Birleşik Zamanlı Fiiller

Birleşik Zamanlı Fiiller

Basit zamanlı fiil, fiilin tek bir zaman veya kip bildirecek şekilde çekimlenmesiydi Birleşik zamanlı fiil ise, fiilin birden çok kip ve zaman bildirecek biçimde çekimlenmesiyle oluşur Basit çekimli fiillere ekfiilin getirilmesiyle yapılır Üç grupta incelenir

a Hikaye Birleşik Zamanı
Fiilin basit çekiminden sonra ekfiilin “idi” şekli getirilerek yapılır
gel - miş - idi - m ® gelmiştim
Fiil Birinci İkinci Şahıs
zaman zaman eki
örneğinde, fiilin çekimini adlandırırken “gelmek fiilinin öğrenilen geçmiş zamanının hikayesi” deriz
Biliyorduk (Bilmek fiilinin şimdiki zamanının hikayesi)
Çözmeliydik (Çözmek fiilinin gereklilik kipinin hikayesi)
Bazen ekfiille çekimli fiil arasına başka ekler girebilir
“Alacak mıydı?” sözünde araya “mi” soru edatı girmiş, “açmışlardı” sözünde ise araya
“-ler” çoğul eki gelmiştir

b Rivayet Birleşik Zamanı
Fiilin basit çekiminden sonra ekfiilin “imiş” şekli getirilerek yapılır
Gel - ecek - miş ® Gelecekmiş
Fiil Gelecek Rivayet
zaman Zaman
Geliyormuşum (gelmek fiilinin şimdiki zamanının rivayeti)
Gitmeliymişiz (gitmek fiilinin gereklilik kipinin rivayeti)
Sorarmış (sormak fiilinin geniş zamanının rivayeti)
Çözmüş müymüş (Çözmek fiilinin öğrenilen geçmiş zamanının rivayeti)

c Şart Birleşik Çekimi
Fiilin basit çekiminden sonra ekfiilin “ise” şekli getirilerek yapılır
Gel - ecek - se - k ® Geleceksek
Fiil Gelecek Şart kipi
zaman

Geliyorsanız (gelmek fiilinin şimdiki zamanının şartı)
Gelmişseniz (gelmek fiilinin öğrenilen geçmiş za- manının şartı)
Gelmeliyseler (gelmek fiilinin gereklilik kipinin şartı)

* Ekfiilin geniş zamanda kullanılan eklerle birleşik zamanlı fiil yapılamaz
* Birleşik zamanlı fiillerde anlam kayması aranmaz: çünkü fiilin çekiminde daima ekfiilin zamanı hakimdir