Keler-Kertenkelelerin Alttakımı

Keler-Kertenkelelerin Alttakımı

Kelerler günümüz sürüngenleri arasında en değişik biçim ve boyut özelliklerini taşıyan hayvanlardır Uzunlukları sakangularda 2 santimetreden başlayarak Komodo ejderlerinde bazen 3,5 metreyi aşar Kertenkeleler Sauria alttakımını oluşturan kelerlerin en iyi bilinen, ama oldukça küçük bir familyasıdır


Kelerlerin genellikle iki çift bacağı bulunmakla birlikte bazıları çok küçük bacaklı ya da bacaksızdır ve yılanı andırır Bayağı cam keleri (Ophisaurus apodus), toprak keleri (Ophiomorus punctatissumus) gibi yılanı andıran türler Türkiye'de de yaşar Bu kelerlerin gözkapağı bulunduğundan yılanlardan kolayca ayrılır Gözkapağı bulunmayan


Avustralya yılan kelerleri gibi bazı türler gözlerini sakangurlar gibi dilleriyle nemlendirir
Kertenkeleler ve birçok keler kuyruğundan tutulursa kurtulmak için kuyruğunu bırakır Kopan kuyruk bir iki dakika kıvrılıp bükülmeyi sürdürürken hayvan hızla güvenli bir yere kaçar Yeni kuyruk 510 gün içinde gelişir, ama eskisinin uzunluğuna erişemez Yenilenme denen bu olay sırasında kuyruk iki ya da üç dala ayrılarak büyüyebilir
Bazı kelerler yumurtlayarak ürerken öbürleri, yumurtalar dişinin içinde açıldığından doğurarak ürer Yavru kelerler ana babalarının küçük birer kopyasıdır Yalnız renkleri farklılık gösterebilir Kelerler arasında yavru bakımına rastlanmaz Bu nedenle yavrular kendilerini korumak ve yiyeceklerini bulmak zorundadır

Düz kelerler (Scincidae familyası) 1300'e yakın türüyle en geniş keler grubudur Pulları genellikle düz ve parlaktır Aralarında toprak keleri gibi bacaksız ya da bacakları çok körelmiş türlerin yanı sıra kertenkeleye çok benzeyen türler de vardır Avustralya'da yaşayan iki parmaklı çöl kelerinin (Lerista bipes) ön bacakları bulunmadığı gibi arka bacakları da çok küçüktür Çoğu yerde ve toprakaltındaki oyuklarda, bazı türleri ise ağaçta yaşar Pek azı da iyi birer yüzücüdür


Yiyeceklerini böcekler ve öbür küçük omurgasızlardan sağlarlar Solomon Adaları keleri {Cornucia zebrata) 60 santimetrelik uzunluğuyla bu grubun en iri üyelerinden biridir Mavi dilli keler (Tiliqua scincoides) tehlike karşısında ağzını açarak mavi dilini gösterir, tıslar ve düşmanını korkutmak için gövdesini şişirir Dişileri birçok düz keler gibi yumurtlamaz ve 25 kadar gelişimini tamamlamış yavru doğurur İnce keler (Ablepharus kitaibeli) 1015 cm uzunluğunda, beş parmaklı, ama çok ince ve kısa bacaklıdır Bu tür Türkiye'de yaşayan en narin yapılı kelerlerden biridir

Kör kelerler (Amphisbaenidae familyası) solucana benzeyen hayvanlardır Körelmiş gözleri nokta biçiminde ya da derisinin altında kalmıştır Gövdesinin halkalı oluşu solucanlarla karıştırılmasını kolaylaştırır Ama ön bölümünde çenelerden oluşmuş belirgin bir ağız yarığı vardır Kör kelerler toprak, kumya da bitkisel döküntüler içinde açtıkları oyuklarda yaşar Bir türü de Türkiye'de bulunur