Kızılderili Tarihi/kızılderililer,ilk Amerikalılar

Kızılderili Tarihi




Kızılderili Kuzey Amerika yerlilerine verilen genel isimdir


İlk Amerikalılar

Buzul Çağı’nın en şiddetli döneminde MÖ 34000 - MÖ 30000 yıllarında dünyadaki suyun önemli bir bölümü büyük kıtasal buz katmanları halindeydi Bunun sonucunda Bering Denizi bugünkü düzeyinden yüzlerce metre daha aşağıdaydı ve Asya ile Kuzey Amerika arasında adına Beringia denilen bir kara köprüsü oluştu Beringia’nın en geniş döneminde 1500 kilometre kadar olduğu sanılıyor Nemli ve ağaçsız bir tundra olan bölge otlar ve diğer bitkilerle kaplıydı ve bu da ilk insanların yaşamak için avladıkları büyük hayvanları çekiyordu

Kuzey Amerika’ya ilk erişen insanlar yeni bir kıtaya ayak bastıklarını hemen hemen kesinlikle bilmiyorlardı Herhalde atalarının binlerce yıldır yaptığı gibi Sibirya kıyılarında av peşinde koşuyorlardı ve sonra da kara köprüsünü aşmışlardı





MS ilk yüzyıllarda bugün Arizona’da Finiks kentinin bulunduğu yöreye yakın yerleşim birimlerinde top oynamak için alanların ve Meksika’da bulunanlara benzeyen piramit biçimli kümbetlerin yanı sıra kanal ve sulama sistemleri kuran Hohokumlar yaşıyordu


Şükran Günü'nün Anlamı

1620'lerde Avrupa'dan yerleşim için ilk kez May Flower (Mayıs Çiçeği) gemisiyle ABD’ye gelen Pligrimler (yerleşimci ve hacı) ilk geldiklerinde aylarca süren yolculuklarından dolayı yorgun hasta ve açtırlarKızılderililer onları karşılar ve yiyecek verir hindi avlamasını mısır ekmesini öğretirler Üç yıl sonra İngiliz Vali William Bradford büyük bir yemek hazırlar ve Kızılderililer’i çağırır Kızılderililerin şefi Massoit 90 kişiyle bu törene katılır

O günden sonra her hasat sonrasında yemek geleneği sürer 1863’de Başkan Abraham Lincoln Şükran Günü’nün ulusal bayram olmasını önerir ancak bu öneri 1941’de Kongre’de karara bağlanır ve her yılın kasım ayının son perşembesi Şükran Günü olarak ulusal bayram ilan edilir

İlk yerleşimciler Seminoller Çerokiler ve Mişuki kabileleri ile karşılaştılar İspanyol kaşifler ise Kaliforniya'da Soson Payitu Kahula Mevuk ve diğer bazı kabilelerle karşılaşmışlardır 19 yüzyılda Avrupalı kaşifler batıya doğru göç ederken Kızılderili kabileleri kendi topraklarından sürmüşlerdir Bu dönem batıda Apaçi Siyu ve Komançi ve diğer kabilelerle yapılan utanç verici savaşlar dönemidir Bu savaşlardan geriye kalan çok az sayıda yerli ise Rezervasyonlarda (Kızılderililer için ayrılmış araziler) olarak bilinen küçük bir alanda yaşamaya mecbur edilmişlerdir

Bugün ABD'de hükümet tarafından resmen tanınan 554 Kızılderili kabilesi vardır

Kızılderililer 1952 yılına kadar Rezervasyon denilen toplama kamplarında yaşamışlardır 1626 yılında Hollandalıların satın aldığı New York'ta günümüzde 85000'den fazla Kızılderili yaşamaktadır


Toplama Kampları

Amerika’da ilk Kızılderili yerleşim bölgeleri 1840’lı yıllarda oluşturuldu O yıllarda Avrupa kökenli Amerikalılar ülkenin batı bölgelerine yerleşmek için Kızılderili kabilelerini de önlerine katarak ilerliyordu Kızılderililer doğup büyüdükleri toprakları terk etmek ve “reservation” adı verilen anavatanlarından çok daha küçük bölgelere yerleşmek zorunda bırakıldı

Günümüz ABD'sinde Kızılderililerin yaklaşık % 85'i rezervasyonların dışında yaşıyor ve her büyük kentin kendi Kızılderili toplumları varAmerika’da 300’den fazla kızılderili yerleşim bölgesi bulunmaktadır

ABD'de ekonomik olarak 3 büyük kabile var: Misissippi Choctawlar (5 bin kişi kasino hoparlör işleri yapıyor) Oklahoma Choctawlar (35 bin kişi Kumarhane benzin istasyonu ve oteller zincirleri var) ve Oklahoma Chickasawlar (200 bin kişi)

Amerikan Bayanlar Ulusal Basketbol Birliği'nde (WNBA) tek bağımsız takım sahibi bir Kızılderili kabilesi olan Konektikıt San Konektikıt eyaletinin MoheganlarMohegan Kabilesi 2003'te Orlando Miracle kulübünü satın aldı ve Konektikıt'a taşınan takım artık maçlarını Mohegan Sun adlı devasa kumarhane ve eğlence kompleksindeki salonda oynamaya başladı O zamana kadar her WNBA profesyonel takımı bir NBA kulübüne aitti

Rezervasyon bölgeleri dışındaki ilk yatılı okulda 1879'dan 1918'e kadar okuyan yaklaşık 10000 Kızılderili çocuk; medenileştirilme hedefi ile kendi yerli dillerini konuşan ve kültürlerinin diğer yönlerini korumaya çalışan öğrencilerin cezalandırmaya dayandığı bir ortamda yetiştirilmişlerdir

Kanadalı araştırmacı Ethel G Stewart 250 bin nüfuslu Navaho kabilesinin Orta Asya Türkleri'nin konuştuğu Atabaşkan dilini konuştuğunu gösterdi



alıntı