi İçin
  • Tarihî ve çağdaş Türk devletleri
  • Türk tarihi literatürü


İran tarihi





Öncül-Elami medeniyeti(3200–2700 MÖ)
Jiroft medeniyeti(3000–5th c MÖ)
Elami hanedanları(2700–539 MÖ)
Manna Devleti(10th–7th c MÖ)
Medler (Medyen)(728–550 MÖ)
Ahamenişler (Persler)(648–330 MÖ)
Selevkoslar (Selefkiler)(330–150 MÖ)
Arşaklılar (Partlar)(250 MÖ– 226 MS)
Sasanîler(226–650)
Müslümanlar'ın fetihleri(637–651)
Emeviler(661-750)
Abbasiler(750-1258)
Tahiriler Hanedanı(821–873)
Alavi Hanedanı(864–928)
Seferî Hanedanı(861–1003)
Samani Hanedanı(875–999)
Ziyari Hanedanı(928–1043)
Büveyhoğulları Hanedanı(934–1055)
Gazneliler(963–1187)
Gurlular Hanedanı(1149–1212)
Büyük Selçuklular(1037–1194)
İl-Denizliler(1136-1225)
Harezmşahlar(1077–1231)
İlhanlılar(1256–1353)
Muzaffariler Hanedanı(1314–1393)
Çobanîler Hanedanı(1337–1357)
Celayirîler hanedanı(1339–1432)
Timur İmparatorluğu(1370–1506)
Karakoyunlular(1407–1468)
Akkoyunlular(1378–1508)
Safevi Hanedanı(1501–1722/1736)
Hotakiler Hanedanı(1722–1729)
Avşar Hanedanı(1736–1802)
Zand Hanedanı(1750–1794)
Kaçar Hanedanı(1781–1925)
Pehlevi Hanedanı(1925–1979)
İran İslam Devrimi(1979)
Geçici Hükümet(1979–1980)
İran İslam Cumhuriyeti(1980– )


Gazneli I Mesut, Büyük Selçuklu Devleti’ni ortadan kaldırmak amacıyla güçlü bir orduyla Selçuklu topraklarına girdi Gazneli ve Büyük Selçuklu orduları, Merv yakınlarında Dandanakan denen yerde karşılaştılar Mayıs 1040’ta yapılan Dandanakan Savaşı'nda, Büyük Selçuklular Gazneli ordusunu ağır bir yenilgiye uğrattı Bu savaştan sonra Büyük Selçuklu Devleti’nin Harzem ve Horasan'da varlığı kesinlik kazandı Tuğrul Bey, bu savaşın ardından giriştiği fetihlerle bütün İran'ı denetimi altına aldı Büyük Selçuklu sınırları, batıda Bizans, güneybatıda Büveyhiler, kuzeybatıda Gürcistan topraklarına dayandı 18 Eylül 1048'de Erzurum yakınlarındaki Pasinler Ovası'nda birleşik Bizans-GürcüPasinler Savaşı'nı kazanan Büyük Selçuklular, Doğu Anadoluİslam dünyasının dinsel önderi konumundaki Abbasiler, bu dönemde Bağdat'ı elinde tutan Büveyhilerin siyasal baskısı altındaydı Tuğrul Bey, Halife Kâim'in çağrısı üzerine 1055'te Bağdat'a girdi ve Büveyhileri halifeliğin merkezinden çıkardı Bu olayın ardından Büyük Selçukluların İslam dünyasındaki itibarı arttı
ordusuyla yaptığı içlerine akınlar düzenlemeye başladılar


=== Alparslan ve Melikşah Karakuş Dönemleri ===

Tuğrul Bey 1063 yılında ölünce kardeşi Çağrı Bey'in oğlu Alp Arslan tahta geçti Alp Arslan Büyük Selçuklu topraklarını daha da genişletti 1071'de Malazgirt Savaşı'nda Bizans İmparatoru Romen Diyojen'i yenerek tutsak aldı Malazgirt zaferinin asıl önemi, Anadolu'yu Türklere açmış olmasından gelir Anadolu içlerine akınlarını sürdüren Büyük Selçuklu komutanları yeni topraklar ele geçirdiler ve bağımsız yeni devletler kurdular Alp Arslan 1072'de ölünce Büyük Selçuklu Devleti’nin başına oğlu Melikşah geçti 1072-1092 arasında hüküm süren Melikşah dönemi, Büyük Selçuklu Devleti’nin en parlak dönemi oldu Selçukluların saldırılarına maruz kalan Bizans



İmparatorluğu özellikle Komnen Hanedanını hüküm sürdüğü 1081-1185 yılları arasında Malazgirt Savaşının yarattığı bozgun durumunu durdurmuş ve Komnen Restorasyonu diye adlandırılan dönemde Selçuklu yayılması engellenmiş ve geriletilmiştir Bunda Anadolu'da Haçlı Seferlerinin yarattığı yeni güç dengesi ve özellikle II Ioannes Komnen'nin başarılı diplomasisinin de büyük payı vardır Melikşah Büyük Selçuklu Devletinin en parlak döneminin yasandığı zamandır

Gerileme ve Dağılma dönemi


Melikşah'tan sonra sırasıyla başa geçen I Mahmud (1092-1094), Berkyaruk1105), Müizzeddin Melikşah (1105-1105) ve Mehmed Tapar (1105-1118) dönemlerinde Büyük Selçuklu Devleti gücünü ve eyaletlerdeki merkezi denetimini giderek yitirdi 1118'de tahta çıkan Ahmed Sencer’in ülke topraklarını yeniden birleştirme çabası da başarılı olduysa da devlet hiçbir zaman Melikşah dönemindeki sınırlarına ve otoritesine kavuşamadı 1128 yılında Doğudaki Doğu ve Batı KarahanlıKarahitaylar Selçuklu Devleti ile komşu oldu ve baskı yaratmaya başladı 1141 yılında Karahitay ve Selçuklu orduları arasındaki Katvan Savaşı'nda yenilgiye uğrayan Selçuklu Devleti hızlı bir dağılma sürecine girdi Karahitayların devletin en verimli toprakları olan Maveraünnehir'i işgal etmeleri Selçuklu Devleti'nin ekonomisini ve ordusunu iyice sıkıntıya soktu Sultan Sencer, giderek artan ekonomik buhran nedeniyle ayaklanan göçebe Oğuzlara 1153'te tutsak düştü İki yıl sonra kaçarak kurtulduysa da ülkede iktidarını yeniden sağlayamadan 1157’de öldü Büyük Selçuklu Devleti böylece sona erdi (1094- Devletlerine boyun eğdiren


Hanedan üyeleri yönettikleri bölgelerde bağımsız davranmaya başladılar Daha önce bağımsızlıklarını ilan etmiş olan Selçuklu hanedanın kurduğu devletlerden yalnızca Anadolu Selçuklu Devleti, yüz yılı aşkın bir süre daha ayakta kalabildi Ayrıca devletin gerilemesinin sebepleri arasında Haçlı seferleri, Fatimiler ile olan çatışmalar, Hasan Sabbah'ın Batinilik propogandaları ve Oğuz boylarının ayaklanmaları sayılabilir Bunun sonucunda ise Abbasi padişahları Selçuklu egemenliğinden kurtulmak için bir takım çalışmalar yürütmüştür Bunlar Selçuklu Devleti'nin yıkılmasına neden olan etkenler ve nedenlerdir Özet olarak Selçuklu Devletinin yıkılma nedenleri olarak aşağıdaki nedenler sayılabilir:
  • Merkezi otoritenin zayıflaması
  • Taht kavgaları
  • Oğuz isyanları
  • Haçlı seferleri
  • Atabeylerin bağımsız hareket etmesi
  • Abbasi halifeliğini korumak için büyük mücadelelere girmeleri
  • Fatimiler ve Şiilerin yıpratmaları
  • Şehzade ayaklanmaları
  • Karahitayların istilası
  • Batınilik hareketleri
  • Ülke topraklarının hanedan üyelerinin ortak malı sayılması
  • Kötü yönetim

Devlet yapısı

Büyük Selçuklu Devleti’nin örgütlenme biçimi, kendisinden önceki İslam devletlerine benziyordu Hint-İran devlet anlayışını yansıtan bu örgütlenmede, eski Türk devlet geleneğinin de belirgin etkisi vardı Eski Türk devlet geleneğinde olduğu gibi, Büyük Selçuklu Devleti’nde de ülke toprakları hanedanın ortak malı sayılıyordu Bundan dolayı Büyük Selçuklu toprakları eyaletlere bölünmüştü Eyaletlerin yönetimi de Melik olarak adlandırılan hanedanın erkek üyelerine bırakılmıştı Tuğrul Bey'den önce boy başkanına Oğuz geleneğine göre Yabgu deniyordu İslam dininin benimsenmesinden sonra, hükümdarlar İslam devletlerindeki geleneğe uyarak "sultan" ünvanı ile anıldılar Suriye Selçukluları ile Kirman Selçukluları’na Irak Selçukluları da katıldı Büyük Selçuklu topraklarına göçen yeni Oğuz boyları da iç düzeni büyük ölçüde sarstılar Bu karışıklık döneminde Harzemşahlar, Büyük Selçuklu toprakların büyük bölümünü ele geçirdiler Bir süre daha direnen Kirman Selçukluları 1175’te, Irak Selçukluları da 1194’te yıkıldı


Başkentte oturan sultan, devletin mutlak egemeniydi Bütün atamalar ve toprak dağıtımı sultanın buyruğuyla yapılıyordu Ayrıca sultan yüksek yargı kurullarına da başkanlık ediyordu Hükümdarların "danışman"ı konumundaki kişiler yönetimde önemli rol oynuyorlardı Alp Arslan döneminde bu göreve getirilen Nizamülmülk, İslam geleneği uyarınca vezir unvanı aldı ve devlet yönetiminde köklü değişiklikler yaptı Nizamülmülk, devlet yönetimine ilişkin anlayışını Siyasetname adlı kitabında da anlatmıştır Büyük Selçuklu Devleti’nde devlet işleri "Divan-ı Âlâ" adı verilen bir kurulda görüşülür ve karara bağlanırdı Ayrıca maliye, askerlik ve adalet işleriyle uğraşan başka divanlar da vardı Meliklerin yönetimindeki eyaletlerde de büyük ölçüde merkezdeki örgütlenme örnek alınmıştıDevlet islam kültürünü yaygınlaştırmak için görevler üstlenmiştir

Toprak yönetimi ve ordu [

Büyük Selçuklu ülkesinde tarım yapılan topraklar ikta denen bölümlere ayrılmıştı ve iktalar hizmet karşılığında belirli süre için ileri gelenlere veriliyordu Bu usulle verilen topraklar has, ikta ve haraci olarak üçe ayrılıyordu Has toprakların geliri doğrudan sultan ailesine veriliyordu İkta sahipleri ise, toprakları işleme karşılığında belli sayıda asker besliyor ve savaş zamanlarında orduya katılıyorlardı Haraci olarak adlandırılan toprakların geliri de doğrudan devlet hazinesine aktarılıyordu


Alp Arslan dönemine kadar beylere bağlı göçebe Türkmenlerden oluşan ordu Nizamülmülk tarafından yeniden yapılandırıldı Nizamülmülk, aylıklı askerlerden oluşan sürekli bir ordu kurdu Bu aylıklı askerlere "gulam" deniyordu ve bunlar temel olarak başkentte iktidarı korumakla görevliydi Savaş sırasında asıl ordu ise ikta sahiplerinin yönetimindeki atlı askerlerden oluşurdu Ayrıca bağlı devletler de savaş zamanlarında sultanın ordusuna asker gönderiyorlardı Melikşah döneminde orduda 50 bin kadar atlı asker olduğu bilinmektedir

Toplumsal ve ekonomik yaşam

Büyük Selçuklu Devleti'ndeki Oğuz boyları ve başka bazı topluluklar göçebeydiler Oğuz boylarının başında bir bey bulunuyordu Bu göçebe topluluklar geçimlerini hayvancılıkla sağlıyorlardı ve otlak bulmak için de mevsimlere göre yer değiştiriyorlardı Devlet göçebe topluluklardan otlak vergisi alıyordu Yerleşik nüfus ise çiftçilik, zanaatçılık ve ticaretle uğraşıyordu Kentlerdeki tüccar ve esnaf, işkollarına göre loncalar biçiminde örgütlenmişti Merkezi devlette görevli memurlar ile sürekli ordudaki askerler maaş alıyorlardı


Büyük Selçuklular ticaretin gelişmesini destekliyor ve kervan yollarının güvenliğini sağlıyorlardı Bu dönemde en önemli uluslararası ticaret, Uzakdoğu'dan Avrupa'ya kadar uzanan İpek Yolu ve Baharat Yolu aracılığıyla gerçekleşiyordu Tarımın gelişmesi için sulama kanalları vardı Yün, pamuk, ipek dokumacılığı çok gelişmişti
Büyük Selçuklu Devleti’nde öğrencilerin, yolcuların ve yoksul halkın doyurulduğu sosyal yardım kurumu olan imarethaneler vardı Devletin yönetici-memur kadroları, Nizamülmülk’ün kuruluşuna öncülük ettiği Nizamiye medreselerinde yetiştiriliyordu

Eğitim, bilim ve sanat [


Büyük Selçuklular, kendilerinden önce var olan medreselerde öğretimi sürdürdüler, ama bununla yetinmediler Vezir Nizamülmülk’ün öncülüğünde ve onun adını taşıyan yeni medreseler kurdular Nizamiye medreselerinin ilki 1067’de Bağdat'ta açıldı Daha sonra Isfahan, Rey, Merv(selçukluların başkenti), Belh, Herat, Basra, Musul gibi kentlerde yeni Nizamiye medreseleri kuruldu Medrese sisteminde programlı ve belli bir yönteme dayanan eğitim ilk kez bu medreselerde verildi Medreselerde din konularının yanı sıra matematik, felsefe, dil ve edebiyat gibi dersler de okutuluyordu ve medreselerde zengin kitaplıklar vardı Medreselerin dışında da ülkenin çeşitli yerlerinde kurulmuş kitaplıklar bulunuyordu Melikşah döneminde önce Isfahan'da, sonra Bağdat'ta birer gözlemevi kuruldu Büyük Selçuklular Arapça'yı din ve bilim dili, Farsça'yı edebiyat ve devlet dili, Türkçe'yi ise saray ve orduda günlük konuşma dili olarak kullanıyorlardı


Büyük Selçuklular, var olan kentleri bayındır hale getirirken yeni kentler de kurdular Ülkenin pek çok yerinde yeni kurumlar ve yapılar inşa ettiler Bunlar cami, medrese, kervansaray, hastane, köprü, çeşme, imaret, han, hamam, türbe ve kümbet gibi yapılardı
Büyük Selçuklular, ince ve uzun minarelerle cami mimarisine yeni bir anlayış getirdiler Isfahan'daki Mescid-i Cuma bu anlayışla yapılmış en eski örnektir Büyük Selçuklu anıtmezarları olan kümbetler de yaygın mimari yapılardır Kümbetler içten kubbe, dıştan ise piramit ya da konik bir çatıyla örtülüyordu Dört köşeli, çok köşeli ya da yuvarlak formdaki Büyük Selçuklu kümbetleri genellikle iki katlı olarak yapılıyordu Bu kümbetlerin alt kat mezar, üst kat ise mescit olarak kullanılıyordu
Büyük Selçuklu sanatında hat (yazı), minyatür, ahşap ve taş oymacılığı, çinicilik, maden işleme, cilt ve çeşitli süsleme sanatları da gelişmişti



__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
Alıntı Yaparak Cevapla

Cevap : Büyük Selçuklu Devletinin kuruluşu

Eski 10-05-2009   #3
Şengül Şirin
Varsayılan

Cevap : Büyük Selçuklu Devletinin kuruluşu



BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ'NİN KURULUŞU





Dandanakan Savaşı ve Selçuklu Devleti'nin Kuruluşu

Horasan'ı kaybeden Gazneli Sultanı Mesut, Selçuklulara kesin bir darbe indirmek için ordusunun başına geçti Sefer esnasında katılanlarla birlikte Gazneli ordunun mevcudu 100 bine ulaşmıştı Selçuklu kuvvetleri ise ancak 20 bini bulan hafif süvarilerden oluşmaktaydı Bu dengesizlik sebebiyle Selçuklu ordusu yıpratma savaşı vermeyi uygun bulmuştu Bu sebeple ordu çöllere doğru çekildi Nişapur'a giren Gazneli Mesut, Selçuklu ordusunu takibe koyuldu





Selçuklu birliklerinin vur-kaç taktiği ile iyice yıpranan Gazne ordusuna karşı meydansavaşı yapma zamanının geldiğine karar veren Çağrı Bey nihayet Merv yakınındaki Dandenakon Hisarı önünde Gaznelileri karşıladı Üç gün süren savaş sonucunda Gazneli ordusu ağır bir yenilgiye uğratıldı (22-24 Mayıs 1040) Gazneli Mesut beraberindeki 100 kadar atlı ile ancak kaçabildi ise de Hindistan'a giderken kendi adamları tarafından öldürüldü

Dandanakan Savaşı, Selçuklular için bir dönüm noktası olmuştur Aslında Serahs Savaşı'yla fiilen kurulmuş olan devlet, bu savaş neticesinde hukuken bağımsızlığını kazanmış, bölge ülkeleri ve halife Selçuklu devletini tanımıştır Böylece bölgedeki en büyük güç hâline gelen Selçuklular, Türkleri bir bayrak altında toplamaya başlayacak ve İslâmiyet'in öncülüğünü üstleneceklerdir

Dandanakan Savaşı'nın hemen ertesinde Tuğrul Bey Selçuklu Sultanı ilân edildi Merv'de yapılan kurultayda devlet teşkilâtı düzenlendi Selçuklu ülkesi ve ele geçirilmesi plânlanan memleketler Selçuklu hanedanına mensup üç lider arasında taksim edildi Buna göre merkezi Merv olmak üzere Ceyhun ve Gazne arasındaki bölge Çağrı Bey'e, Herat merkez olmak üzere Bust -Sistan arazisi Musa Yabgu'ya verildi Tuğrul Bey Sultan unvanı ile başkent Nişapur'da kaldı, Irak kendisine bağlandı Çeşitli bölgelere gönderilen diğer hanedan üyeleri de Sultan Tuğrul'un emrine verildi Bunlar daha sonra Büyük Selçuklulara bağlı kalmakla beraber kendi devletlerini kurdular



__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
Alıntı Yaparak Cevapla

Cevap : Büyük Selçuklu Devleti

Eski 01-04-2011   #4
Şengül Şirin
Varsayılan

Cevap : Büyük Selçuklu Devleti







Büyük Selçuklu Devleti, Selçuklular hanedanının kurduğu ilk devlettir Selçuklular tarafından kurulan diğer devletler ise, Kirman Selçuklu Devleti, Irak Selçuklu Devleti, Suriye Selçuklu Devleti ve Anadolu Selçuklu Devleti’dir 1038-1157 arasında hüküm süren Büyük Selçuklular, en güçlü oldukları dönemde Harezm, Horasan, İran, Irak, Suriye, Arap Yarımadası ve Doğu Anadolu’ya egemen olmuş Türk devletidir
Selçuklu hanedanına adını veren Selçuk Bey’in başkanı olduğu Kınık boyu, Oğuz boylarından biriydi Kınıklar, 10 yüzyılda öbür Oğuz boylarıyla birlikte Orta Asya’da yaşıyorlardı Selçuk Bey’in önderliğinde, 10 yüzyılın ikinci yarısında göç ederek Cend bölgesine yerleştiler ve İslam dinini benimsediler Bu göçebe topluluk, Karahanlılara ve Samanilere savaşlarda asker vererek karşılığında geniş otlaklar elde ettiler Selçuk Bey’in 1009′da ölümünden sonra daha da güneye indiler

Selçuk Bey’in oğlu Arslan Bey’in yönetiminde, Karahanlıları ve Gaznelileri endişelendirecek kadar güçlendiler Arslan Bey’in Gaznelilerce tutuklanması ve 1032′de ölmesinden sonra, Selçuk Bey’in torunları Tuğrul Bey ve Çağrı Bey bağımsızlıklarını elde etmeye giriştiler 1035′te büyük bir Gazneli ordusunu yenerek Horasan içlerine doğru ilerlediler 1037′de de, bugünkü Türkmenistan’da yer alan Merv kentini ele geçirdiler 1038′de Gaznelileri ikinci kez yendiler ve Nişabur kentine girerek bağımsızlıklarını ilan ettiler Tuğrul Bey sultan sanıyla hükümdar ilan edildi ve Büyük Selçuklu Devleti de böylece kurulmuş oldu


Hükümdarları Selçuk Bey – Selçuk bey Dokak’ın oğludur
Sultan Tuğrul Bey (1040 – 1063)
Sultan Alp Arslan (1063 – 1072)
Sultan I Melik Şah (1072 – 1092)
Sultan Mahmud (1092 – 1093)
Sultan Rükneddin (1093 – 1104)
Sultan Melik Şah (1104 – 1105)
Sultan Mehmed (1105 – 1118)
Sultan Mu’izzeddin (1118 – 1157)
Sultan Karacalı Aslan


Egemenlik Alanı Kapladığı Alan: doğuda Balkaş, Issık Gölleri, Tarım Havzası; batıda Ege ve Akdeniz sahilleri , kuzeyde Aral Gölü, Hazar Denizi , Kafkasya, Karadeniz; güneyde Arabistan dahil Umman Denizi’ne kadar olan alandır (10000000 km 2)


Siyasi Tarih

Kuruluş Devletin kurucusu kabul edilen Selçuk Bey Hazar imparatorluğunda subaşı(Ordu komutanı) görevinde idiGiriştiği taht mücadelesini kaybedince ailesi ve ordusu ile birlikte İran yönüne özellikle de Horosan bölgesine göç ettilerSelçuk Bey önce Samanoğulları’na sığındıBurada müslümanlığı benimsedikten sonra Samanoğulları devletinin yönetiminde söz sahibi olduSamanoğulları Devleti yıkılınca Selçuk Bey,Müslüman halkıyla birlikte Horosan bölgesine yerleştiTeşkilatlı devlet düzenine girmesi Tuğrul ve Çağrı beyler dönemindedirDevletin ilk yöneticisi Tuğrul Bey’dir


Dandanakan Savaşı ve sonrası

Büyük Selçuklu DevletiGazneli Sultanı I Mesut, Büyük Selçuklu Devleti’ni ortadan kaldırmak amacıyla güçlü bir orduyla Selçuklu topraklarına girdi Gazneli ve Büyük Selçuklu orduları, Merv yakınlarında Dandanakan denen yerde karşılaştılar Mayıs 1040’ta yapılan Dandanakan Savaşı’nda, Büyük Selçuklular Gazneli ordusunu ağır bir yenilgiye uğrattı Bu savaştan sonra Büyük Selçuklu Devleti’nin Harezm ve Horasan’da varlığı kesinlik kazandı Tuğrul Bey, bu savaşın ardından giriştiği fetihlerle bütün İran’ı denetimi altına aldı Büyük Selçuklu sınırları, batıda Bizans, güneybatıda Büveyhiler, kuzeybatıda Gürcistan topraklarına dayandı 1048′de Erzurum yakınlarındaki Pasinler Ovası’nda birleşik Bizans-Gürcü ordusunu yenen Büyük Selçuklular, Doğu Anadolu içlerine akınlar düzenlemeye başladılar İslam dünyasının dinsel önderi konumundaki Abbasiler, bu dönemde Bağdat’ı elinde tutan Büveyhilerin siyasal baskısı altındaydı Tuğrul Bey, Halife Kâim’in çağrısı üzerine 1055′te Bağdat’a girdi ve Büveyhileri halifeliğin merkezinden çıkardı Bu olayın ardından Büyük Selçukluların İslam dünyasındaki itibarı arttı
Alp Arslan ve Melikşah Dönemi Tuğrul Bey [1063]‘te ölünce kardeşi Çağrı Bey’in oğlu Alp Arslan tahta geçti Alp Arslan Büyük Selçuklu topraklarını daha da genişletti 1071′de Malazgirt Savaşı’nda Bizans İmparatoru Romen Diyojen’i yenerek tutsak aldı Malazgirt zaferinin asıl önemi, Anadolu’yu Türklere açmış olmasından gelir Anadolu içlerine akınların sürdüren Büyük Selçuklu komutanları yeni topraklar ele geçirdiler ve bağımsız yeni devletler kurdular Alp Arslan 1072′de ölünce Büyük Selçuklu Devleti’nin başına oğlu Melikşah geçti 1072-1092 arasında hüküm süren Melikşah dönemi, Büyük Selçuklu Devleti’nin en parlak dönemi oldu


Gerileme ve Dağılma dönemi Melikşah’tan sonra sırasıyla başa geçen Mahmud (1092-1094), Berkyaruk (1094-1105), II Melikşah (1105-1105) ve Muhammed Tapar (1105-1118) dönemlerinde Büyük Selçuklu Devleti gücünü ve eyaletlerdeki merkezi denetimini giderek yitirdi Hanedan üyeleri yönettikleri bölgelerde bağımsız davranmaya başladılar Daha önce bağımsızlıklarını ilan etmiş olan Selçuklu hanedanın kurduğu devletlerden yalnızca Anadolu Selçuklu Devleti, yüz yılı aşkın bir süre daha ayakta kalabildiAyrıca devletin gerilemesinin de bir sebebi haçlı seferleri ,fatimilerin çatışması,hasan sabbahın batinilik propogandaları ve Oğuz boylarının ayaklanmaları olmuşturBunun sonucunda ise Abbasi padişahları Selçuklu egemenliğinden kurtulmak için bir takım çalışmalar yürütmüştürBunlar Selçuklu Devleti’nin yıkılmasına neden olan etkenler ve nedenlerdir


Devlet yapısı Büyük Selçuklu Devleti’nin örgütlenme biçimi, kendisinden önceki İslam devletlerine benziyordu Hint-İran devlet anlayışını yansıtan bu örgütlenmede, eski Türk devlet geleneğinin de belirgin etkisi vardı Eski Türk devlet geleneğinde olduğu gibi, Büyük Selçuklu Devleti’nde de ülke toprakları hanedanın ortak malı sayılıyordu Bundan dolayı Büyük Selçuklu toprakları eyaletlere bölünmüştü Eyaletlerin yönetimi de melik olarak adlandırılan hanedanın erkek üyelerine bırakılmıştı Tuğrul Bey’den önce boy başkanına Oğuz geleneğine göre yabgu deniyordu İslam dininin benimsenmesinden sonra, hükümdarlar İslam devletlerindeki geleneğe uyarak Suriye Selçukluları ile Kirman Selçukluları’na Irak Selçukluları da katıldı Büyük Selçuklu topraklarına göçen yeni Oğuz boyları da iç düzeni büyük ölçüde sarstılar 1118′de tahta çıkan Sencer’in ülke topraklarını yeniden birleştirme çabası da başarılı olamadı Nitekim Sencer, ayaklanan göçebe Oğuzlara 1153′te tutsak düştü İki yıl sonra kaçarak kurtulduysa da ülkede iktidarını yeniden sağlayamadan 1157’de öldü Büyük Selçuklu Devleti böylece sona erdi Bu karışıklık döneminde Harezmşahlar, Büyük Selçuklu toprakların büyük bölümünü ele geçirdiler Bir süre daha direnen Kirman Selçukluları 1175’te, Irak Selçukluları da 1194’te yıkıldı sultan unvanını kullandılar Başkentte oturan sultan, devletin mutlak egemeniydi Bütün atamalar ve toprak dağıtımı sultanın buyruğuyla yapılıyordu Ayrıca sultan yüksek yargı kurullarına da başkanlık ediyordu Hükümdarların “danışman”ı konumundaki kişiler yönetimde önemli rol oynuyorlardı Alp Arslan döneminde bu göreve getirilen Nizamülmülk, İslam geleneği uyarınca vezir unvanı aldı ve devlet yönetiminde köklü değişiklikler yaptı Nizamülmülk, devlet yönetimine ilişkin anlayışını Siyasetname adlı kitabında da anlatmıştır Büyük Selçuklu Devleti’nde devlet işleri “Divanı Âlâ ” adı verilen bir kurulda görüşülür ve karara bağlanırdı Ayrıca maliye, askerlik ve adalet işleriyle uğraşan başka divanlar da vardı Meliklerin yönetimindeki eyaletlerde de büyük ölçüde merkezdeki örgütlenme örnek alınmıştıDevlet islam kültürünü yaygınlaştırmak için görevler üstlenmiştir
Toprak yönetimi ve ordu Büyük Selçuklu ülkesinde tarım yapılan topraklar ikta denen bölümlere ayrılmıştı ve iktalar hizmet karşılığında belirli süre için ileri gelenlere veriliyordu Bu usulle verilen topraklar has, ikta ve haraci olarak üçe ayrılıyordu Has toprakların geliri doğrudan sultan ailesine veriliyordu İkta sahipleri ise, toprakları işleme karşılığında belli sayıda asker besliyor ve savaş zamanlarında orduya katılıyorlardı Haraci olarak adlandırılan toprakların geliri de doğrudan devlet hazinesine aktarılıyordu
Alp Arslan dönemine kadar beylere bağlı göçebe Türkmenlerden oluşan ordu Nizamülmülk tarafından yeniden yapılandırıldı Nizamülmülk, aylıklı askerlerden oluşan sürekli bir ordu kurdu Bu aylıklı askerlere “gulam” deniyordu ve bunlar temel olarak başkentte iktidarı korumakla görevliydi Savaş sırasında asıl ordu ise ikta sahiplerinin yönetimindeki atlı askerlerden oluşurdu Ayrıca bağlı devletler de savaş zamanlarında sultanın ordusuna asker gönderiyorlardı Melikşah döneminde orduda 50 bin kadar atlı asker olduğu bilinmektedir

Toplumsal ve ekonomik yaşam Büyük Selçuklu Devleti’ndeki Oğuz boyları ve başka bazı topluluklar göçebeydiler Oğuz boylarının başında bir bey bulunuyordu Bu göçebe topluluklar geçimlerini hayvancılıkla sağlıyorlardı ve otlak bulmak için de mevsimlere göre yer değiştiriyorlardı Devlet göçebe topluluklardan otlak vergisi alıyordu Yerleşik nüfus ise çiftçilik, zanaatçılık ve ticaretle uğraşıyordu Kentlerdeki tüccar ve esnaf, işkollarına göre loncalar biçiminde örgütlenmişti Merkezi devlette görevli memurlar ile sürekli ordudaki askerler maaş alıyorlardı Büyük Selçuklular ticaretin gelişmesini destekliyor ve kervan yollarının güvenliğini sağlıyorlardı Bu dönemde en önemli uluslararası ticaret, Uzakdoğu’dan Avrupa’ya kadar uzanan İpek Yolu ve Baharat Yolu aracılığıyla gerçekleşiyordu Tarımın gelişmesi için sulama kanalları vardı Yün, pamuk, ipek dokumacılığı çok gelişmişti


Büyük Selçuklu Devleti’nde öğrencilerin, yolcuların ve yoksul halkın doyurulduğu sosyal yardım kurumu olan imarethaneler vardı Devletin yönetici-memur kadroları, Nizamülmülk’ün kuruluşuna öncülük ettiği Nizamiye medreselerinde yetiştiriliyordu


Eğitim, bilim ve sanat Büyük Selçuklular, kendilerinden önce var olan medreselerde öğretimi sürdürdüler, ama bununla yetinmediler Vezir Nizamülmülk’ün öncülüğünde ve onun adını taşıyan yeni medreseler kurdular Nizamiye medreselerinin ilki 1067’de Bağdat’ta açıldı Daha sonra Isfahan, Rey, Merv(selçukluların başkenti), Belh, Herat, Basra, Musul gibi kentlerde yeni Nizamiye medreseleri kuruldu Medrese sisteminde programlı ve belli bir yönteme dayanan eğitim ilk kez bu medreselerde verildi Medreselerde din konularının yanı sıra matematik, felsefe, dil ve edebiyat gibi dersler de okutuluyordu ve medreselerde zengin kitaplıklar vardı Medreselerin dışında da ülkenin çeşitli yerlerinde kurulmuş kitaplıklar bulunuyordu Melikşah döneminde önce Isfahan’da, sonra Bağdat’ta birer gözlemevi kuruldu Büyük Selçuklular Arapça’yı din ve bilim dili, Farsça’yı edebiyat ve devlet dili, Türkçe’yi ise saray ve orduda günlük konuşma dili olarak kullanıyorlardı


Büyük Selçuklular, var olan kentleri bayındır hale getirirken yeni kentler de kurdular Ülkenin pek çok yerinde yeni kurumlar ve yapılar inşa ettiler Bunlar cami, medrese, kervansaray, hastane, köprü, çeşme, imaret, han, hamam, türbe ve kümbet gibi yapılardı Büyük Selçuklular, ince ve uzun minarelerle cami mimarisine yeni bir anlayış getirdiler Isfahan’daki Mescid-i Cuma bu anlayışla yapılmış en eski örnektir Büyük Selçuklu anıtmezarları olan kümbetler de yaygın mimari yapılardır Kümbetler içten kubbe, dıştan ise piramit ya da konik bir çatıyla örtülüyordu Dört köşeli, çok köşeli ya da yuvarlak formdaki Büyük Selçuklu kümbetleri genellikle iki katlı olarak yapılıyordu Bu kümbetlerin alt kat mezar, üst kat ise mescit olarak kullanılıyordu


Büyük Selçuklu sanatında hat (yazı), minyatür, ahşap ve taş oymacılığı, çinicilik, maden işleme, cilt ve çeşitli süsleme sanatları da gelişmişti
Selçukluların yıkılma sebepleri Merkezi otoritenin zayıflaması

Taht kavgaları
Oğuz isyanları
Haçlı seferleri
Atabeylerin bağımsız hareket etmesi
Abbasi halifeliğini korumak için büyük mücadelelere girmeleri
Fatimiler ve Şiilerin yıpratmaları
Şehzade ayaklanmaları
Gazneliler ve Karahanlıların istilası
Batınilik hareketleri
Ülke topraklarının hanedan üyelerinin ortak malı sayılması
Kötü padişahlar

__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
Alıntı Yaparak Cevapla
 
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !

Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.

Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.

IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.

« Önceki Konu   |   Sonraki Konu »


forumsinsi.com
Powered by vBulletin®
Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd.
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.