Aland Adaları, Tarihi ,ekonomisi,nüfusu,yüzölçümü

Aland adaları, tarihi ,ekonomisi,nüfusu



Aland Adaları, Fince AHVENANMAA,Güneybatı Finlandiya'da Ahvenanmaa Özerk Bölgesini ( maakunta) oluşturan takımadalarlBotni Körfezi girişinde ,Aland Denizinin doğusunda,İsveç kıyılarının 25 mil açığındadırYalnızca 80 ada üzerinde yerleşme vardırbunun dışındaki 6 bin ada ıssızdırAlçak kayalıklarla birlikte yüzölçümü 1481 km2'dirTemel olarak granitten oluşan kayaçlar,killi olmakla birlikte verimli topraklarla kaplıdır

Gruptaki en büyük ada olan Aland yörede " anakara" olarak bilinirAdanın kuzeyinde granit kayalıklar ,güneydoğusunda ise tarıma elverişli bitek topraklar vardırBölgenin merkezi ve en büyük limanı olan Mariehamn ile takımadalarının 129 m'ye ulaşan en yüksek noktası Orrdalksklint,Aland'da yer alırAland Adaları,ılıman iklimi ve verimli toprakları nedeniyle Finlandiya'nın birim alan başına en çok ürün veren bölgesidirİsveççe konuşan Alandlılar denizcilik,balıkçılık ve çiftçilikle geçinirlerMariehmn,1800'lerden IIDünya Savaşına değin Avustralya ile tahıl ticareti yapın bir yelkenli filosunun merkeziydiBugün bu gemilerin pek azı işletilmektedirAma filonun parlak geçmişini yansıtan büyük bir denizcilik müzesi vardırBölgenin ekonomik bakımdan bağımlı olması,pek çok usta denizcinin yetişmesini sağlarken kıyı boyundaki karayolunun ihmal edilmesine yol açmıştırBaşlangıçta ,tarıma elverişsiz kıyıların yerleşime açılmasına neden olan balıkçılık,bir gelir kaynağı olarak günümüzde giderek önemini yitirmektedirKüçük ama ileri ölçüde makineleşmiş olan çiftliklerde buğday,arpa,yulaf,yonca,salatalık,ve soğan yetiştirilirPatates üretiminin ise hemen tümü Kökar Adasında yapılırİklim elma,erik,armut üretiminde de elverişlidirBölgedeki çiftliklerde ağırlıklı olarak Ayrshire sığırı ve koyun yetiştirilirAdaların İsveç ve Finlandiya anakarasıyla bağlantısı arabalı ve buharlı vapurlarla sağlanırAyrıca Mariehamn'da bir havaalanı vardır

Tunç ve Demir çağlarında da adalarda yerleşme olduğuna ilişkin kanıtlar vardırAyrıca benzersiz Viking mezarları ve ortaçağdan kalma granit kiliseler görülürAda halkı 12yüzyılda İsveçli misyonerlerce Hıristiyanlaştırılmıştırİsveç'e karşı büyük bir deniz zaferi kazanan Rus Çarı IPetro 1714'te adaları ele geçirdi1809'da Fillandiya Büyük Düklüğü ile birlikte Aland Adaları da tahkim edilmemek koşuluyla Rusya'ya bırakıldıAma Ruslar 1830'larda Bomarsund garnizonunu inşa ederek adayı tahkime başladılarGarnizon Kırım Savaşı sırasında 1854'te İngiliz-Fransız birlikleri tarafından yıkıldı1856'da İngiltere,Fransa ve Rusya arasında yapılan Aland Andlaşması,adaların askerden arındırılmasını öngörüyordu1917'de Finlandiya bağımsızlığını ilan edince,Aland halkı kendi kaderini tayin hakkı istediAlandlılar ,geçmişe dayalı kültürel ve ekonomik ilişkileri nedeniyle İsveç'e katılmak istiyorlardıFinlandiya adaların özerkliğini kabul etmekle birlikte ayrılmalarına karşı çıktı

Sorunun çözümü için İngiltere Milletler Cemiyeti’ne başvurduFinlandiya’nın ,sorunun kendi “münhasır yetki’sine girdiği iddiasına karşın soruna elkoyan Milletler Cemiyeti,üç hukukçudan oluşan bir komisyon kurduKomisyon,adaların halkına özerklik konusunda garanti verilmesi koşuluyla Finlandiya’nın egemenliğinin tanınmasını Milletler Cemiyeti tarafından da benimsenen bu karara göre,tarafsızlığı,hükme bağlanan Aland Adaları,hiçbir zaman silahlandırılmayacak,askeri üs olarak kullanılmayacaktıFillandiya 6 Mayıs 1920 tarihli bir yasayla Aland Adalarına özerklik tanıyarak kendi eyalet parlamentosunu kurma hakkı verdiAyrıca Uluslararası Cenevre Konferansı'ndan sonra 21 Ekim 1921'de yapılan antlaşmayla adaların tarafsızlık statüsü bir grup devletin garantisi altına alındı ve bu garanti 1947 Paris Antlaşmasıyla da yenilendiFin parlamentosu da 13 Ekim 1951'de statüyü onayladıAland Özerk Bölgesi (İsveççe Aland land skapet) bugün bir kongre,seçimle işbaşına gelen bir konsey,bir konsey başkanı (başbakan) tarafından yönetilmektedirAma Fin hükümetince atanan bölge valisi konsey kararlarını veto yetkisine sahiptirNüfus (1983 tah) 23329


Kaynak;AnaBritannica cilt 1 sayfa 309 frmsinsinet için derlenmiştir