Divan Edebiyatı Şairleri Ve Yazarları

Divan Edebiyatı Şairleri Ve Yazarları
Divan Edebiyatı Şairleri ? Divan Edebiyatı Yazarları

13Yüzyıl Divan Edebiyatı

Anadolu?da Divân edebiyatı XIII yy da Ahmed Fakîh ve Hoca Dehhanî ile başlar Yüzyılın ikinci yansında ise Şeyyâd Hamza ve Sultan Veled vardır Ancak bu yüzyılı -eserlerini Türkçe yazmış olmasa da- Mevlanâ ve -küçük bir mesnevisi ile Divân şairi sayabileceğimiz- Yunus Emre doldurur

14Yüzyıl Divan Edebiyatı

XIV yy da dinî-tasavvufî, tarihi, ahlakî ve hamasi eserler dikkati çeker Aşık Paşa, Gülşehri, Hoca Mesûd, Yusufi-Meddâh, Suli Fakîh, Şeyhoğlu Mustafa ve Mustafa Darir gibi isimler yanında da asnn en büyük şairi hiç şüphesiz Ahmedî?dir Azerî Türkçesi ile eserler veren Kadı Burhanedîn ile Seyyid Nesimî ise Divân edebiyatının Osmanlı sahası dışındaki güçlü temsilcileridir

15Yüzyıl Divan Edebiyatı

XV yyda ilk isim Ahmed-i Dâî?dir Hemen arkasından bu çağın Şeyhü?ş-şuârası Şeyhi gelir Bir müddet sonra gelecek olan Ahmed Paşa ise yer yer Şeyhi?yi de aşacaktır Çağ içinde Necatî?nin yeri apayrıdır O, Türk şiirinde dil ve öz bakımındanyeni bir merhaledir Diğer şairler içinde Avnî (Fatih), Adlî (II Beyazıd), Cem Sultan, Harimî (Şehzade Korkut), Hümamî, Cemalî, Nişanı, Meliki, Mihrî ve usta şair Mesihî sayılabilir Mesnevi sahasında ise Hamdullah Hamdî, Behiştî ve Revani vardır Tacizâde Cafer Çelebi hem şiirde hem de düzyazıda ustadır Düzyazı sahasında Sinan Paşa, Mercimek Ahmed, Ahmed Bican, Firdevsi-i Tavîl ve büyük tarihçi Aşıkpaşazade çağa damgalarını vururlar Çağatay sahasında ise Ali Şir Nevaî?nin güçlü şiiriyle karşılaşırız

16Yüzyıl Divan Edebiyatı

XVI yy, Divân şiiri için bir ihtişam, bir gündoğumudur Başta Fuzulî ve Bakî şiirdeki şöhretleriyle kendi çağlarından taşmışlardır Düzyazılarıyla da önemli olan bu iki şair dışında geniş hayalleri olan Zatî, aşk ve rindliğin usta sözcüsü Hayalî, sade diliyle Nevi terkib-i bendiyle şöhrete erişen Ruhî bu yüzyılın usta şairleridir Mesnevide Fuzulî, Taşlıcalı Yahya, Lamiî ve Kara Fazlî vardır Emri, Figanî, Hayretî ve Hilye yazarı Hakani de önemli şairlerdendir Bu çağ, düzyazı sahasında bir çeşitlilik ve bolluk içindedir Sehî, Latifi, Aşık Çelebi, Hasan Çelebi, Beyani ve Ahdi, yazdıkları tezkireler ile; Lütfi Paşa, Hoca Sadettin, Gelibolulu Ali ve Kemalpaşazade tarihleriyle; Seydi Ali Reis ve Piri Reis denizcilikle ilgili eserleriyle; Feridun Bey de münşeatıyla Osmanlılarda düzyazının birdenbire genişlemesine yardımcı olmuşlardır

17Yüzyıl Divan Edebiyatı

XVII yy Divân şiiri bir önceki yy?ın sağlam temelleri üzerinde gelişir Usta kasideci Nefî, Hikmet şairi Nabî, samimî edalı Şeyhülislam Yahya ve Sebk-i Hindi?nin ilk temsilcileri Nailî ile Neşatî bu çağın usta şairleridir Diğer şairler arasında Bahaî, Fehîm, Sabit ve Nadiri ilk akla gelenlerdendir Nesir sahasında yalın ve süslü eserler yan yana yürür Bir tarafta Evliya Çelebi?nin Seyahatname?si karşısında ise Veysi?nin Siyer?i vardır Katip Çelebi?nin geniş ilmî eserleri ile Naîmâ ve Peçevi tarihleri, Koçi Bey?in de Risâle?si önemli çalışmalardır Nergisi ile Veysî?nin süslü düzyazıları çağa ayrı bir çeşni katmıştır Tezkire yazarları olarak da Riyazi, Güftî, Rızâ ve Faizi?nin adlarını anmamız gerekir

18Yüzyıl Divan Edebiyatı

XVIII yy da Divân şiiri İran edebiyatından uzaklaşıp bir parça mahallîleşir İstanbul Türkçesinin büyük şairi Nedim, bütün Divân edebiyatı içinde dahi orijinal sayılır Şeyh Galib ise Sebk-i Hindî?nin en güçlü temsilcisidir Diğer şairler arasında Nazîm, Vehbî, Enderunlu Fazıl, Koca Ragıp Paşa, Sürurî, Fıtnat ve Haşmet sayılabilir Düzyazı sahasında tarihçiler Silahdarzâde ve Raşid; tezkireciler de Salim, Safayî, Ramiz, Esrar Dede?dir Değişik konularıyla Kani, İbrahim Müteferrika ve Giritli Aziz Efendi de dikkat çeken yazarlardandır

19Yüzyıl Divan Edebiyatı

XIX yy, Divân edebiyatının batı tesirindeki Türk edebiyatı karşısında çökmeye yüz tuttuğu dönemdir Artık usta şair yok gibidir Ancak eskinin tekrarı olabilecek Enderunlu Vasıf, İzzet Molla, Akif Paşa, Şeyhülislam Arif Hikmet, Leskofçalı Galib, Yenişehirli Avnî, Osman Nevres ve Kazım Paşa bu edebiyatın son temsilcileridir Daha sonra yetişecek olan Şinasî, Ziya Paşa, Namık Kemal gibi şairler ise Divan edebiyatını çok iyi bilmekle beraber yıkılışına zemin hazırlayan ve yardımcı olan kişilerdir Bu çağın nesir sahasında Şanizâde Atâullah ile Mütercim Asım ve tarihçi Es?ad efendi ünlü isimlerdir, Tezkireci olarak da Şefkat, Fatin ve Mehmed Emin Bey sayılabilir