Bileşikler - Bisphenol A (Bpa) Nedir?

Bileşikler - Bısphenol A (BPA)

İki fenol ve bir aseton molekülünün birleşmesinden oluşmuş kimyasal formülü (CH3)2C(C6H4OH)2 olan bir organik bileşiktir Renksiz katı bir maddedir, organik çözücülerde, ( örneğin eter, benzin, tiner vs) de çözünür, fakat su içinde çok çok az çözünür İki tane fonksiyonel temel grubundan dolayı polikarbonat , zayıf fakat ölçülebilir, hormona benzer bir özellik gösterir, bundan dolayı gıda ambalajında kullanılması sağlıkla ilgili kuruluşlarda ve tüketicilerde kullanımıyla ilgili soru işaretleri oluşturmuştur

BPA fazla miktarda yiyecek ve içeceklere geçerse obeziteden tiroit hastalıklarına hatta kansere kadar giden birçok sağlık sorununa yol açabildiği konusunda ciddi bilimsel makaleler vardır Aslında tartışılan BPA nın zararlı olup olmaması değil, Polikarbonat esaslı ambalajlardan suya veya diğer gıda maddelerine BPA nın karışıp karışmadığıdır Bazı hükümetler 2008 den beri BPA içeren polikarbonatlı ambalajların sağlık yönünden ne kadar güvenilir olduğunu sorgulamaya başladılar Bunun için hem hükümetlerin sağlık Bakanlıkları, hem bu işlerle ilgili sanayi kuruluşları hem de akademisyenler değişik araştırmalar yapmışlardır

2010 yılında ABD?de FDA (Gıda ve İlaçla ilgili hükümet kurumu) hamilelikte ve yeni doğanlarda BPA nın zararlı olabileceği konusunda kuşkular duymaya başladı Kanada BPA yı toksik madde olarak ilan eden ilk ülke oldu Halen Avrupa Birliği ve Kanada da bebek biberonlarında BPA içeren polikarbonatların kullanımı yasaklanmıştır Türkiye de Avrupa?yla beraber bebek biberonları konusundaki yasağa katılmıştır

BPA?nın Üretimi






Yukarıdaki formülde iki fenol molekülü ve bir asetondan bir molekül çıkarak BPA oluşumu görülüyordur






BPA nın fosgenle polikarbonat oluşturması ise bu formüle göredir

BPA 1891 yılında Rus kimyacı Aleksandr Dianin tarafından keşfedilmiş, 1940 yılından itibaren Polikarbonat ve epoksi reçinelerin sertleştirilmesi için kullanılmıştır Bu ürünler gıda ve içecek ambalajlanmasında kullanılmış, BPA ile ilgili ilk çalışma 1930 larda yapıldıysa da, ancak 1997 yılında BPA nın zararlı etkileri olabileceği gösterilmiştirÜretimi, Aseton ve fenolün kuvvetli bir asit katalizörlüğünde birleştirilmesine dayanır Genellikle, geri kazanım numarası 1,2,4,5 ve 6 olanlar BPA içermezler Geri kazanım numarası 3 ve 7 olanların hepsi değilse bile bazıları BPA içerir Tip 7, polikarbonat (PC) ve epoksi reçineler bisfenel A maddesinden yapılmış olabilirler Tip 3 (PVC) (polivinilklorür) de plastikleştirici özelliğinden dolayı BPA antioksidan olarak katılabilir

Sonuç

BPA sağlığa zararlı bir maddedir Su damacanalarından BPA nın suya karışması mümkün fakat bu miktar, sağlık sorunu oluşturabilecek miktarın çok çok altındadır Bebek biberonları hem kaynatma gibi sterilizasyon sırasında BPA salgılayabileceği hem de yeni doğanların sağlık yönünden yetişkinlere göre daha hassas olmaları nedeniyle BPA içeren malzemelerin kullanılmaması mantıklıdır Ancak polikarbonat damacanalar yüksek ısılara tabi tutulursa 150 C civarında erir, 220 C civarında buharlaşmaya başlar Böyle durumlarda tabii ki çok zararlı olur, fakat böyle bir durum ancak yağda bir şey kızartırken içine damacana parçası düşmesi gibi çok nadir durumlarda karşılaşılabilecek hallerdir

Referanslar: Bu yazı aşağıda linki verilen kaynak ve bu kaynağın taradığı 266 farklı araştırmanın çok kısa bir özeti niteliğindedir