Mikroplar Ve Bağışıklık Sistemi

MİKROPLAR ve BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ
• Vücudu oluşturan organ ve sistemlerin çalışmasının bozulmasına hastalanma denir
• Soğuk hava, zehirler, besinler, kimyasal maddeler ve mikroplar hastalanmaya neden olabilirler
• Vücutta hastalık oluşturan bir hücreli mikroorganizmalara mikrop denir
• Mikroplar iç parazit olarak yaşarlar Yaşama ve çoğalmaları için insan vücudunu kullanırlar
• Mikroplar vücuda besinlerle ağızdan, havayla burundan, kan nakli ile ve yaralanmalarla deriden bulaşabilir
• Vücuda sızan mikroplar kan yoluyla yaşayabilecekleri hedef organa taşınarak yerleşirler
• Her mikrop çeşidi kendisine has olan organa yerleşir
Nezle mikrobu - Burun,
Kuduz mikrobu - Beyin,
Hepatit mikrobu - Karaciğer,
Verem mikrobu - Akciğer,
Kızamık mikrobu - Deri,
Zatürree mikrobu - Akciğere yerleşir

Organlara yerleşen mikroplar hücreleri parçalanarak ve besinleri kullanılarak hızla çoğalırlar
Böylece vücutta hastalık belirtileri ortaya çıkar Vücuda sızan mikroplar virüs, bakteri, protist ve mantar kökenli olabilir Mikroplara karşı vücudu koruyan ve sızan mikropları yok eden yapılara bağışıklık sistemi denir
Mikroplara karşı bağışıklık 2 şekilde gerçekleşir
– Mikropların vücuda sızmasını önleme
– Organlardaki mikropları parçalayarak yok etme
Vücuda sızan mikropların yok edilmesinde akyuvar ve antikorlar kullanılır
Akyuvarlar hareketli olup mikropları yakalayarak sindirir Antikorlar, özel proteinler olup mikrop ve toksinleri etkisiz hale getirir Mikropların ürettiği zararlı maddelere toksin denir Toksinlere karşı etkili olan antikorlara da antitoksin denir Vücutta, kazanılma şekline göre 2 çeşit bağışıklık kullanılır

1 Doğuştan Kazanılan (Doğal) Bağışıklık
Kalıtsal olup bütün insanlarda benzer şekilde bulunur
– Deri üzerindeki ölü tabaka mikropları geçirmez
– Midedeki asitli sıvı besinlerdeki mikropları geçirmez
– Burundaki mukus havadaki mikropları tutar
– Ağızdaki tükürük giren mikropları tutar
– Anne kanından bebeğe geçen antikorlar bir süre kullanılır
– Kandaki akyuvarlar sızan mikropları yok eder

2 Sonradan Kazanılan Bağışıklık
Farklı şekillerde karşılaşılan mikroplara karşı vücudun antikor üretmesi ve kullanmasıdır 4 şekilde gerçekleşir

a Hastalığın geçirilmesi : Hastalanan vücut mikropları tanıyarak antikor üretme yeteneği kazanır Üretilen antikorlar bitse bile vücut sürekli antikorları yeniler

b Vücuda yavaş yavaş sızan mikropların tanınması : İster istemez vücuda yavaş yavaş sızan mikroplar hastalanmadan tanınarak antikor üretme yeteneği kazanılır

c Aşı olunması : Aşı içesinde zayıflatılmış olan mikroplar bulunur Bu sıvı vücut kuvvetli iken uygulanır ve vücudun mikropları tanıyarak antikor üretme yeteneği kazanması sağlanır Mikroplara karşı vücudu korur

d Serum alınması : İçerisinde başka canlılara ait antikor bulunan özel sıvılara serum denir Serum hasta insanların tedavi olması için uygulanır Kullanılan antikorlar başka canlılardan alındığı için etkisi kısa sürelidir

Hastalıklara karşı bağışıklık kazanma süresine göre 2 çeşit bağışıklık kazanılır
• Aktif bağışıklık :
• Mikroplara karşı uzun süreli olarak bağışıklık kazanılır
• Vücut antikor üretme yeteneği kazanmıştır
• Sonradan kazanılan bağışıklıktaki a, b ve c seçeneklerindeki durumlar bu bağışıklığı sağlar
• Pasif bağışıklık :
• Mikroplara karşı kısa süreli olarak bağışıklık kazanılır
• Vücutta başka canlılara ait antikorlar kullanılır ve kendisi üretmez
• Serum kullanılması ile bu durum sağlanır