Tabut 15 Yıl Sonra İlk Ve Son Defa Açıldı

Atatürk'ün naaşının Şimdiye kadar hiç bilmediğimiz, varlığından haberdar olmadığımız

Tabut 15 yıl sonra ilk ve son defa açıldı


Hürriyet, ulu önderi kaybetmemizin 60 yıldönümünde, onun için 15 yıl arayla yapılan iki ayrı cenaze töreninin unutulmuş ayrıntılarını veriyor

Atatürk'ün cenaze namazı 10 Kasım'daki vefatından dokuz gün sonra, 19 Kasım 1938 sabahı saat sekizi on geçe kılındı Dolmabahçe Sarayı'ndaki namazı Diyanet İşleri Başkanı Şerefeddin Yaltkaya kıldırdı Kalabalık bir cemaatle kılınan namaz dört dakika sürdü ‘‘Allahu ekber’’ yerine ‘‘Tanrı uludur’’ dendi, ‘selâm verilirken de ‘‘Selâmun aleykum’’ değil, ‘‘Esenlik üzerinize olsun’’ sözleri kullanıldı

Onbeş yıl boyunca Etnografya Müzesi’ndeki geçici kabirde kalan cenaze 10 Kasım 1953 günü Anıtkabir'e nakledildi 15 yıl önce kapatılmış olan kurşun tabutun kapağı o gün devletin en üst düzeyinin önüne açıldı, tek bir kare fotoğraf çekildikten sonra yeniden kapatıldı ve Anıtkabir'de toprağa verildi

Atatürk için bundan tam 45 yıl önce ikinci bir cenaze töreni yapıldı 21 Kasım 1938'de Ankara Etnografya Müzesi'ndeki geçici kabre yerleştirilen ve 15 yıl boyunca orada kalan cenaze 10 Kasım 1953 sabahı büyük bir devlet töreniyle inşaatı henüz tamamlanmış olan Anıtkabir'e nakledildi

Geçici kabrin açılmasında başta Cumhurbaşkanı Celâl Bayar, Meclis Başkanı Refik Koraltan ve Başbakan Adnan Menderes olmak üzere devletin bütün üst düzeyi hazır bulundu Atatürk'ün kızkardeşi Makbule Atadan da oradaydı, 15 yıl önce ağabeyinin ölüm haberini aldığı andaki kadar üzgündü ve ayakta güçlükle durabiliyordu

Nakil programı, mermer lâhdin sökülmesiyle başladı Lâhdi taşıyan betonlar kırıldı, geçici kabir açıldı ve kurşun tabut makaralara takılı zincirlerle yukarıya çekildi Sonra cumhurbaşkanı, başbakan ve meclis başkanı dışında kalan herkes salondan çıkartıldı 15 yıl önce kapatılmış olan kurşun tabutun kapağı devletin en üst düzeyindeki bu üç kişinin önüne sadece birkaç dakikalığına açıldı, cenazenin tek bir kare fotoğrafı çekildi, sonra kapak yeniden kapatıldı ve tabut binanın dışında bekleyen top arabasına yerleştirilerek Anıtkabir'e nakledildi

İşte, ulu önderin ölümünden 15 yıl sonra yapılan ikinci cenaze töreninden bazı görüntüler

Anıtkabir’e naklin fotoromanı

Türkiye'deki bütün dini cemaatlerin temsilcileri cenaze arabasını takip ediyorlar Ermeni, Yahudi, Katolik ve Rum temsilcilerle beraber zamanın Diyanet İşleri Başkanı kortejle yürüyor

Üniversite gençliği, Atatürk'ün Etnografya Müzesi'nde son saygı duruşunu yapıyor

Mermer lâhid sökülüyor, sonra betonlar kırılıyor ve tabutu kaldıracak olan makaralar lâhit salonunun tavanına yerleştiriliyor

Atatürk'ün tabutu birazdan salona çıkartılmış olacak Cumhurbaşkanı Celâl Bayar, Meclis Başkanı Refik Koraltan, Başbakan Adnan Menderes ve devletin en üst düzeyi tabutun çevresindeler

Tabut salonun zeminine yerleştiriliyor Adnan Menderes birazdan 'Hanımefendi, buyurunuz' diyecek ve Atatürk'ün kızkardeşi Makbule Atadan'ı tabutun yanına götürecek

Etnografya Müzesi'nden Anıtkabir'e doğru yol alan korteji, Makbule Hanım hıçkırıklar içinde takip ediyor


Bir fotoğrafın yayınlanmama öyküsü


Fotoğraf önümüze geldiğinde hepimiz irkildik Şimdiye kadar hiç bilmediğimiz, varlığından dahi haberdar olmadığımız bir fotoğraftı

Atatürk'ün naaşının Etnoğrafya Müzesi'nden Anıtkabir'e naklinden hemen önce çekilmişti Tarih, 10 Kasım 1953'tü

Fotoğrafta kapağı açılmış bir tabut, içinde de Atatürk'ün naaşı görünüyordu

O gün, sadece tek kare çekilmiş bir fotoğraftı

Hiçbir belgede varlığından söz edilmeyen ama son derece tarihi bir belgeydi

İçimizi derin bir hüzün kapladı

Çünkü naaş, 10 Kasım 1938'de Etnoğrafya Müzesi'ndeki geçici kabrine yerleştirilmeden önce tahnit (bozulmaması için ilaçlanması) edilmesine rağmen, zaman içinde bozulmuştu

Tahnitin başarılı olamadığı bu kareyle kayda geçirilmişti

Ne yapacaktık?

Bir yandan, 45 yıl sonra ilk kez günışığına çıkan bir tarihi gerçekle karşı karşıya idik, bir yandan da zihinlerimize kazınmış güzelim portrelerinden bir hayli uzaklaşmış bir Atatürk görüntüsünün dayanılmaz acısını yaşıyorduk

Önce fotoğrafın gerçek olup olmadığını araştırdık Gerçekti Şimdiye kadar varlığından sadece dört kişinin haberi olmuştu

Binanın dışında bekleyen top arabasına yerleştirilerek Anıtkabir'e nakledilmesinden önce, 15 yıldır kapalı olan kurşun tabutun kapağının açıldığını gören sadece dört kişi vardı

Cumhurbaşkanı Celâl Bayar, Meclis Başkanı Refik Koraltan ve Başbakan Adnan Menderes

Ve, deklanşöre basan fotoğrafçı

Tabut çıkarılmadan önce, devletin en üst makamında bulunan bu üç kişi ve fotoğrafı çeken kişi dışında salonda bulunan herkes dışarı çıkarılmıştı

Kapak, bu üç kişinin önünde sadece birkaç dakikalığına açıldı, fotoğrafçı sadece bir kez deklanşöre bastı, bu tek kare fotoğraftan sonra tabutun kapağı yeniden kapatıldı

Bu kısa işlemin ardından binanın dışına çıkarılan tabut top arabasına yerleştirildi

Elimizdeki bu tarihi belgeye bakarak, uzun süre tartıştık

Ne yapmalıydık?

Yazı işleri odasında yedi kişiydik Fikirler birbiriyle çarpıştı:

Bu fotoğrafın tümünü yayınlarsak, bazı kötü amaçlar için kullanılması sözkonusu olabilir

Fotoğrafı yayınlamamak, tarihi bir gerçeği gizlemek olmaz mı?

Fotoğraf tarihi bir gerçek Ancak bu görüntüyü yayınlamak da, hem gereksiz, hem de bir takım çevrelere suiistimal şansı verebilir

O zaman fotoğrafın suiistimale fırsat verecek bölümlerini kapatalım Çünkü eğer fotoğrafı yayınlamazsak, tarihi bir gerçeği gizlemiş olabiliriz

Fotoğrafı hiç yayınlamamak da düşünülmeli Kime ne faydası var? Her insan öldükten 15 yıl sonra bu görüntüye kavuşur Bunu tahmin etmek de hiç zor değil Yayınlamayalım

Olaya gazetecilik açısından bakarsanız, böyle bir fotoğraf çok önemli

Doğru Naaşın nakli sırasında tabutun açıldığı bilinmiyordu

Tam o anda tek kare fotoğraf çekildiği de şimdiye kadar gizli kalmıştı Bu nedenle bu bir haber

Hayır bu fotoğrafı yayınlamanın hiç bir faydası yok

İsterseniz fotoğrafı yayınlayıp yayınlamamayı halka, okuyuculara soralım

Fotoğrafı yayınlamayalım, sadece tabutun açıldığını ve o sırada tek kare fotoğraf çekildiğini haber yaparak okurlarımıza duyuralım
Ve sonuçta, Aziz Atatürk'ün manevi kişiliğine ve ebedi imajına saygımız nedeniyle, bu sürpriz fotoğrafı yayınlamamaya karar verdik


Nefeslerin tutulduğu an

Tarih: 10 Kasım 1953 Mermer lahit sökülmüş, betonlar kırılmış, tabutu kaldıracak zincirli makaralar lahit salonunun tavanına yerleştirilmişti Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Meclis Başkanı Refik Koraltan, Başbakan Adnan Menderes ve devletin en üst düzeyi, tabutun çevresindeler

Lahtin üzeri tamamen açılmış, Atatürk'ün cenazesini 15 yıldan beri muhafaza eden kurşun tabut ortaya çıkmıştı

Atatürk'ün tabutu birazdan salona çıkartılmış olacak


Cumhurbaşkanı Celâl Bayar, Meclis Başkanı Refik Koraltan, Başbakan Adnan Menderes ve devletin en üst düzeyi tabutun çevresindeler

Tabut salonun zeminine yerleştiriliyor

Adnan Menderes birazdan 'Hanımefendi, buyurunuz' diyecek ve Atatürk'ün kızkardeşi Makbule Atadan'ı tabutun yanına götürecek

Mermer lâhid sökülüyor

Sonra betonlar kırılıyor ve tabutu kaldıracak olan makaralar lâhit salonunun tavanına yerleştiriliyor

Makbule Hanım hıçkırıklar içinde takip ediyor

Etnografya Müzesi'nden Anıtkabir'e doğru yol alan korteji, Makbule Hanım hıçkırıklar içinde takip ediyor

Kız kardeşinin gözyaşları

Atatürk'ün kızkardeşi Makbule Atadan, başını tabuta dayıyor ve dakikalarca öyle kalıyordu Belki çok uzaklarda, Selanik'te kalan günleri yâd ediyor; belki de ağabeyinin ruhuna dualar gönderiyordu

Dinler, Anıtkabir yolunda

Türkiye'deki bütün dini cemaatlerin temsilcileri cenaze arabasını takip ediyorlar Ermeni, Yahudi, Katolik ve Rum temsilcilerle beraber zamanın Diyanet İşleri Başkanı kortejle yürüyor

ben çok etkilendimhiçbir yerden kopyalamadımkendim hazırladım 10 kasımı araştırırken karşıma çıktısizlerde görün istedim