Aydınlanma

Aydınlanma

Doğal ışığın bulunmadığı sırada insanların yaşadıkları açık veya kapalı yerleri ışıklandırmalarına aydınlatma denir Çağlar boyu insanoğlu çeşitli aydınlatma yöntemlerinden yararlanmıştır Çıralı çamdan yapılan meşaleler ilk aydınlatma aracıdır, bunu kandiller mumlar izlemiştir 19 yüzyıla kadar aydınlatma araçları açısından pek önemli bir'gelişme kaydedilmemiştir

1792 yılında İngiliz mühendisi VVilliam Murdock, havagazı lambasıyla kendi evini aydınlatmayı başarmıştır Günümüzde artık havagazı lambaları kullanılmıyor ama onlarla aynı prensibe dayanılarak geliştirilen tüp gaz lambaları, kamplarda kırsal alanlarda kullanılmaktadır Havagazı lambalarında ya da lüküs lambalarında olduğu gibi yakıtın verdiği ısı bir lamba gömleğini akkora kadar ısıtarak bunun beyaz ışık yaymasını sağlamaktadır

Elektrik enerjisi kullanılan, flamanlı lamba 1879 yılında bir birinden habersiz iki kişi JW Svvan ile Edison tarafından bulunmuştu Havası boşaltılmış cam ampulün içinde bulunan karbon telinden (flaman) elektrik akımı geçince flamanı akkora kadar ısıtarak ışık yaydığını gösterdiler Bu lambaları 1913 yılında bulunan tungsten (Wolfram) flamanlı lambalar izledi 1918 yılından sonra bu lambaların verimini arttırmak için tungsten tel kıvrımlı olarak kullanıldı, lambaların içi etkisiz gaz olan argonla dolduruldu

Daha sonra tungsten-balojenli lambalar bulundu Bu lambaların verimi daha yüksektir Lambanın içine doldurulmuş olan halojen buharı, ısınan flamandan çıkan tungsten buharı ile birleşerek, tungsten buharının ampulün iç çeperi üzerinde yoğunlaşmasını engeller, ampulün ömrünü uzatır Yakın zamanlarda bulunan yüksek basınçlı sodyum buharlı lambalar daha geniş bir tayf alanında ışık yayarlar