Sermaye şirketlerin De, şirket Ortaklarına ödünç Para(borç Para) Verilmesi Durumların da KDV ve Faiz Hesaplanması

ORTAKLAR CARİ HESABININ ADATLANDIRILMASI İŞLEMİ

1GİRİŞ
Sermaye şirketlerin de, şirket ortaklarına ödünç para(borç para) verilmesi durumların da KDV ve Faiz hesaplanması, bu işlem için de ADATLANDIR ma yapılması durumlarının irdelenmesi bu yazımızın konusunu oluşturmaktadır
Sermaye şirketlerinin, ortaklarına borç para kullandırdıkları uygulama da sıkça karşılaşılan bir durumdur Bu işlemler esasen bir nev-i HİZMET dir Ve bu işlemler KDV’ye tabiidir

2KDV AÇISINDAN
3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun;
Katma Değer Vergisini Düzenleyen Maddeler
a)Verginin Konusunu Teşkil Eden İşlemler
Md1-Türkiye’de yapılan aşağıdaki işlemler katma değer vergisine tabidir;

• Ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler,

• Her türlü mal ve hizmet ithalatı,

• Diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler

b)Hizmet
Md4
Hizmet, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemlerdir

• Bu işlemler; bir şeyi yapmak, işlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi, şekillerde gerçekleşebilir

• Bir hizmetin karşılığının bir mal teslimi veya diğer bir hizmet olması halinde bunların her biri ayrı işlem olup, hizmet veya teslim hükümlerine göre ayrı ayrı vergilendirilirler

c)Hizmet Sayılan Haller
md5-Vergiye tabi bir hizmetten, işletme sahibinin, işletme personelinin veya diğer şahısların karşılıksız yararlandırılması hizmet sayılır
d)Vergiyi doğuran Olayın Meydana Gelmesi
Md10-Vergiyi doğuran Olay;
a)Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması,
c)Kısım kısım mal teslimi veya hizmet yapılması mutad olan veya bu hususlarda mutabık kalınan hallerde, her bir kısmın telimi veya bir kısım hizmetin yapılması,
Yukarı da konusu ve tanımı ile ilgili, sermaye şirketlerinin ortaklarına sağladığı ödünç para verme işleminin bir HİZMET olduğu ve KDV ye tabi olduğunun tespitin den sonra, KDV de hesaplana bilmesi için matrah tespit edilmesi gerekmekte olup; bunun için de ADATLANDIRMA yapılması zarureti ortaya çıkmaktadır Şöyle ki;
3SONUÇ
Sermaye şirketlerinin ortaklarına borç para verme işlemlerinin, vergi denetim süreçlerinde çoğu zaman cezalı tarhiyatlara konu edildiği, konun yargıya taşınması sonucunda Danıştay konuya yönelik çok çelişkili kararların ortaya çıktığı görülmüştür Bunlardan ilk zamanlar da verilen kararlarında BSMV’nin konusuna girdiğinden, BSMV’ye tabi olacağını, KDV ye tabi olmayacağı [1], [2] ,[3] yönün de kararlarda açıklamakla birlikte, Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu, BSMV’ ye ve KDV’ye tabi olmayacağı [4] yönünde kararları alabildiği, fakat son zamanlarda Danıştay 4 Dairesi tarafından alınan kararlarında sadece KDV’ye tabi olacağı [5], [6], [7] şeklinde ortaya çıkmaktadır
Bize göre de sermaye şirketlerinin ortaklarına borç(ödünç) para verme işlemlerinde: olayı bir HİZMET olarak kabul edilerek, BSMV’ye tabi tutulmayıp, KDV’ye tabi tutulmalıdır[8] KDV matrahının tespit edilmesi de, ortaklar adına tahakkuk ettirilen faiz tutarının üzerinden olacaktır Bu da ancak ADATLANDIRMA suretiyle [9],[10] hesaplandıktan sonra ayrıca genel oranda KDV hesaplanacaktır
ÖRNEK OLAY:

………………LTDŞTİ

01012009 - 31122009

ORTAK ADI SOYADI

ADATLANDIRMA TABLOSUDUR

TARİH

BORÇ

ALACAK

BAKİYE

GÜN

FAİZ ORANI %

(GÜN x FAİZ x BAKİYE) / 36500
01012009
150000,00
0,00
150000,00
9
27
998,63
10012009
0,00
25000,00
125000,00
5
27
462,33
15012009
0,00
30000,00
95000,00
5
27
351,37
20012009
0,00
40000,00
55000,00
5
27
203,42
25012009
0,00
55000,00
0,00
5
27
0,00
30012009
20000,00

20000,00
5
27
73,97
04022009
0,00
10000,00
10000,00
5
27
36,99
09022009
0,00
5000,00
5000,00
5
27
18,49
14022009
10000,00
0,00
15000,00
5
27
55,48
19022009
40000,00
0,00
55000,00
5
27
203,42
24022009
50000,00
0,00
105000,00
5
27
388,36
01032009
40000,00
0,00
145000,00
5
27
536,30
06032009
0,00
50000,00
95000,00
5
27
351,37
11032009
0,00
10000,00
85000,00
5
27
314,38
16032009
0,00
50000,00
35000,00
5
27
129,45
21032009
0,00
10000,00
25000,00
5
27
92,47
26032009
30000,00
0,00
55000,00
5
27
203,42
31032009
20000,00
0,00
75000,00
5
27
277,40
05042009
0,00
20000,00
55000,00
5
27
203,42
10042009
0,00
25000,00
30000,00
35
20
575,34
15052009
0,00
15000,00
15000,00
5
20
41,10
20052009
25000,00
0,00
40000,00
36
20
789,04
25062009
0,00
15000,00
25000,00
5
19
65,07
30062009
50000,00
0,00
75000,00
5
19
195,21
05072009
25000,00
0,00
100000,00
5
19
260,27
10072009
15000,00
0,00
115000,00
36
19
2155,07
15082009
10000,00
0,00
125000,00
36
19
2342,47
20092009
0,00
20000,00
105000,00
35
19
1913,01
25102009
0,00
25000,00
80000,00
5
19
208,22
30102009
0,00
10000,00
70000,00
5
19
182,19
04112009
0,00
10000,00
60000,00
5
19
156,16
09112009
35000,00
0,00
95000,00
35
19
1730,82
14122009
0,00
25000,00
70000,00
5
19
182,19
19122009
0,00
15000,00
55000,00
5
19
143,15
24122009
0,00
20000,00
35000,00
5
16
76,71
29122009
15000,00
0,00
50000,00
2
16
43,84
31122009





15960,55

31122009

18833,45

68833,45


MUHASEBE KAYDI


31122008

BORÇ
ALACAK


131001
…… Ft
18833,45

Ortak Adı Soyadı

642001

…… Ft

15960,55



Ortak Adı Soyadı

391001

……
2872,90



1-6 Ay Avans HsGereği

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Reeskont İşlemlerinde Uygulanan Faiz Oranları


Avans İşlemlerinde

Uygulanan Faiz Oranı (%

GEÇERLİ ORANLAR
27%

09042009
20%

12062009
19%

22122009
16%


NOT: Bu makale SMMM Harun Reşit TOKCAN ile birlikte hazırlanmıştır


Diğer KDV

DİPNOTLAR

[1] Dn7D’nin, 04122001 tarih ve E:2000/6200, K:2001/3799 sayılı kararına göre ‘’Davacı şirketin çeşitli bankalardan kendi adına aldığı kredileri ortağı olduğu bir başka şirkete kullandırdığı, kredilere ait faiz, komisyon ve kur farklarını, borç verdiği şirketten kendi adına tahsil ederek borçlu olduğu bankalara ödediği, bu işlemlerinde vergilendirme döneminde birden çok kez yenilediği tartışmasız olduğundan şirketin borç verme işiyle devamlı ve mutad meslek halinde uğraştığının kabulü ve banker sayılarak, krediyi kullanan şirketten faiz, komisyon ve kur farkları adı altında tahsil edilen meblağların BSMV’ye tabi tutulması gerekirBSMV’ye tabi olan bu işlem KDV Kanunu’nun 17/4-e maddesine göre KDV’den istisnadır’’

[2] Dn7D’nin, 24122001 tarih ve E:2001/4032, K:2001/4038 sayılı kararına göre’’Birden çok kez çeşitli bankerlerden kendi adına aldığı kredileri ortağı olduğu bir başka şirkete kullandıran, kredilere ait faiz,komisyon ve kur farklarını borç verdiği şirketten kendi adına tahsil ederek borçlu olduğu bankalara ödeyen şirketin borç verme işiyle devamlı ve mutad meslek halinde uğraştığının kabulü ve banker sayılarak BSMV’ye tabi tutulması gerekirBSMV’ye tabi olan bu işlemin KDV’ye tabi tutulması mümkün değildir’’

[3] Dn7D’nin, 12042001 tarih ve E:2001/6182, K:2001/1274 sayılı kararına göre’’Yurt içi ve yurt dışı bankalardan temin edilen kredilerin, bir kısmının şirket sermayesinin %61’ine sahip başka bir şirkete kullandırılması olayında, finansman hizmeti sunulduğundan bahisle KDV tahakkuk ettirilmesi ve ceza kesilmesi mümkün değildir’’

[4] DnVDDGK’nun, 13062003 tarih ve E:2002/631, K:2003/332 sayılı kararına göre “Ortakların şirket işlerinin yürütülmesi amacıyla her zaman şirketten borç para almaları veya şirkete borç para vermelerinin mümkün olduğunu, ortakla şirket arasında bu şekilde hareket halinde işleyen ortaklar cari hesabının bulunmasının ve bu işlem için faiz yürütülmesinin ekonomik gereklere uygun ve iş yaşamının doğal akışı gereği olduğunu, ortaklara ödünç borç para verme işleminin finans hizmeti sayılarak KDV’ye tutulamayacağını’’

[5] Dn4D’nin, 05052005 tarih ve E:2005/1454, K:2005/1204 sayılı kararına göre’’İnşaat, taahhüt ve müteahhitlik hizmetleri faaliyetiyle uğraşan şirketin ortaklarına borç para vermesinin finansman sağlama hizmeti olduğu ve ticari faaliyet olarak kabul edilmesi gerektiği, dolayısıyla borç para verme işlemi sonucunda elde edilen faiz gelirinin KDV’ye tabi bulunduğu…’’

[6] Dn4D’nin, 07122006 tarih ve E:2006/133, K:2006/106 sayılı kararına göre’’Ortaklara borç para vererek faiz geliri elde eden şirketin bu faaliyetinin ticari faaliyet olarak kabul edilmesi ve borç verme işlemi sonucu elde edilen faiz gelirinin KDV’ye tabi tutulması gerekir’’

[7] Dn4D’nin, 24052007 tarih ve E:2006/542, K:2006/1741 sayılı kararına göre’’Ortaklara borç para veren şirketin bu işlemini mutad meslek halinde yapmadığından ve ödünç para verme yoluyla para kazanma amacı olmadığından BSMV mükellefi olarak kabul edilemez Sadece gerçek kişiler ikrazatçı olabildiklerinden, şirketlerin ikrazatçı olarak kabul edilmesi de mümkün değildirDolayısıyla, ortaklarına borç para vermek suretiyle faiz geliri elde edilmesi işleminin bir ticari faaliyet olarak kabul edilmesi ve elde edilen faiz geliri üzerinden KDV hesaplanması gerekir’’

[8] Aksi bir bakış açısı için bkz ALPASLAN Mustafa-ŞENTÜRK AGencer, “Örtülü Sermaye Faizi ve KDV İrtibatı”, Yaklaşım Dergisi, Mart 2009 ALEMDAR Ferhat, “Örtülü Sermaye Müessesesinde Yer Alan Düzeltme Hükümleri KDV’yi Kapsamaktadır”, Vergi Dünyası, Sayı:342, Şubat 2010 yine aynı görüş için bkz

Net Adat x Faiz
[9] ADATLANDIRMA FAİZİ= ---------------------------------
365

[10] Faiz Oranı olarak uygulama da Merkez bankası’nın kısa vadeli kredilere uyguladığı faiz oranı esas alınmalıdır

NOT: Bu makale SMMM Harun Reşit TOKCAN ile birlikte hazırlanmıştır

Kaynak: Muhasebe TR - Türkiye'nin Muhasebe Sitesi - 2010
Dr Mustafa ALPASLAN