Hipertiroidi (Zehirli Guatr) Nedir ? Hipertiroidi Belirtileri Nelerdir ? Hipertiroidi Tedavisi - Hastaların Şikayetleri

Hipertiroidi, kişide yüksek miktarda tiroid hormonu bulunması durumuna verilen isimdir Boynun alt kısmında bulunan tiroid bezi tarafından üretilen tiroid hormonları, vücudun enerjisini düzenlemekten sorumludur Tiroid hormon seviyeleri yüksek olduğunda, vücut hızlı bir şekilde enerji tüketir ve yaşamsal fonksiyonlar hızlanır



Çoğu durumda, hipertiroidizm tiroid bezinin kendisindeki bir problemden kaynaklanmaktadır, ve tiroid bezi başka bir bulgu vermeksizin sadece fazla miktarda tiroid hormonu üretir Bu durumun en sık nedeni Graves hastalığıdır; bu hastalık bağışıklık sisteminin rol aldığı bir hastalıktır ve tiroid bezinin hormon kontrol mekanizmasını tahrip eder, ayrıca kontrolsüz bir şekilde yüksek miktarda hormon üreten iyi huylu tümör gelişimi de vardır (tiroid bezi dışarıdan şişkin görülür) Tiroid infeksiyonları sonucu kısa süreli hipertiroidizm meydana gelebilir Nadir olarak hipertiroidizm, hipofiz bezinden tiroid stimüle edici hormon (TSH) un aşırı üretilmesi sonucu meydana gelebilir

Hipertiroidizmin en sık nedeni oaln Graves hastalığı, tipik olarak 20-40 yaş arasındaki genç kadınları etkiler, bununla birlikte hastaların yaklaşık olarak %12 si erkektir Graves hastalığının genetik faktörlerle ilgisi vardır ve bu nedenle Graves hastalığı aynı ailede 3-4 kişiyi etkileyebilir

Nadiren, fazla tiroid hormonun kaynağı tiroid bezi değil, dış kaynaklardır; struma ovarii (kadınlarda overlerde bulunan ve tiroid hormon üreten anormal bir doku) Tiroid takviyesi alan kişilerde de hipertiroidizm belirtileri saptanabilir

Belirtiler

Sinirlilik, uykusuzluk, dramatik duygusal dalgalanmalar, titremeler, artmış kalp atım hızı, barsak hareketlerinde artma, nedeni açıklanamayan kilo kaybı (artmış iştaha rağmen), sıcak ortama karşı aşırı duyarlılık (daima sıcaklama hissi), kas zayıflığı, nedes darlığı ve çarpıntı Kadınlarda adet dönemleri, kısalabilir (adetler sıklaşabilir) veya tamamen durabilir Daha ileri yaşlarda, hastalar kalp yetmezliği veya angina ağrısından şikayetçi olabilir

Hipertiroidizm özellikle Graves hastalığına bağlı olarak meydana geldiğinde egzoftalmus denilen duruma da neden olabilir Egzoftalmus, gözlerin arkasında bulunan dokuların şişerek gözlerin ileri doğru çıkmasına verilen isimdir, hasta dik dik bakıyormuş gibi görünür

Tanı

Yukarıda sıralanan belirtiler araştırılır Bunun yanı sıra fizik muayene de yapılır Test olarak kanda tiroid hormon, TSH seviyeleri ile radyoaktif iyot alımına (RAIU) bakılabilir Kalp problemi olabilecek hastalarda ilave olarak kalple ilgili muayene ve testler yapılabilir
Sintigrafi faydalı olabilir
Tiroid infeksiyonuna bağlı gelişen hipertiroidizmlerde, tiroid hormon seviyeleri 3-4 ayda normal düzeylerine inebilir Graves hastalığı olanların az bir kısmında kendiliğinden iyileşme görülürken genelde tedavi gereklidir

Hipertiroidizmden korunmayı sağlayacak herhenfi bir aşı veya yaşam şekli bilinmemektedir

Tedavi

Hipertiroidi, anti-tiroid ilaçlar adı verilen ilaçlarla tedavi edilebilmektedir Bunlar propiltiyourasil veya metimazol gibi ilaçlardır ve tiroid hormonlarının üretimlerini engellerler Beta-blokör ilaçlar hipertiroidiye bağlı şikayetleri önlemek için tedaviye ilave edilebilir En sık kullanılan tedavi yöntemlerinden birisi de radyoaktif iyot vermektir Tiroid bezinin bir kısmının çıkarılması da kullanılan cerrahi yöntemlerdendir, ancak daha nadir kullanılmaktadır
Radyoaktif iyot tiroid bezini tahrip etmektedir
Anti-tiroid ilaçlarla 12-24 ay tedavi edilen hastaların yarıyı yakınında uzun süreli şikayetsiz dönemler görülmektedir Radyoaktif iyot tedavisi kısa süreli ve etkili bir yöntemdir Ancak bu yöntemle hastaların %40-70 inde 10 yıl içerisinde hipotiroidi gelişebilmektedir Ancak hipotiroidi çok daha kolay tedavi edilebilmektedir


ZEHİRLİ GUATR (Hipertiroidizm)



Tiroid bezesinin gereğinden daha fazla hormon salgıladığı guatr türüne hipertiroidizm veya “zehirli guatr denir Yüksek hormona ilaveten tiroit bezesinde nodül olup olmadığına göre ikiye ayrılır:

• Nodüllü Zehirli guatr
• Nodülsüz Zehirli guatr

Nodülsüz zehirli guatr’ın bazı türlerine Basedow Graves Hastalığı da denilebilir Her nodülsüz guatr Basedow Graves hastalığı değildir Nodülsüz zehirli guatrda tiroid bezesinin tümü ihtiyaçtan fazla (aşırı) tiroid hormonu (T3 ve T4) üretir
Nodüllü zehirli guatr, sıcak nodüllü zehirli guatr, sıcak otonom nodüllü zehirli guatr veya diğer nodül çeşitleri ile birlikte olabilirNodüllü zehirli guatrda tiroid bezesindeki bir veya bir kaç nodül aşırı çalışarak ihtiyaçtan fazla (aşırı) tiroid hormonu (T3 ve T4) üretir Tiroit bezesinin nodül dışında kalan bölümleri ise baskı altında kalır (supresyon) ve az çalışır
Gerek nodüllü gerekse nodülsüz zehirli guatrda tiroit bezesinin aşırı derecede (çok miktarda) ürettiği T3 ve T4 hormonuna cevap olarak beynimizin hipofiz denilen bölümünden salgılanan tiroidi teşvik edici hormon (TSH) normalden daha az üretilir (kandaki TSH düzeyi düşer) T3 ve T4 ile TSH arasındaki bu ilişki adeta terazinin 2 kefesi arasındaki ilişki gibidir (biri yükselince diğeri düşer)

ZEHİRLİ GUATRDA HASTALARIN ŞİKAYETLERİ

• Kalp çarpıntısı,
• Ellerde titreme,
• Vücutta titreme,
• Ani kilo kaybı,
• Saçlarda dökülme,
• Kaşıntı,
• Boğazda dolgunluk hissi,
• Aşırı iştah dolayısıyla çok yemek yeme ve çok su içme,
• Aşırı terleme,
• Çabuk yorulma,
• Aşırı sinirlilik
• Bulantı
• İshal
• Çok sık dışkılama
• Sıcağa tahammülsüzlük
• Çabuk yorulma
• Uykusuzluk

Bunların hepsinin aynı hastada olması şart değildir Bu şikayetlerin bazıları ön plandadır, diğer şikayetler ancak doktorun sorgulaması ile ifade edilebilir Bazı hastalarda göğüs ve boyunda devamlı bir kızarıklık söz konusu olabilir Nodülsüz guatrlı hastaların bazılarında gözlerde büyüme ve gözlerin ileriye doğru çıkması mümkündür
Nodüllü guatrda göz bulguları nadirdir

TİROİD KRİZİ

Zehirli guatrda, yüksek hormonların kontrolden çıkması ile seyreden çok ağır bir durumdur Bulgular:

• 40 derece ve üstünde ateş,
• Kalp ritm bozukluğu ve fibrilasyon
• ishal ve kusma,
• Ateş basması ve sıcağa aşırı tahammülsüzlük,
• Algılama bozuklukları

Yaşlı hastalarda ölüm oranı %25’e kadar yükselebilir Acil tedavi gerektiren bir hastalıktır Böyle bir durumda hasta, hastanede yoğun bakıma yatırılıp tedavi edilir
Ameliyat sırasında, anti-tiroit ilaçlarla tedavi sırasında, boğaz muayenesi sırasında, RAI tedavisi sonrasında ortaya çıkabilir



ZEHİRLİ GUATR’DA GÖZ BULGULARI

Gözlerin ileriye doğru çıkması zehirli guatr’da hastaları ilk ele veren görüntüdür Bu ileriye çıkış genellikle çift taraflı iken bazen tek taraf olabilir Ancak her zehirli guatr hastasında göz bulgusu olmaz Özellikle nodüllü zehirli guatr hastalarında göz bulgusu sık değildir Göz bulgusunun şiddetine göre hastada şikayetler olur: uyurken gözlerin kapanmaması, gözlerde kızarıklık, yanma, gözyaşı akıntısı, hatta cerahatli göz iltihapları görülebilir Göz bulguları, zehirli guatrın kalıcı olarak tedavisinden (örneğin kapsül tedavisi ile) sonra önemli ölçüde düzelir Ancak, hangi yöntemle olursa olsun, zehirli guatrın tedavisinden sonra (örneğin ameliyattan sonra dahi) sıklıkla ortaya çıkan tiroid hormon yetmezliği (hipotiroidizm) yeterli düzeyde tedavi edilmezse göz bulgular düzelmez ve hatta ilerleyebilir Zehirli guatrın kalıcı tedavisi ne kadar geç yapılırsa göz bulgularının geriye dönüşü o kadar zor ve hatta imkansız olabilir

ZEHİRLİ GUATR NEDEN YIKICIDIR?

Genel olarak bütün tiroid hastalıkları vücudun diğer organ ve sistemleri üzerine de rahatsızlık verir Zehirli guatr özellikle kalp büyümesi, kalp yetmezliği, kalp atım (ritm) bozuklukları, adet düzensizliği, kemik erimesi, panik atak ve depresyona neden olabilmektedir Ayrıca ailesel eğilimi olanlarda tansiyon yüksekliği ve şeker hastalığının ortaya çıkışını kolaylaştırmaktadır İlave olarak, tedavi edilmemiş zehirli guatr, patlamaya hazır bir saatli bomba gibidir, tiroid krizi ortaya çıkabilir