İyon Nizamı

İyon Mimarisi - İyon Mimari Sanatı - Sanat Tarihi

Adından da anlaşılacağı gibi, Anadolu'nun batı ve güney kıyılarında ortaya çıkmış, burada gelişmiştir İlk örneklerine MÖ VI yy'da rastlamr En güzel örneği iki Giritli mimar tarafından yapılan Efes'teki Artemis Tapmağı'dır


Dor nizamı adı altında yapılan açıklamalar, Yunan mimarîsinin genel esaslarını içine aldığı için, İyon nizamının esaslarım da kapsarİyon nizamı daha ince, zarif ve dekoratiftir Dor nizamında yapılan tapınaklar ağır, hantal ve yere kapanmış gibi bir izlenim vermekteyken; İyon tapınakları incelik ve yüksekliği nedeniyle böyle değildirİki nizam arasındaki asıl fark, sütunlarında ve özellikle de sütun başlıklarında kendini gösterir


İyon sütunları, döşeme yüzeyine yerleştirilen kaideler üzerine oturtulmuştur İyon mimarları, Dor mimarlarından daha serbest davranmış; aynı binanın sütun kaidelerine farklı biçimler vermişlerdir Sütun başlıklarının yan, ön ve arka kısımlarında da farklılıklar göze çarparÖnden bakıldığında sütun başlılarının iki yanında, volüt denilen helezonik iki kıvrım görülür İki kıvrım arasındaki alan ise zarif bezemelerle doldurulmuştur


Hellenistik dönemde (MÖ 330-30) sütun başlıklarının iki yüzüne de bir çift kıvrım daha eklenmiş, böylece simetrik bir görünüş elde edilmiştirİyon sütun gövdeleri daha ince, uzun ve yivler daha derindir Bu yivler birbirinden dar ve düz silmelerle ayrılırdı Oysa ki, Dor sütunlarındaki yivler bıçak sırtı inceliğinde çizgilerle ayrılmıştırİyon sütun başlıklarının üstündeki baştaban (arşitrav) kısmı, herbiri alttakınden biraz daha öne çıkık duran üç yatay banttan meydana gelmiştir Bunun üzerinde olup, tapınağı baştan başa çevreleyen friz bazılarında süslenmiştir


Efes'teki Artemis Tapınağı'ndan başka, ülkemizde MÖ IV yy ve Hellenistik dönemde İyon nizamında inşa edilen çeşitli tapınaklar bulunmaktadır Priene (Güllübahçe)-Athena Tapınağı, Milet yakınındaki Didim-Apollon Tapınağı gibi


Resim: Artemis Tapınağı'nm cephesi (A Bommer'in çizimi) -Efes



alıntı

süper bir site geçrekten çok iyi anlatmışsınız teşekkürler