Dövme-Metalleri Biçimlendirme Tekniği

Dövme-Metalleri Biçimlendirme Tekniği


Başta demir, çelik, bakır ve alüminyum olmak üzere metalleri yumuşatıncaya kadar ısıtıp çekiçle döverek biçimlendirme tekniğinin başlangıcı çok eskiçağlara dayanır Özellikle demirin bu yöntemle işlenmesi tarihöncesi çağlardan 20 yüzyılın başlarına kadar sürmüştür Demir dövme presleri yapılıp bu metalürji dalı fabrikalarda makinleşinceye kadar, hemen her köyde ya da mahallede en azından at nalı ve tarım aletleri yapan bir demirci ustası bulunurdu

Demiri ya da çeliği soğukken döverek biçimlendirmek hem çok emek ve zaman alan bir iştir, hem de metal parçası çekiç altında çatlayıp kırılabilir Oysa metal dövülmeden önce akkor dereceye kadar ısıtılırsa yumuşar, neredeyse macun kıvamına gelir ve kolayca dövülerek biçimlendirilebilir Eskiden demirciler kor halindeki demiri örs denen çelikten bir bloğun üzerine yerleştirip çekiçle döverlerdi 1839'da İskoçyalı mühendis James Nasmyth buhar gücüyle çalışan mekanik bir çekiç (buharlı şahmerdan) yaptı Böylece gemilerin pervane milleri, büyük motorların krank milleri gibi çok büyük boyutlu makine parçalarının yapımı gerçekleştirilebildi

Dövme tekniğiyle yapılmış demir ve çelik parçalar, erimiş metalin bir kalıba dökülmesiyle elde edilen dökme parçalardan daha dayanıklı ve daha az gevrektir (bak DÖKÜM) Dövme metal parçaların seri üretiminde, kütük denen büyük çelik kütleleri akkor dereceye kadar ısıtıldıktan sonra sabit bir örsün üzerine yerleştirilir ve kendi ağırlığıyla serbestçe düşen bir çekiç (düşme çekici) yardımıyla biçimlendirilir Aslında metale istenen biçimi veren, örs ile çekice takılmış olan kalıplardır Sert çelikten yapılan bu dövme kalıplarının maliyeti çok yüksektir, ama uzun süre kullanılabilir (Ayrıca bak KALIP VE KALIPLAMA)

Büyük dövme parçalar da gene kalıpta, ama çekiç yerine presle dövülerek yapılır Makaslar, çekiç başları, kerpeten ve pense gibi çeşitli el aletleri, cıvata ve somunlar, krank mili ve supap gibi motor parçaları hep kalıpta dövme presiyle biçimlendirilir Eğer dövme parça sonradan başka bir parçayla birleştirilerek kullanılacaksa, tam istenen boyutlarda olması için gerekenden biraz büyük yapılır, sonra takım tezgâhında işlenerek istenen boyuta getirilir {bak TAKIM Tezgâhi)