Gutenberg Johannes

Gutenberg Johannes



Johannes Gutenberg (yaklaşık 13981468) iletişim tarihinin en önemli gelişmelerinden biri sayılan tipo basım yöntemini 1438'de bulmuştur Bu, önceleri tahtadan daha sonraları bir kurşun alaşımından yapılan dökme harflerin, baskıdan sonra başka bir yazıda kullanılmak üzere saklandığı bir basım yöntemidir {bak Basim) Almanya'da


Mainz'de varlıklı bir ailenin oğlu olarak dünyaya gelen Gutenberg ailesiyle birlikte Strassburg'a (bugün Fransa'da Strasbourg) taşındıktan sonra burada zanaatkârlık yaptı; ayna yapımı, metaller ve değerli taşlar üzerinde çalıştı Basım teknikleriyle de ilgilenmeye başladı Bu dönemde kitaplar ya doğrudan elle yazılır ya da her sayfa için ayrı ayrı elle oyularak hazırlanan tahta bloklar kullanılarak kitaplar basılırdı Gutenberg her harf için ayrı metal kalıplar hazırladı Bu kalıplara sıcak sıvı metal dolduruluyor ve harflerin metal örnekleri çıkarılıyordu Basımcı metal harfleri istediği gibi dizebiliyor, basımdan sonra saklayarak yeniden kullanabiliyordu Aynı dönemde ortaklarıyla çıkan bir anlaşmazlık yüzünden açılan bir davada Gutenberg'in tipo basım yapabilen bir baskı makinesi bulduğu anlaşıldı Ne var ki, bu dönemden tipo basım örneği günümüze ulaşmamıştır


Yaptığı çalışmalar ve basım deneyleri için para bulmak zorunda olan Gutenberg 1450' de, Mainzli bir zengin olan Johann Fust'la ortaklık kurdu 1455'te bastıkları ilk kitap Latince bir Kutsal Kitap'tı Gutenberg Kutsal Kitabı denen bu yapıt "Kırk İki Satirli Kutsal Kitap" ya da "Mazarin Kutsal Kitabı" olarak da bilinir


1457'de Gutenberg borcunu ödeyemediği için Fust'la olan ortaklıkları bozuldu; Fust bütün basım araç ve gereçlerine el koydu Daha sonra Konrad Humery adlı bir Alman memurun sağladığı para yardımıyla yeni bir baskı makinesi kuran Gutenberg bir dilbilgisi kitabı, bir sözlük ve başka bazı kitaplar bastı Başarıyla yürüttüğü bu çalışmaları sırasında büyük zorluklara katlandı ve hiçbir zaman çok fazla para kazanamadı Mainz başpiskoposu olan Nassau kontu, son yıllarında gözleri giderek bozulan ve yoksulluğa düşen Gutenberg'i sarayına aldı ve geçimini üstlendi


Gutenberg'in buluşu hızla yayıldı 15 yüzyılın sonlarına gelmeden Avrupa'da, 1000' den fazla baskı makinesi vardı Bu basım yöntemiyle daha çok kitabın basılabilmesi kitap fiyatlarının düşmesini sağladı Böylece daha çok kitap okunmaya başlandı Kitabın yaygınlaşması, bilimsel çalışmaların gelişmesine ve bilginin daha geniş kesimlere ulaşmasına yardımcı oldu Bu nedenlerle, Gutenberg' in bulduğu bu baskı yöntemi bilimlerin gelişmesini etkileyen ve Reform'u hazırlayan önemli olaylardan biri olarak da kabul edilmektedir {bak Reform)

GUTENBERG, Johannes; Alman matbaacısıDoğum yılı kat"i belli değildirKırk yaşlarına doğru Strasburg"a yerleşerek üç arkadaşıyla beraber kıymetli taşları işlemekle uğraştı1438 yılından itibaren el ile dizilen harflerle basma tekniği üzerinde gizlice sıkı sıkıya ilgilendiAradan kısa bir zaman geçince kendine has harf baskını buldu( 1440) Üzerindeki çalışlamalar devam eden Gutenberg 1448"de Mainz"a dönünce buluşunu geliştirdiİşi büyütmet ve bu hususta daha geniş çalışmalarda bulunmak için Das Werk der Bücker şirketine ortaklık kurduFakat aradan beş sene geçince ortaklarıyla anlaşamayıp mahkemelik oldular ( 1445) Mahkemeyi kaybedince her şeyine el koyulduHayatının son zamanlarında bulunduğu şehrin başpiskoposu ona ünvan vererek basımla çalışmalarına devam etmesini temin ettiGutenberg 1468 yılında öldü

KAYNAK; YENİ REHBER ANSİKLOPEDİSİ CİLT 8 SAYFA 128
frmsinsinet için yazılmıştır