Cedel Nedir? Cedel Hakkında Bilgi

**Şengül Şirin** · 03-15-2013

CEDEL

Cedel,İslam kültüründe,soru-yanıt yoluyla karşıdakine istenen düşünceyi kabul zorunda bırakmayı amaçlayan tartışma yöntemi ve bu yöntemi araştıran bilim bilim dalı

16

yüzyıl Osmanlı alimi Taşköprizade Ahmed İsameddin,ilimlerin sınıflandırılmasına ilişkin Mevzuatü'l Ulum adlı ünlü yapıtında ilm-i cedelin ,ilm-i nazarın dallarından olduğunu,ilm-i hilafın temelini oluşturduğunu ve mantığın konularından biri olan cedelden alındığını söyler

Ona göre bu bilimin amacı karşısındakinin düşüncelerini çürütme ve kendi düşüncelerini kabul zorunda bırakma yeteneği kazandırmaktadır

karşıt görüşlüleri susturmak ve inatçıların kuşkularını gidermek bakımından da oldukça yararlıdır

Cedel üzerinde ilk duran ve cedeli sistemleştiren kişi döneminin en önemli hukuk bilginlerinden ,aynı zamanda hadisçi,dilbilimci ve şair olan Ebu Bekr Muhammed bin Ali bin İsmail el- Keffal eş -Şaşi'dir

(ö

947)

Bir araç olmaktan çıkarılarak amaç durumuna getirilmesi bakımından cedel,birçok İSlam bilgini tarafından hoş görülmemiştir

Taşköprizade ise,cedelin gerçeğin ortaya çıkarılması amacıyla öğrenilmesinde bir sakınca olmadığı görüşündedir

Gazali,tartışma ile birlikte değerlendirdiği cedeli birtakım koşullara bağlar

Ona göre tartışmacı ,tartışma sırasında daha önemli iş ve görevlerini terk etmiş olmamalıdır

tartışma konusunu iyi bilmelidir

Ortada olan ya da çok yakında çıkması olası sorunlar üzerinde tartışılmalıdır

Tartışma halk içinde yapılmamalıdır

Tartışmacı karşısındakini bir düşman olarak değil,gerçeğin aranmasında bir yardımcı olarak görmelidir

Karşıdaki tartışmacının yeni kanıtlar ve kuşkular öne sürmesi engellenmemeli,çelişkiye düştüğü gerekçesiyle hemen susturulmamalıdır

Tartışma ,kendisinden yararlanılabilecek bilgin kişilerle yapılmalıdır

Gazali ,böyle koşullara bağladığı cedelin doğuracağı tehlikeleri de göstermiştir

Ona göre cedel çekememezlik,kendini büyük görerek insanlara üstünlük taslama,rakiplerine kin duyma,arkadan konuşma (gıybet) kenidini övme,insanların kusurlarını ve açıklarını araştırma,başkalarının üzüntülerine sevinme ve sevinçlerine üzülme,ikiyüzlülük,gerçeği kabule yanaşmayarak cedeli sürdürme isteği,gerçeğin ortaya çıkmasına çalışmaktan çok,halkın ilgi ve beğenisini kazanmaya yönelme gibi sakınca ve tehlikeler taşır

Kaynak;AnaBritannica cilt 7 sayfa 354 frmsinsi

net için derlenmiştir

03-15-2013	#1
Şengül Şirin	Cedel Nedir? Cedel Hakkında Bilgi CEDEL Cedel,İslam kültüründe,soru-yanıt yoluyla karşıdakine istenen düşünceyi kabul zorunda bırakmayı amaçlayan tartışma yöntemi ve bu yöntemi araştıran bilim bilim dalı16yüzyıl Osmanlı alimi Taşköprizade Ahmed İsameddin,ilimlerin sınıflandırılmasına ilişkin Mevzuatü'l Ulum adlı ünlü yapıtında ilm-i cedelin ,ilm-i nazarın dallarından olduğunu,ilm-i hilafın temelini oluşturduğunu ve mantığın konularından biri olan cedelden alındığını söylerOna göre bu bilimin amacı karşısındakinin düşüncelerini çürütme ve kendi düşüncelerini kabul zorunda bırakma yeteneği kazandırmaktadırkarşıt görüşlüleri susturmak ve inatçıların kuşkularını gidermek bakımından da oldukça yararlıdır Cedel üzerinde ilk duran ve cedeli sistemleştiren kişi döneminin en önemli hukuk bilginlerinden ,aynı zamanda hadisçi,dilbilimci ve şair olan Ebu Bekr Muhammed bin Ali bin İsmail el- Keffal eş -Şaşi'dir(ö947) Bir araç olmaktan çıkarılarak amaç durumuna getirilmesi bakımından cedel,birçok İSlam bilgini tarafından hoş görülmemiştirTaşköprizade ise,cedelin gerçeğin ortaya çıkarılması amacıyla öğrenilmesinde bir sakınca olmadığı görüşündedir Gazali,tartışma ile birlikte değerlendirdiği cedeli birtakım koşullara bağlarOna göre tartışmacı ,tartışma sırasında daha önemli iş ve görevlerini terk etmiş olmamalıdırtartışma konusunu iyi bilmelidirOrtada olan ya da çok yakında çıkması olası sorunlar üzerinde tartışılmalıdırTartışma halk içinde yapılmamalıdırTartışmacı karşısındakini bir düşman olarak değil,gerçeğin aranmasında bir yardımcı olarak görmelidirKarşıdaki tartışmacının yeni kanıtlar ve kuşkular öne sürmesi engellenmemeli,çelişkiye düştüğü gerekçesiyle hemen susturulmamalıdırTartışma ,kendisinden yararlanılabilecek bilgin kişilerle yapılmalıdır Gazali ,böyle koşullara bağladığı cedelin doğuracağı tehlikeleri de göstermiştirOna göre cedel çekememezlik,kendini büyük görerek insanlara üstünlük taslama,rakiplerine kin duyma,arkadan konuşma (gıybet) kenidini övme,insanların kusurlarını ve açıklarını araştırma,başkalarının üzüntülerine sevinme ve sevinçlerine üzülme,ikiyüzlülük,gerçeği kabule yanaşmayarak cedeli sürdürme isteği,gerçeğin ortaya çıkmasına çalışmaktan çok,halkın ilgi ve beğenisini kazanmaya yönelme gibi sakınca ve tehlikeler taşır Kaynak;AnaBritannica cilt 7 sayfa 354 frmsinsinet için derlenmiştir __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır