Estonya Yazınında Johannes Aavik |
07-14-2009 | #1 |
Şengül Şirin
|
Estonya Yazınında Johannes AavikEstonya yazınında Johannes Aavik Estonya yazını “Estonya dilinde bilinen ilk yapıt uzun süre, ATHellen’in 1739’da yayımlanan Kutsal Kitap çevirisi olarak kaldı Estonya yazın yaşamında gerçek bir patlama 19yüzyılın başlarında gerçekleşti Bu döneme damgasını vuran gelişme, ‘Estophile Hareketi’nin ortaya çıkışıydı Griedrich Neinhold Reutzwald (1803-1882) 1857-1861’de Kalevipoeg’in (Kalev’in Oğlu) ilk versiyonunu yayımladı Sözlü gelenek anlatılarından esinlenen bir ulusal destan olan bu yapıt 20 şarkıya dağılmış 19047 dizeden oluşur ve Leton yazınının kurucusu sayılır Ulusal Romantizm denen dönemi en iyi Lydia Koidula (1843-1886) simgeler Ülkesinin şanı uğruna yazılmış şiirlerinden başka, Leton dilinde ilk tiyatro oyununu kaleme aldı 19 yüzyıl sonları iki kişinin damgasını taşır: Juhan Liiv (1864-1913) ve özellikle de Eduard Vilde (1865-1933) Eduard Vilde, belli bir eleştirel gerçekçiliğin temsilcisi oldu Almanya’ya yaptığı bir yolculuk dönüşünde iki roman yayımladı: 1896’da Külmale Maale (Soğuk Topraklara Doğru), iki yıl sonra da Raudsed Käed (Demir Eller) Ama başyapıtı, tartışmasız, köylüler ile sanatçıların yaşamını betimleyen romanesk bir üçlemenin ilk bölümüdür: 1902’de yayımlanan Mahtraz Soda (Mahtra Savaşı) 20yüzyıl başlarının en önemli yazın olayı Noor Esti (Genç Estonya) hareketinin doğuşudur Bu hareket çok açık ve yazın hareketlerine ve genel olarak Avrupa kültürlerine yakın olma eğilimindedir Şairler Gustav Suits (1883-1956) (Elu Tuli / Yaşam Ateşi, 1905 ve Tuulemaa / Rüzgar Ülkesi 1913), ile Villem Grünthal-Ridala Tuglas (1886-1917): Hunt (kurt, 1901), Felix Ormusson (1915), Väike Illimar (Küçük İllimar, 1937) ve dilde yenileştirmeci Johannes Aavik (1880-1937), her biri kendi türlerinde, hareketin simgeleri oldular 1905 Devrimi ertesinde birçoğu sürgüne gitmek zorunda kaldı Bağımsızlık, Estonya yazın faaliyetinin itici gücü oldu 1922’de Yazarlar Birliği kuruldu Ertesi yıl aylık Looming dergisinin ilk sayısı çıktı; derginin düşünsel etkisi çok büyük oldu Bu dönemde yazınsal üretim arttı ve zenginleşti Anton Tamsaare’ın (1878-1940) başyapıtı olan beş ciltlik roman Tode Ja Oigus (Hakikat ve Adalet) 1926-1933 yılların arasında yayımlandı; bu, 19yüzyılda ve 20 yüzyıl başlarındaki Estonya’da yaşam üstüne geniş bir fresktiSovyet istilası büyük yazarların çoğunun sürgüne gitmesine yol açtı Faaliyetlerini kendilerine kucak açan ülkelerde, özellikle de İsveç’te sürdürdüler” (Baltık Ülkeleri, Pascal Lorot)
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|
|