Erime Ve Donma Hakkında Ansiklopedik Bilgi

ERİME ve DONMA

Maddelerin içinde bulunduğu sıcaklığa göre, katı, sıvı ve gaz halinde bulundukları biliniyor Maddeler ısı alarak ya da ısı vererek bir halden diğer bir hale geçiş yapabilirler Maddelerin bir halden başka bir hale geçmesine hal değiştirme denir
Maddelerin katı halden sıvı hale geçmesine erime, sıvı halden katı hale geçmesine de donma denir
Eğer bir maddeye ısı verildiği halde sıcaklığı değişmiyorsa madde hal değiştiriyor demektir Madde hal değiştirirken sıcaklığı değişmez, verilen ısı enerjisi maddenin moleküller arasındaki bağları kopararak hal değiştirmesinde harcanır
Hal değişim sırasında maddelerin hacminde de değişme olur
Erime Sıcaklığı

Sabit atmosfer basıncı altında bütün katı maddelerin katı halden sıvı hale geçtiği sabit bir sıcaklık değeri vardır Bu sıcaklık değerine erime sıcaklığı ya da erime sıcaklık noktası denir
Sabit atmosfer basıncı altında her maddenin erime sıcaklığı farklı olduğu için maddeler için ayırt edici bir özelliktir Örneğin deniz düzeyinde buzun erime sıcaklığı 0 °C dir
Erime Isısı

Erime sıcaklığındaki bir katının 1 gramının yine aynı sıcaklıkta sıvı hale gelmesi için verilmesi gerekli ısıya erime ısısı denir Erime ısısı da ayırt edici bir özelliktir Kütlesi m olan, erime sıcaklığındaki bir katıyı eritmek için verilmesi gereken ısı miktarı,
Q=m Le bağıntısı ile bulunur
Örneğin, buzun erime ısısı Le = 80 cal/g dır
Sıvı bir maddenin ısı vererek katı haline geçmesine donma denir Sabit atmosfer basıncı altında bütün sıvı maddelerin katı hale geçtiği sabit bir sıcaklık değeri vardır Bu değere donma sıcaklığı ya da donma sıcaklık noktası denir
Erime ile donma birbirinin tersidir Bundan dolayı bir maddenin erime sıcaklığı, donma sıcaklığına eşittir Erime ısısı da donma ısısına eşittir Örneğin deniz düzeyinde 0 °C deki su donarken dışarı 80 cal/g lık ısı verir
Madde hal değiştirirken sıcaklığı değişmez
Bir maddenin erime sıcaklıkları ile donma sıcaklığı eşittir
Erime sıcaklığı ve erime ısısı,maddenin ayırt edici özelliklerindendir
Erime ve Donmaya Etki Eden Faktörler

Erime ve donma sıcaklığı normal şartlarda sabittir Eğer basınç ve maddenin saflığı değiştirilirse, maddelerin erime ve donma sıcaklığıda değişir
1 Basıncın Erime ve Donmaya Etkisi

Basınç, birim yüzeye etkiyen dik kuvvet olduğundan, maddenin moleküllerini bir arada tutarak dağılmasını önleme yönünde etki eder
Erirken hacmi artan maddeler için, basıncın artması erimeyi zorlaştırdığı için erime noktası yükselir Basıncın azalması ise, erime noktasını düşürür
Buz erirken hacmi küçülür Dolayısıyla basıncın artması, hacmin küçülmesine yardımcı olduğu için erime sıcaklığı azalır Buz için yani erirken hacmi küçülen maddeler için basıncın azalması erime sıcaklığını yükseltir
Deniz düzeyinde, normal basınçta 0 °C de eriyen buz, basınç artırılmasıyla sıfırın altındaki bir sıcaklıkta da eriyebilir
Yüksek dağların zirvesindeki karların yaz mevsiminde de erimemesinin nedenlerinden birisi de açık hava basıncının yükseklere çıkıldıkça azalması ve karın erime noktasının yükselmesidir
2 Safsızlığın Erime ve Donmaya Etkisi

Saf bir maddenin içine başka bir madde karıştırılırsa, maddenin saflığı bozulur Saf olmayan bu karışımın, saf maddeye göre erime ve donma sıcaklığı değişir
Arabaların soğutucu suyunun içine antifriz denen maddenin karıştırılması suyun donma noktasını
? 20 °C, ? 25 °C gibi sıcaklıklara indirmektedir
Kışın hava sıcaklığının 0 °C nin altında olduğu durumlarda, yollardaki buzu eritmek için, tuz dökülür Tuz, buzun erime noktasını düşürür ve (?) değerli sıcaklıklarda da buz eriyebilir