[Artvin] Tarihi Yapılar

Artvin (Livane) Kalesi


Artvin ve çevresinin tarihi hakkındaki bilgilerimiz MÖ3000 yılına kadar inmektedir Artvin ve Çoruh boyunda Orta Asya’dan gelen ve Asyanik kavimlerden Huriler, Sakalar tarafından yurt edinilmiştir Artvin ve çevresi devamlı olarak çeşitli kavimlerin istilasına uğramıştır Parslar, Urartular, Kimmerler bu bölgede uzun süre egemen oldular
Artvin ve çevresi, Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1551’de Osmanlı hakimiyetine girmiştir Artvin Köprübaşı mevkiinde bulunan Kale’nin, l0yy’da inşa edildiği tahmin edilmektedir 16yy Osmanlı döneminde tekrar onarım görmüştür İçinde su deposu (sarnıç) ve küçük kilise (şapel) bulunmaktadır


Ardanuç Gevhernik Kalesi


Ardanuç İlçesi, Adakale mevkiinde yer almaktadır Kalenin ilk yapılaşması MÖ ki dönemlerde başlamıştır Bagratlı Krallığı, Çıldır Atabekleri ve Osmanlılar’ın yönetim yeri olarak kullanılmıştır Yöredeki en önemli kalelerden birisi olup, iç kalesi ve etrafı surlarla çevrili şehir yapısı ile tek örnektir Geçmiş dönemlere ait çeşitli kalıntıların yanı sıra Kanuni Sultan Süleyman’a ait kitabesi ile de dikkat çekmektedir Ardanuç Adakale mevkii, Gevhernik Kalesi, İskenderpaşa Camii ve Türbeleri ile tarihi bir mekandır


Şavşat (Satlel) Kalesi


Şavşat İlçesi Söğütlü Mahallesinde bulunmaktadır IX yy da Bagratlı Krallığınca inşa edilmiş olup, Osmanlılar tarafından da kullanılmıştır Günümüzde terkedilmiş olan kalenin sur duvarlarının büyük bir bölümü ayaktadır

Ardanuç Ferhatlı Kalesi


Ardanuç ilçesine 5 km mesafede bulunan kale İberya Kralı Vahtang tarafından V YYda yaptırılmıştır Yapı Ardanuç ilçesine çıkmadan Ardanuç suyunun kenarında, vadi paralelinde yükselen anakaya üzerine inşa edilmiştir

İskenderpaşa Camii ve Türbeleri


Ardanuç ilçesi, Adakale mevkiinde bulunmaktadır İlk Hz Osman zamanında yapılmış, Osmanlı döneminde 1553 yılında tamir edilerek tekrar ibadete açılmıştır Yanında Osmanlı dönemine ait Hatice Hanım, Ali Paşa ve Süleyman Paşa’ya ait türbeler bulunmaktadırYörenin ilk camisi olması açısından önem taşımakta olup günümüze sağlam olarak gelmiştir

Ortacalar Merkez Camii


Arhavi ilçesi, Ortacalar Bucağında bulunmaktadır Yapı, 1757 yılında inşa edilmiştir Minber ve tavan süslemeleri ile dikkat çekmektedir

Muratlı Camii


Borçka ilçesi, Muratlı (Maradit) köyünde bulunmaktadır 1846 yılında yaptırılmıştır Tümüyle ahşap olan yapının içteki ahşap elemanları çeşitli süslemelere sahiptir Özellikle cümle kapı kanatları, minberi ve mihrabı ağaç oymacılığının güzel örneklerindendir

Esenköy Camii

Murgul ilçesi, Esenköy’de bulunmaktadır 1863 yılında inşa edilmiştir Tümüyle ahşap olan yapı, yöresel mimari özellikleriyle ilgi çekmektedir

Kocabey Camii

Şavşat ilçesi, Kocabey köyünde bulunmaktadır 1890 yılında inşa edilmiştir Cephelerinin yanı sıra, son cemaat yeri, portal ve mihrabı orijinal dokusunu korumaktadır

Demirkent Camii

Yusufeli ilçesi, Demirkent köyü içindedir Kiliseden çevrilme caminin ahşap elemanları yöredeki orijinal dokuyu koruyan tek örnektir



Barhal (Altıparmak) Kilisesi


Yusufeli ilçesi Sarıgöl bucağı Altıparmak köyündedir Kilise, 9 ncu YYda Kral David Magistros zamanında yapılarak Vaftizci Yahya ‘ya adandığı yazılı kaynaklardan anlaşılmaktadır 1677 yılında Hacı Şerif Efendi tarafından onartılarak camiye çevrilmiştir Kilise, yontma taş ve kesme taştan yapılan kiremitlerden çatısı bağlanmış, harçsız bir zemine dayanmadan “Lambalı” denilen planda yapılmıştır Yapı, dıştan 2840X1865 cm boyutlarında, üç nefli bazilikaldir Gri renkli düzgün kesilmiş taşlarla örtülmüş cepheler güney ve kuzeyde eş boyutlu, doğu ve batıda ortadan yanlara doğru açılan köre kemerlerle hareketlendirilmiştir Pencere üstündeki alçak kabartma tekniğinde yapılmış bitkisel figürlü süslemeler iyi durumdadır Yusufeli ilçesinden 30 kmlik yolla gidilmektedir


İşhan Manastır Kilisesi


Yusufeli ilçesine bağlı İşhan köyü içerisindedir Kiliseye Oltu güzergahı üzerinden Artvin-Erzurum bağlantılı Devlet Karayolunun 92 kmsinden kuzey yönüne ayrılan 7 kmlik yol ile gidilmektedir 951 tarihli el yazmasına göre Kilise; Rahip Khandza’nın (759-861) yeğeni ve öğrencisi Rahip Seba tarafından, Kral Andernese’nin desteği ve maddi katkısı ile yaptırılmıştır Manastırın yapımına 955 yılında Gürcü Kralı David zamanında başlanmış, 1027 yılında Bagratlı Kralı Magistros tarafından bitirilmiştir Güneybatıda Meryem Ana Şapeli bulunmaktadır 35 m uzunluğunda 2075 cm genişliğinde olan yapı, kubbeli bazilikal plan tipindedir


Dört Kilise

Yusufeli ilçesinin 4 km güneybatısında Tekkale köyünde olup köyden 7 km sonra mezra yolu üzerinde bulunmaktadır Manastır’ın 9 yyda Gürcü Kralı David tarafından yaptırıldığı, yapı topluluğuna bakıldığında bir Rahibe Okulu olduğu anlaşılmaktadır Manastır; çan kulesi, yemekhane, seminer odası ve şapelden oluşmaktadır Kilise, plan açısından Barhal Kilisesi’ne benzemektedir Yöredeki Ortaçağ dönemi manastır oluşumunu en iyi biçimde yansıtmaktadır


Dolishane (Hamamlı) Kilisesi


Merkez ilçeye bağlı Hamalı köyünde bulunmaktadır Artvin-Şavşat karayolunun Berta köprüsü mevkiinden kuzeybatı yönüne doğru 6 kmlik yol ile gidilmektedir Kilise; 10 yy ortalarında Bagratlı Kralı Sumbath tarafından inşa edilmiştir Güney cephesinde bulunan “Güneş Saati” ünik olup dönemin özelliğini yansıtmaktadır 17 yy sonlarında camiye çevrilmiş ve bir süre cami olarak kullanılmıştır


Porta Manastır Kilisesi


Artvin Merkez ilçeye bağlı Pırnallı köyünün Bağlı mevkiinde bulunmaktadır Kral 1Aşot’un torunu Prens Khaouli tarafından896-918 tarihleri arasında yaptırılmış, Kral Gürgen (918-941)’in saltanat yıllarında son şeklini almış olduğu kabul edilmektedir Bir çan kulesi, bir şapel ve bir çeşmeden oluşmaktadır Manastır’ın yerleşim planına bakıldığında Tao Klarjheti bölgesinin o dönemlerdeki en önemli kültür ve dini merkezi olduğu anlaşılmaktadır



Tibeti Kilisesi


Şavşat İlçesi Cevizli köyünde olup İlçe merkezine 14 km uzaklıktadır Yazılı kaynaklara göre yapı, 899-914 yılları arasında bölgeye hakim olan Bagratlı Prenslerinden Aşot Koukhi döneminde yaptırıldığı anlaşılmaktadır Yontma taştan yapılmış dört yüzeyden ibaret olan çatısının her yüzeyinde “Koç heykeli” bulunmaktadır İç mekanda “Havari” figürleri mevcuttur Düzgün taş işçiliği ve bitkisel plastik süslemeleri ile dikkat çekmektedir


Yeni Rabat Kilisesi


Ardanuç İlçesine bağlı 17 km mesafedeki Bulanık köyü, Çamlık (Rabat)mahallesinde bulunmaktadır Yapı yöredeki Kiliselerle benzerlik göstermektedir Ortaçağ döneminde bölgeye hakim olan Bagratlı Krallığınca yaptırıldığı tahmin edilmektedir

Ortaçağ mimarisinde özellikle içteki planı dışa yansıtan üçgen nişler kullanılmıştır Üçgen nişler bölge mimarisinde çok ender olarak kubbe kasnağında kullanılır Nişlerin sayılarının pencere açıklarından fazla olmasına bu kilisede rastlanır Her iki cephesinde kabartma bitki motifi bezeli kesme taşlar bulunmaktadır



İbriga Şapeli


Borçka İlçesine20 km mesafedeki İbrikli köyündedir 450x440 boyutlarında kubbeli bir yapıdır Cepheler düzgün kesilmiş , iç beden duvarları ise kaba işlenmiş taşlarla örtülüdür Kubbedeki pandantiflerde ve beden duvarının üst bölmelerinde freskoların farklı dönemlerde yapıldıkları veya farklı ustaların eseri oldukları sanılmaktadır


Köprülü Kilise

Şavşat ilçesinin 7 km kuzeybatısında yer alan Köprülü köyündedir Bölgedeki kiliselerin merkezi sayıldığı tahmin edilmektedir Kıpçaklı beylerinden Zor Tana tarafından yaptırılan kilisenin bugün yalnızca kalıntıları vardır


Arhavi Ortacalar Çifte Köprü


Arhavi ilçesi Ortacalar Bucağına 25 km kala Arılı ve Küçükköy yol ayrımında bulunmaktadır Birbirine dik gelecek şekilde planlanan iki köprüden meydana gelmektedirHer ikisi de tek gözlü ve yolunun eğimli olduğu taş köprüler grubuna girmektedir Günümüze sağlam olarak ulaşmışlardır



Berta Köprüsü

Arhavi ilçesi Ortacalar Bucağına 25 km kala Arılı ve Küçükköy yol ayrımında bulunmaktadır Birbirine dik gelecek şekilde planlanan iki köprüden meydana gelmektedirHer ikisi de tek gözlü ve yolunun eğimli olduğu taş köprüler grubuna girmektedir Günümüze sağlam olarak ulaşmışlardır



Çelebi Efendi Çeşmesi

Artvin Orta Mahalle’de bulunmaktadır Yapı, 1783 yılında Asma Sultanın kahyası Çelebi Efendi tarafından yaptırılmıştır Günümüze bir bölümü ulaşabilmiştir

Klasik Osmanlı çeşmesidir

çok güzel gerçekten