Ampül ve çeşitleri

Ampül ve çeşitleri



AMPUL

Ampul, (Fransızca: Ampoule) elektrik akımıyla temas ettiğinde akkor durumuna gelerek ışık yayan içinde argon gazı bulunan armut biçimli cam şişedir Ampulün içinde çok ince biçimde tasarlanmış filaman adı verilen, genelde tungsten metalinden yapılmış, iki ince destek çubuğu ile tutulmakta olan bir tel bulunur Bu telden geçen elektrik akımı bu teli aşırı derecede ısıtır (yaklaşık 3000 oC ) ve sonuç olarak tel ışık yaymaya başlar Ampul, Thomas Alva Edison tarafından icad edilmiştir Bu buluş Edison'un binlerce buluşundan sadece biri olmasına rağmen en büyük buluşudur
Enerji tasarrufu için tasarruf ampulü kullanılması yararlıdır

Ampulün hikâyesi; Ampul ile ilgili birçok çalışma yapılmıştır Fakat ampullerin ömürleri çok kısa olmuştur İngiliz Joseph Swam ve Amerikalı Thomas Alva Edison, şaşırtıcı bir şekilde aynı yıllarda daha uzun ömürlü ampulü bulmuşlardır Daha sonra Edison, 1880 yılında daha uzun süre dayanabilen ampulu yaptıEdison'un yaptığı bu ampul 40 saat boyunca dayanabiliyordu


Saydam ya da yarısaydam, gaz sızdırmaz cam bir kılıftan oluşan ve içinde ışık veren bir filaman bulunan aydınlatma düzeneğine AMPUL denir Mum ampul, uzunca ve sivri uçlu, akkor telli küçük elektrik ampullüdür
Aydınlatma da en çok kullandığımız araçlar başında ampuller gelirBunun sebebi ekonomik ve kullanışlı olmasıdırBir ampulün yapısını incelediğimizde dışında cam koruyucu, cam koruyucu içinde bakır tel ve duy gibi kısımları vardır
Cam koruyucu havası boşaltılmış veya içinde asal gaz bulunduran ampulün dış kısmını oluştururFilaman(fitil)yüksek sıcaklığa(4000 santigrat dereceye ) kadar dayanıklı ince ve direnci büyük tungstenden yapılmıştırBakır tel ve devreden akım geçince akımı filamana getiren iletken bakırdan yapılmış duya takıldığında devrenin tamamlanmasını ve devreden akımın geçmesini sağlar

Ampullerin üzerinde 2 rakam bulunurBunlardan biri ampulün potansiyel farkını (voltajını) gösterir Bu rakam 110 volt ya da 220 volttur Ülkemizde 220 voltluk ampuller kullanılmaktadır Üzerinde 110 volt yazan ampulleri 220 voltluk şehir gerilimine bağlamamalıyız Diğer rakam ampulün gücünü gösterir Her ampulün gücü farklıdır
Ampullerin güçlerinin farklı oluşu ne kadar aydınlatacağını gösterir Gücü az olanın aydınlatması az, gücü çok olanın aydınlatması daha çoktur

Aydınlatmada kullanılan lambalarda yüksek sıcaklığa getirilmiş katı cisimlerin akkorluk durumundan, ya da elektrik arkından, bir elektrik boşalmasındaki iyonlaşmış gazların flüorışı ve gazışısından yararlanılır


AMPUL ÇEŞİTLERİ

Ampul çeşitleri

• Akkor ampul
• çubuk ampul
• Floresan ampul

AKKOR LAMBA

Bu lambada, joule olayıyla akkor hale getirilen bir iletkenin ışınımı söz konusudur Sıcaklık ne kadar yüksek olursa, ışık verimi o kadar çok artar ve yayınlanan ışık da mavi ışınım bakımından daha zenginleşerek güneş ışığına yaklaşır Bu durum, lamba içindeki flamanın sıcaklığının olabildiğince yükseltildiğinin nedenini açıklar; bununla birlikte, sıcaklık daha çok yüksek olursa tel buharlaşabileceğini, lambanın ömrünün yeterli uzunlukta olmasını sağlayan bir çözüm aranmıştır

ARK LAMBA

Kömürler arasındaki elektrik arkı, akkor flamanlı lambanın bulunmasından çok daha önce, ışık kaynağı olarak kullanılıyordu Bu lamba,, özellikle genel aydınlatma için büyük bir gelişme gösterdi, ancak kömürlerin sık değiştirilmesi zorunluluğundan dolayı bir kenara itildi Bununla birlikte, ark lambası çeşitli gelişmelere yol açtı; günümüzde de, ışıma gücü yüksek bir kaynak gerektiren bazı uygulamalarda bu lambadan yararlanılmaktadır

FLÜORIŞIL(FLORASAN) LAMBA

Bir maddenin, önceden bir ışınımla uyarılmış olan atomları artarda aşamalarla normal durumlarına döndüklerinde flüorışıl oluşur Bu durumda yeniden yayınlanan dalgaların frekansları,uyarılma ışınımınınkinden çok daha küçüktür Flüorışıl bir madde, böylelikle bir ışınım frekansı dönüştürücüsü gibi davranır Sözgelimi, gözle görülmeyen kısa dalga boylu mor ötesi ışık flüorışıl özelliği olan bir katı cisim üstüne düşürülerek, görülebilir ışık elde edilirFlüorışıl lambada da işte bu özellikten yararlanılır

HALOJEN LAMBASI

Bu lambalar flamanın yüksek sıcaklıkta buharlaşmasından oluşan tungsten moleküllerinin, iç yüzeyde, giderek artan birikintilerinin yol açtığı ampuldeki kararmanın önlediği akkor flamalı lambalardır

BOŞALMALI LAMBA

Soygazlar özellikle elektro gazışıya elverişlidir; elektrotlar arasındaki gerilim yeterli olunca, meydana gelen boşalma gaz atomlarının iyonlaşmasına yol açar ve gaz ışık verir Bu tüpler genel aydınlatmada ve hava alanlarının işaret lambalarında kullanılır: Neonlu tüpler; argon ve cıva karışımlı neonlu tüpler; helyumlu tüpler vb
Sodyum buharlı lambalar neonla doldurulmuş ve içinde, normal sıcaklıkta cam üstünde yoğunlaşmış katı sodyum parçacıklarında bulunan özel camdan bir tüp içerir Boşalma, önce, neon sayesinde oluşur ve yayınlanan ışık kırmızımsıdır Yüksek bir ışık verimi olan bu lambalar yolların ve yer altı geçitlerinin aydınlatmasında kullanılırlar
Cıva buharlı lambalar, yeşilimsi ışıkları nedeniyle artık kullanılmamaktadırlar Bunlar büyük alanların, stadyumların aydınlatılmasında ve renkli televizyon çekimlerinde kullanılır