Panionion – Aydın

Panionion – Aydın

Panionion, Aydın ili Güzelçamlı sınırları içinde jandarma karakolunun karşısındaki orman yolunu 300 metre takiben sol tarafta otomatik tepe mevkiindedir Dilek yarımadası nda bulunan Samsun dağı ‘nın (eski adıyla Mykale) denize bakan kuzey yamacında bulunan ve MÖ 8 yüzyıldan itibaren kullanılmaya başlandığı bilinen, Poseidon Helikonios’a adanmış bir İyon tapınağıdır

Tarihi önemi, Pers İmparatorluğu ‘nun Lidya Krallığı ‘nı yıkması ve Anadolu ‘yu tamamiyle işgalinden sonra 12 İyon kenti arasında direnişi örgütlemek amacıyla oluşturulan siyasi ittifakın toplanma yeri ve bu ittifaka ismini veren (Panionion birliği) sit olmasından ileri gelmektedir Dini ve siyasi içeriği yanısıra düzenli bir festival şeklini de alan Panionion toplantıları, Panionia festivali, bu festival çerçevesinde düzenlenen oyunlar panegyrikos adı altında anılmaktaydı İçlerinde Eski İzmir kentinin de bulunduğu 12 İyon kenti Panionion olarak adlandırılaran politik amaçlı bir birlik oluşturmuşlardır İzmir, MÖ 8

Panionion, Aydın ili Güzelçamlı sınırları içinde jandarma karakolunun karşısındaki orman yolunu 300 metre takiben sol tarafta otomatik tepe mevkiindedir Dilek yarımadası nda bulunan Samsun dağı ‘nın (eski adıyla Mykale) denize bakan kuzey yamacında bulunan ve MÖ 8 yüzyıldan itibaren kullanılmaya başlandığı bilinen, Poseidon Helikonios’a adanmış bir İyon tapınağıdır Tarihi önemi, Pers İmparatorluğu ‘nun Lidya Krallığı ‘nı yıkması ve Anadolu ‘yu tamamiyle işgalinden sonra 12 İyon kenti arasında direnişi örgütlemek amacıyla oluşturulan siyasi ittifakın toplanma yeri ve bu ittifaka ismini veren (Panionion birliği) sit olmasından ileri gelmektedir

Dini ve siyasi içeriği yanısıra düzenli bir festival şeklini de alan Panionion toplantıları, Panionia festivali, bu festival çerçevesinde düzenlenen oyunlar panegyrikos adı altında anılmaktaydı İçlerinde Eski İzmir kentinin de bulunduğu 12 İyon kenti Panionion olarak adlandırılaran politik amaçlı bir birlik oluşturmuşlardır İzmir, MÖ 8 nci yy başlarında bu birliğe katıldığından dolayı, Panionion’un 9 uncu yy’dan daha sonra kurulmuş olduğu düşünülemez Pnionion Birliği, Mykale Dağının eteğindeki Güzelçamlı yöresinde, Poseidon Helikonios’a atfedilen kutsal bir yerde toplanıyordu Heredot tarafından bildirilen 12 kentin adları şunlardır: Öilet, Myus ve Priene; merkezi bölgede, Efes, Kolophon, Teos ve Lebedos; kuzeyde, Erythrai, Klazomenai, Phokaia ve Samos ile Chios adalarıdır

Tapınak İyonya kentlerinden olan ve Samsun dağının iç bölgeye bakan yamacından 5 km mesafede bulunan Priene kentinin denetimindeydi Yönetimi ve burada toplanıldığında başkanlık Priene kenti temsilcilerince sağlanmaktaydı Pe rs idaresi altında Panonion’daki dini faaliyetlerin sekteye uğradığı bilinmektedir MÖ 5 yüzyılın sonlarında yazan Thusidides İyonyalıların bu dönemde festivallerini Efes’te düzenlediklerini belirtmekte, Diodorus da bölgedeki sürekli çatışma ortamı nedeniyle Panionia festivalinin Efes’e taşındığı bilgisini doğrulamaktadır Büyük İskender zamanında oyunlar ve festival yeniden Panionion’a dönmüş, ve önemleri giderek azalsa da varlıklarını Roma İmparatorluğu dönemine kadar sürdürmüşlerdir

Panionion’un yaklaşık yeri Antik Çağ yazarlarınca tarif edilmiştir Örneğin, Herodot yerinin “Mykale’nin kuzey yüzünde” olduğunu belirtmekte, Strabo da “Sisam boğazı nı geçtikten sonra, Mykale dağı yakınında, Efes’e doğru denizyolu ile gidilirken denizden üç stadia yüksekte” demektedir Ancak bu bilgilere rağmen sitin kesin yeri zaman içinde unutulmuştur

19 yüzyıl sonunda ünlü Alman arkeolog Theodor Wiegand burada, Güzelçamlı yakınlarında, bir sit keşfetmiş, ve bu sit 1958′de Gerhardt Kleiner, Kurt Hommel ve Wolfgang Müller-Wiener tarafından kazılmıştır 2004′deki yeni keşiflere kadar Wiegand’ın bulduğu bu sitin Panionion’a denk geldiği düşünülmüştür Sit bir temenos duvarı ile çevrelenmekte ve orta yerinde, MÖ 6 yüzyıla tarihlendirilen ve Poseidon sunağı olduğu düşünülen 175 m – 425 m boyutlarında bir taş kaide bulunmaktadır Yamacın daha aşağısında, sunağın 50 m güneybatısında küçük bir tiyatro veya odeum yer almaktadır Yarım daireyi biraz aşan bir şekle sahip olan bu odeum 32 m çapındadır ve kayaların içine kesilmiş 11 sıra oturağı bulunmaktadır

Burasının İyonya kentleri birliğinin, başka bir deyişle Panionium birliğinin toplantılarının cereyan ettiği konsey odası olduğu sanılmaktadır Halihazırdaki kalıntılar MÖ 4 yüzyıldan kalma olup, bu dönemde İyonya birliğinin ve Panionia festivallerinin yeniden canlandığı bilinmektedir Sunak ile konsey odası arasında geniş bir yeraltı mahzeni bulunmaktadir Bu mahzenin ne gibi bir dini işlevi olabileceği açıklığa kavuşturulamamıştır Antik çağ kaynakları burada kurban törenleri yapıldığını belirtmekte, ancak tam anlamıyla bir tapınak binasına atıfta bulunmamaktadır

Nitekim sunak kompleksi dışında gerçek anlamda bir tapınak bulunamamıştır Ancak 2004′de bölgede yüzey araştırmaları yapan Alman arkeolog Hans Lohmann daha yükseklerde ikinci bir arkeolojik sit keşfetmiştir İyon özelliklerini taşıyan bu ikinci sitte MÖ 6 yüzyıldan kalma bir ayin alanı ve küçük bir yerleşim alanı yer almaktadır 2005 yazında sit Aydın Müzesi gözetiminde kazılmıştır Lohmann bu sitin, konumu ve yazılı ipuçlarına daha uygun olması nedeniyle, hakiki Panionion olması gerektiğini düşünmektedir

nci yy başlarında bu birliğe katıldığından dolayı, Panionion’un 9 uncu yy’dan daha sonra kurulmuş olduğu düşünülemez Pnionion Birliği, Mykale Dağının eteğindeki Güzelçamlı yöresinde, Poseidon Helikonios’a atfedilen kutsal bir yerde toplanıyordu Heredot tarafından bildirilen 12 kentin adları şunlardır: Öilet, Myus ve Priene; merkezi bölgede, Efes, Kolophon, Teos ve Lebedos; kuzeyde, Erythrai, Klazomenai, Phokaia ve Samos ile Chios adalarıdır Tapınak İyonya kentlerinden olan ve Samsun dağının iç bölgeye bakan yamacından 5 km mesafede bulunan Priene kentinin denetimindeydi

Yönetimi ve burada toplanıldığında başkanlık Priene kenti temsilcilerince sağlanmaktaydı Pers idaresi altında Panonion’daki dini faaliyetlerin sekteye uğradığı bilinmektedir MÖ 5 yüzyılın sonlarında yazan Thusidides İyonyalıların bu dönemde festivallerini Efes’te düzenlediklerini belirtmekte, Diodorus da bölgedeki sürekli çatışma ortamı nedeniyle Panionia festivalinin Efes’e taşındığı bilgisini doğrulamaktadır Büyük İskender zamanında oyunlar ve festival yeniden Panionion’a dönmüş, ve önemleri giderek azalsa da varlıklarını Roma İmparatorluğu dönemine kadar sürdürmüşlerdir Panionion’un yaklaşık yeri Antik Çağ yazarlarınca tarif edilmiştir Örneğin, Herodot yerinin “Mykale’nin kuzey yüzünde” olduğunu belirtmekte, Strabo da “Sisam boğazı nı geçtikten sonra, Mykale dağı yakınında, Efes’e doğru denizyolu ile gidilirken denizden üç stadia yüksekte” demektedir Ancak bu bilgilere rağmen sitin kesin yeri zaman içinde unutulmuştur

19 yüzyıl sonunda ünlü Alman arkeolog Theodor Wiegand burada, Güzelçamlı yakınlarında, bir sit keşfetmiş, ve bu sit 1958′de Gerhardt Kleiner, Kurt Hommel ve Wolfgang Müller-Wiener tarafından kazılmıştır 2004′deki yeni keşiflere kadar Wiegand’ın bulduğu bu sitin Panionion’a denk geldiği düşünülmüştür Sit bir temenos duvarı ile çevrelenmekte ve orta yerinde, MÖ 6 yüzyıla tarihlendirilen ve Poseidon sunağı olduğu düşünülen 175 m – 425 m boyutlarında bir taş kaide bulunmaktadır Yamacın daha aşağısında, sunağın 50 m güneybatısında küçük bir tiyatro veya odeum yer almaktadır

Yarım daireyi biraz aşan bir şekle sahip olan bu odeum 32 m çapındadır ve kayaların içine kesilmiş 11 sıra oturağı bulunmaktadır Burasının İyonya kentleri birliğinin, başka bir deyişle Panionium birliğinin toplantılarının cereyan ettiği konsey odası olduğu sanılmaktadır Halihazırdaki kalıntılar MÖ 4 yüzyıldan kalma olup, bu dönemde İyonya birliğinin ve Panionia festivallerinin yeniden canlandığı bilinmektedir Sunak ile konsey odası arasında geniş bir yeraltı mahzeni bulunmaktadir Bu mahzenin ne gibi bir dini işlevi olabileceği açıklığa kavuşturulamamıştır

Antik çağ kaynakları burada kurban törenleri yapıldığını belirtmekte, ancak tam anlamıyla bir tapınak binasına atıfta bulunmamaktadır Nitekim sunak kompleksi dışında gerçek anlamda bir tapınak bulunamamıştır Ancak 2004′de bölgede yüzey araştırmaları yapan Alman arkeolog Hans Lohmann daha yükseklerde ikinci bir arkeolojik sit keşfetmiştir İyon özelliklerini taşıyan bu ikinci sitte MÖ 6 yüzyıldan kalma bir ayin alanı ve küçük bir yerleşim alanı yer almaktadır 2005 yazında sit Aydın Müzesi gözetiminde kazılmıştır Lohmann bu sitin, konumu ve yazılı ipuçlarına daha uygun olması nedeniyle, hakiki Panionion olması gerektiğini düşünmektedir

Panionion

Panionion (veya Latince söylenişiyle Panionium), Aydın ili sınırları içinde, Dilek yarımadası nda bulunan Samsun dağı 'nın (eski adıyla Mykale) denize bakan kuzey yamacında bulunan ve MÖ 8 yüzyıldan itibaren kullanılmaya başlandığı bilinen, Poseidon Helikonios'a adanmış bir İyon tapınağıdır Tarihi önemi, Pers İmparatorluğu 'nun Lidya Krallığı 'nı yıkması ve Anadolu 'yu tamamiyle işgalinden sonra 12 İyon kenti arasında direnişi örgütlemek amacıyla oluşturulan siyasi ittifakın toplanma yeri ve bu ittifaka ismini veren (Panionion birliği) sit olmasından ileri gelmektedir Dini ve siyasi içeriği yanısıra düzenli bir festival şeklini de alan Panionion toplantıları, Panionia festivali, bu festival çerçevesinde düzenlenen oyunlar panegyrikos adı altında anılmaktaydı

İçlerinde Eski İzmir kentinin de bulunduğu 12 İyon kenti Panionion olarak adlandırılaran politik amaçlı bir birlik oluşturmuşlardır İzmir, MÖ 8 nci yy başlarında bu birliğe katıldığından dolayı, Panionion'un 9 uncu yy'dan daha sonra kurulmuş olduğu düşünülemez Pnionion Birliği, Mykale Dağının eteğindeki Güzelçamlı yöresinde, Poseidon Helikonios'a atfedilen kutsal bir yerde toplanıyordu

Batı Anadolu kıyısının İzmir ve Bargylia Körfezleri arasında bulunan merkezi bölümü, Samos (Sisam) ve Chios (Sakız) Adalarıyla birlikte İyonya olarak tanımlanan bölgeyi oluşturmatadır Bununla beraber bu terim, çoğunlukla civardaki adalarla birlikte Batı Anadolu'nun daha büyük bir bölgesi için kullanılmaktadır Heredot tarafından bildirilen 12 kentin adları şunlardır: Öilet, Myus ve Priene; merkezi bölgede, Efes, Kolophon, Teos ve Lebedos; kuzeyde, Erythrai, Klazomenai, Phokaia ve Samos ile Chios adalarıdır

Panionion'un yaklaşık yeri Antik Çağ yazarlarınca tarif edilmiştir Örneğin, Herodot yerinin "Mykale'nin kuzey yüzünde" olduğunu belirtmekte, Strabo da "Sisam boğazı nı geçtikten sonra, Mykale dağı yakınında, Efes'e doğru denizyolu ile gidilirken denizden üç stadia yüksekte" demektedir Ancak bu bilgilere rağmen sitin kesin yeri zaman içinde unutulmuştur

19 yüzyıl sonunda ünlü Alman arkeolog Theodor Wiegand burada, Güzelçamlı yakınlarında, bir sit keşfetmiş, ve bu sit 1958'de Gerhardt Kleiner, (yasak kelime kullandınız)Hommel ve Wolfgang Müller-Wiener tarafından kazılmıştır 2004'deki yeni keşiflere kadar Wiegand'ın bulduğu bu sitin Panionion'a denk geldiği düşünülmüştür

Sit bir temenos duvarı ile çevrelenmekte ve orta yerinde, MÖ 6 yüzyıla tarihlendirilen ve Poseidon sunağı olduğu düşünülen 175 m - 425 m boyutlarında bir taş kaide bulunmaktadır Yamacın daha aşağısında, sunağın 50 m güneybatısında küçük bir tiyatro veya odeum yer almaktadır Yarım daireyi biraz aşan bir şekle sahip olan bu odeum 32 m çapındadır ve kayaların içine kesilmiş 11 sıra oturağı bulunmaktadır Burasının İyonya kentleri birliğinin, başka bir deyişle Panionium birliğinin toplantılarının cereyan ettiği konsey odası olduğu sanılmaktadır Halihazırdaki kalıntılar MÖ 4 yüzyıldan kalma olup, bu dönemde İyonya birliğinin ve Panionia festivallerinin yeniden canlandığı bilinmektedir Sunak ile konsey odası arasında geniş bir yeraltı mahzeni bulunmaktadir Bu mahzenin ne gibi bir dini işlevi olabileceği açıklığa kavuşturulamamıştır Antik çağ kaynakları burada kurban törenleri yapıldığını belirtmekte, ancak tam anlamıyla bir tapınak binasına atıfta bulunmamaktadır Nitekim sunak kompleksi dışında gerçek anlamda bir tapınak bulunamamıştır

Tapınak İyonya kentlerinden olan ve Samsun dağının iç bölgeye bakan yamacından 5 km mesafede bulunan Priene kentinin denetimindeydi Yönetimi ve burada toplanıldığında başkanlık Priene kenti temsilcilerince sağlanmaktaydı

Pers idaresi altında Panonion'daki dini faaliyetlerin sekteye uğradığı bilinmektedir MÖ 5 yüzyılın sonlarında yazan Thusidides İyonyalıların bu dönemde festivallerini Efes'te düzenlediklerini belirtmekte, Diodorus da bölgedeki sürekli çatışma ortamı nedeniyle Panionia festivalinin Efes'e taşındığı bilgisini doğrulamaktadır Büyük İskender zamanında oyunlar ve festival yeniden Panionion'a dönmüş, ve önemleri giderek azalsa da varlıklarını Roma İmparatorluğu dönemine kadar sürdürmüşlerdir

1957-1958 yıllarında, bölgede yaptığı kazılar sırasında GKleiner, sunak olması gereken bir yapıyı gün ışığına çıkartmıştır 18 * 4 metre boyutlarında Kleiner, bulduğu bu sulağın MÖ 6 ncı yüzyılın sonuna ait olduğunu kanıtlamıştır Bu yapı, kayanın dış yüzüne oyulmuş 11 basamaklı bir tiyatro şeklinde inşa edilmiş ve İyon kenti delegelerinin toplantı yeri olarak kullanmıştır Panionion'un kurulduğu ilk günden başlıyarak, İyon kentlerinin gelişmesini sağlayan mekezi bir örgüt yaratılmıştır Bu birlik sayesinde İyonlular yalnız dünya tarihindeki en parlak kültürlerden birini yaratmakla kalmamış, aynı zamanda politik birleşmelerini de sağlayarak yerleşme bölgelerini ve etki alanlarını genişletmişlerdir PANİONİON'da bu 12 iyon kentinin kurdugu birliğin başkenti (strasburg) iyonluların kurdugu bu birlik günümüzün AVRUPA BİRLİĞİNİN ilk örnegi diyebiliriz

iyon kentlerinin en parlak dönemi, 7 nci yüzyılın ikinci yarısında kolonilerin kurulmasından sonra başlamış, ancak MÖ 600-545'teki altın çağda gelişmesinin doruğuna erişmiştir Bu dönemde, eski dünyanın kültürel öncülüğü Yakındoğu'dan İyon merkezlerine geçmiştir Bu dönemin İyonya'sı, dünyaya yalnız pozitif ilimlerde ve felsefede değil, aynı zamanda mimarlık ve heyketraşlıkta da yol göstermiştir

Akamonid Kralı Kyros'un Lydia Kralı Kroisos'u yenmesinden sonra, Pers komutanı Harpagos, Batı Anadolu'daki kentelerden birçoğunu ele geçirildi (MÖ 545) Bunu takiben, sözcüğün tam anlamı ile özgür olarak, yalnız bir İyon kent-devleti kaldı; bu devlet Tiran Polykrates tarafından yönetilen Samos'tu

Polykrates MÖ 522'de Menderes Magnesia'daki Pers valisi Oroites'in tuzağına düşerek öldürüldü Bu andan başlayarak, liderlik Samos'tan, kısmen özgür bir devlet olan Milet'in eline geçti Bununla beraber, İyonlular, Perslerin etkisi ile Tiranların zorlamaları üzerine kurulmuş bir devlet sistemine uzun süre dayanamadılar

Böylece, MÖ 499'da Milet'in başkanlığındaki ayaklanma, Sardes'in tahrip edilmesi ile sonuçlandı Ancak, çok geçmeden Persler küçük bir ada olan Lade açıklarında, 353 gemiden oluşan İyon donanmasını yok ederek ilk karşı akınlarını yaptılar Bugün burası Menderes Nehri'nin getirdiği killi toprakla çevrelenmiş yuvarlak bir tepeye dönüşmüştür

Persler daha sonra, MÖ 494 yılında Milet kentini yaktılar ve kül haline getirdiler Atina'nın ve Eretria'nın İyonyalılarla birlikte Sardes'e saldırmaları, Perslerin MÖ 480'de Atina Akropolünü tahrip ederek misillemede bulunmalarına yol açtı Bununla beraber, ertesi yıl, yani MÖ 479'da Persler Plataea'da son seferlerini kazandıkları zaman, kıta Yunanistan'dan gelen göçler ile İyonyalılar, geride kalan Pers donanmasını Mykale'de yendiler Böylece, İyon kentleri özgürlüklerini yeniden kazandılar

Aynı yıl oluşturulan DELOS Birliği ile Batı Anadolu'nun tamamı Arina'nın müttefik olarak MÖ 412 yılına değin özgürlüğünü korudu Bundan sonraki yüzyılda, Büyük İskender'in dönemine değin, İyon kentleri çoğunlukla Pers yönetimi ya da kontrlü altında kaldılar

Roma döneminde İyonya, Asia Eyalati içine alındı Bu dönem boyunca İyon kentleri parlak günler yaşadılar ve Anadolu'nun diğer kültür merkezleri ile beraber Hristyan inancının ortaya çıkışının hazırlanmasında ve Bizans sanatının doğuşunda etken oldular