Çerkes Hasan Vakası

Çerkes Hasan Vakası

Çerkez Hasan vakası,Sultan Abdülaziz'in ölümünde rol oynadığı savıylaserasker Hüseyin Avni Paşa ile bazı devlet adamlarının Çerkez Hasan tarafından öldürülmesi (15 haziran 1876) Çerkez Hasan, Kafkasya'dan göçüp Rumeli'ne yerleşmiş Zevş Burak Çerkezleri'ndendi Orduya katıldıktan sonra Abdülaziz'in kadınlarından olan kızkardeşi Neşerek Kadınefendi'nin padişaha yakınlığından da yararlanarak hızla yükseldi

Abdülaziz'in büyük oğlu Yusuf İzzettin Efendi'nin yaverliğine atandı Padişahın hal'inden sonra kendisini İstanbul'dan uzaklaştırmak isteyen Hüseyin Avni Paşa tarafından Bağdat'a atandı; gitmeyi reddedince tutuklandı Hassa müşiri Redif Paşa'dan gideceğine söz vererek bir günlük izin aldı Abdülaziz'in ölümünden sorumlu tuttuğu serasker Hüseyin Avni Paşa'yı öldürmek amacıyla Paşalimanı'ndaki yalısına gitti Onun Mithat Paşa'nın Beyazıt'ta Soğanağa mahallesindeki konağında toplantıda olduğunu öğrenince tek başına bu konağı bastı

Önce Hüseyin Avni Paşa ile hariciye nazırı Raşit Paşa'yı vurdu Baskını kalabalık bir grubun yaptığını sanan konaktakilerin kaçışmalarından da yararlanarak bahriye nazırı Kayserili Ahmet Paşa'yı yaraladı, henüz ölmemiş olan Hüseyin Avni Paşa ile konak hizmetkârlarından birini öldürdü Konağın üst katında sıkıştırılınca zaptiye komutanına teslim oldu Konaktan çıkarılırken kendisine hakaret eden sadaret yaverlerinden Şükrü Bey'i çizmesinde gizlediği tabancayla öldüren Çerkez Hasan, güçlükle Süleymaniye kışlasına götürüldü Divanıharpte yargılanarak rütbeleri söküldükten sonra idam edildi (18 haziran 1876)

Çerkes Hasan Vak'ası

15/16 Haziran gecesi, darbecibaşı Hüseyin Avni Paşa ile yakın adamlarının bir baskın sonucu öldürülmesi hadisesi, Osmanlı tarihinde "Çerkes Hasan Vak'ası" şeklinde yer aldı

Henüz 26 yaşında genç bir subay olan Çerkes Hasan, aynı zamanda katledilen Sultan Abdülaziz'in kayınbiraderi ve Şehzade İzzeddin Yusuf Efendinin de yaveriydi

Çevik, cesur, silâhşör ve gözüpek bir subaydı Bu sebeple, derbeci katiller ondan korkuyordu Korktukları için de, uzak bir diyâra onu tayin ettiler Ancak gitmedi, gitmek istemedi İçeri atıldı Sonra, tanıdıkların ricasıyla ve tayin yerine gideceği vaadiyle serbest bırakıldı

İşte, tam da serbest bırakıldığı gece, yanına bir kama ve 4–5 adet tabancayı da alarak Hüseyin Avni Paşanın peşine düştü Birkaç yerde izini sürdü ve nihayet o gece Beyazıt Soğanağa Mahallesindeki Sadrâzam Mithat Paşanın evinde olduğunu tesbit etti

Meğerse, devletin bütün ileri gelenleri o gece konakta yapılacak olan toplantıya çağrılmış Üzerindeki üniformasıyla gittiği için, konağın görevlileri tarafından her nasılsa engellenemeden içeri giriyor

Toplantının yapıldığı salona giren Çerkes Hasan'ın karşısında asker ve hükümet erkânından tamı tamına 13 şahsiyet var

Bir elinde tabanca, diğerinde kamasıyla salonun kapısında "Davranmayın!" diye bağırmasıyla, neye uğradığını şaşıran H Avni Paşaya ateş etmesi bir oldu Paşaya iki kurşun isabet etti Yaralı halde kaçıp kurtulmaya çalıştıysa da başarılı olamadı Paşaya yetişen Çerkes Hasan, elindeki kamasıyla vurup vücudunu delik deşik etti

Konağın sahibi ve aynı zamanda Sadrâzam olan Mithat Paşanın harem odasına kaçması ve buradaki bir elbise gardrobuna girip saklanmasıyla kurtulduğu rivâyet edilir

Dışarıdan askerlerin gelip Çerkes Hasanı teslim almalarıyla son bulan baskında toplam beş kişi ölürken, üç kişinin de ağır şekilde yaralandığı tesbit edildi

Ertesi gün alelusûl şekilde mahkemeye çıkartılan Çerkes Hasan, Beyazıt Meydanındaki bir dut ağacının dalına asılmak sûretiyle idam edildi

Çerkez Hasan, halkın nazarında bir kahraman oldu Hüseyin Avni'nin ölümüne bir cihet sevinen halk, Sultan Abdülaziz'i ise hiç unutmadı Onun için nice ağıtlar yakıldı, mersiyeler söylendi

İşte, o mersiyelerden meşhûr olmuş birkaç mısra:

Seni tahttan indirdiler

Üç çifteye bindirdiler

Topkapı'ya gönderdiler

Uyan Sultan Aziz uyan

Kan ağlıyor bütün cihan