Anlatım Türü - Roman

Anlatım Türü - Roman

anlatı - romanın tarihçesi - iyi bir romanın özellikleri - dünya roman yazarları - günümüzde roman

Roman terimi Ortaçağ?da ortaya çıkmış ve Rönesans?tan sonra bugünkü anlamını kazanmaya başlamıştır

Yazınımıza roman, Tanzimat döneminde Batılı yazarlardan yapılan çevirilerle girmiştir İlk roman çevirisi Fenelon?un Telemak?ıdır Onu, Robenson Cruzoe, Sefiller, Monte Kristo gibi çeviriler izler Yazarlarımızca yazılan ilk roman örneklerine 1870?ten sonra rastlıyoruz Şemsettin Sami?nin Taaşşuk- ı Telat ve Fıtnat?ını izleyerek, Namık Kemal?in İntibah, Cezmi; Ahmet Mithat?ın Hasan Mellah, Felatun Bey?le Rakım Efendi; Sami Paşazade Sezai?nin Sergüzeşt; Nabizade Nazım?ın Zehra; Recaizade Ekrem?in Araba Sevdası adlı romanları yazınımızdaki ilk roman örnekleri olarak yer alır

Halide Edip Adıvar, Reşat Nuri Güntekin, Oğuz AtayServet- i Fünun döneminde Halit Ziya, özellikle Mai ve Siyah, Aşk-ı, Memnu, Kırık Hayatlar romanlarıyla ilk gerçekçi roman örneklerini vermiştir Yazınımızda ilk psikolojik roman örneği olarak Mehmet Rauf?un Eylül romanını da belirtmek gerekir

Milli Edebiyat döneminde, romana Anadolu sorunları ve Anadolu insanı girmeye başlar Toplumumuzla ilgili sorunlara önem verilmeye başlandığı göze çarpar Cumhuriyet döneminde, yazarlar, topluma yönelmeyi sürdürürler Cumhuriyetin ilk yıllarında, 1930?lara değin yazarlar, gözlemlediklerini, gördüklerini yansıtma çizgisinden ileri geçmeyen bir gerçekçilikle, gerçekleri yansıtmaya ve sorunlara çözüm getirmeye çalışırlar 1940?lı yıllarda, gerçekçilik bir dava adına kullanılmaya başlanır Toplumsal kaygı artar Köy ve köylünün sorunları, kasaba yaşayışı romanlarda ağırlık kazanır 1970?li yıllara değin dile getirilen bu konular, köy çıkışlı ve Köy Enstitülü yazarlarca geliştirilmiştir 1970-1980 arasında 27 Mayıs, 12 Mart olayları, Almanya?ya göç konuları dikkati çeker 1980-90 arasında aileden hareket edilerek toplumsal yaşamdan, 12 Eylül 1980 öncesi olaylarından kesitler verilir Özyaşamöyküsü romanları yazılır Köyden kente göç, kente göçen köylülerin içine düştükleri çıkmazlar, kadın sorunları anlatılır Belgelere dayanılarak tarihe yönelinir Bütün bu konu çeşitliliğiyle birlikte, romana yeni bir kurgu ve yeni yöntemler kazandırılmış olur

Yazınımızda roman türünde ün yapmış, romanları Batı dillerine çevrilmiş çok sayıda roman yazarımız arasında Halide Edip Adıvar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Reşat Nuri Güntekin, Ahmet Hamdi Tanpınar, Refik Halit Karay, Kemal Tahir, Yaşar Kemal, Orhan Kemal, Tarık Buğra, Oğuz Atay, Adalet Ağaoğlu, Ayla Kutlu, Ahmet Altan, Nedim Gürsel ve Orhan Pamuk?un adlarını sayabiliriz

Öykü yazarlarımızın, özellikle, roman yazarlarımızın yapıtlarının Batı dillerine çevrilmesi ve ilgi görmesi, bu iki anlatı türünün Türk yazınında olduğu kadar dünya yazını içinde de ne derece yol aldığını göstermektedir

Dünya yazınında klasik yazarlar arasında yer alan ve roman yazarlarımızı en çok etkileyen yazarlar arasında Fransız yazınında Victor Hugo, Gustave Flubert, Emile Zola daha sonraki yıllarda Standhal, JP Sartre, Andreas Moruwa; Rus yazınında Tolstoy, Dostoyevski, Scholohov, Gogal; İngiliz yazınında Charles Dickens, James Joyes, Virginia Woof; Alman yazınında Franz Kafka, Tomas Manu, Heinrich Böll sayılabilir

Günümüzde roman ?Yaşayışların, olayların, serüvenlerin, duygu ve düşünceleriyle birlikte, kişilerin tasarı ve kurmacaya dayandırılarak inandırıcı bir biçimde öykülendiği uzun anlatı türü? olarak tanımlanmaktadır Roman yazarı, yaşamdan aldığı olayları yine yaşamdan aldığı ya da hayal gücünün ürettiği kişilerle işleyerek gözümüzün önünde yeni bir yaşam canlandırır Romanlar yazılış biçimleri, amaçları, konuları ve olayların geçtiği zaman bakımından çeşitli türlere ayrılırlar Kişileri tarihteki kişiler arasından seçilmiş ve olayları belirli bir tarih döneminde geçen romanlara tarihi romanlar adı verilir Değeri daha çok olayların çeşitliliğine dayanan hareketli, heyecanlı ve merak uyandıran romanlar serüven romanlarıdır Belli bir insan topluluğunun yaşamını, yaşayış biçimini canlandıran romanlar töre romanları; olaydan çok psikolojik çözümlemelere yer veren romanlar psikolojik roman; roman kahramanının anıları biçiminde yazılan romanlar da anı romanı adını alır Roman türünün ürünleri arasında mektuplaşmalarla düzenlenmiş romanlar da vardır

Günümüzde roman yazma yönteminde büyük gelişmeler olmuş, bilinç akımı gelişerek klasik roman yazma yöntemi bir kenara bırakılmıştır Romanlarda alışılagelen giriş, gelişme, sonuç düzeni yerine; kişilerin bilinçaltına yerleşmiş olayların sıralanışının verildiği romanlar yazılmaya başlamıştır Yazarlar bu yöntemle kısa bir süre içine bir geçmişi de sığdırabiliyorlar Bilinç akımıyla birlikte; bir yazarın bir yapıtında ya da değişik yapıtlarındaki ana düşünceyi, savı, görüşü vurgulayarak yineleyerek anlatım yöntemi olan ana motif ve değişik yazın metinlerini, gazete kesiklerini, reklamları, radyo haberlerini bir romanın parçası olarak değerlendirip roman içinde kullanma yöntemi olan montaj yöntemi günümüz yazarlarının kullandıkları değişik yöntemler olarak dikkati çekiyor