İlk Türklerde Siyasi Kronoloji Detaylı İçerik-İlk Türklerde Siyasi Kronoloji Konular

Topluluk : İskit (Saka) MÖ 7 yy MS 2 yy

Etkinlik Alanları : Orta Asya’nın batısı ile Karadeniz’in kuzeyi ve Kafkaslar

Bilinen Devlet Adamları : Tomris Hatun, Alp Er Tunga

Özellikleri :

- Türklerin etkin olduğu ilk siyasi topluluktur

- Atlı göçebe uygarlığının yaratıcılarıdır

- “Hayvan üslubu” sanat tarzını yaratmışlardır

- İkinci bir yaşama inanmışlardır

- Alp Er Tunga İran’ın milli destanı olan Şehname’nin en önemli kişilerinden biridir

- Ünlü Ağıt onun için yakılmıştır

- Tarihte ilk kez at koşumlarını kullanarak bu hayvanın etkinliğini artırdılar

- Pantolon, kemer, kemer tokasını ilk defa kullandılar

Topluluk : Asya Hun MÖ 3 yy MS 3 yy

Etkinlik Alanları : Orta Asya

Bilinen Devlet Adamları : Teoman, Mete Han

Özellikleri :

- Tarihte ilk bilinen Türk devletidir

- Orta Asya’da kurulan ilk Türk devletidir

- Orta Asya’da ilk siyasi birliği sağladılar

- Çin Seddi Hun akımlarından korunmak için yapılmıştır

- Türk tarihinin ilk yazılı anlaşmasını Çin ile yapmışlardır

- Başkentleri Ötüken bölgesindedir

- Mete Han, onlu sistemi ve Türk devlet geleneğini oluşturmuştur

- Yer altı sulama kanalları yapmışlardır (Tarım)

Topluluk : Gök Türk 552 - 658

Etkinlik Alanları : Orta Asya, Batı Türkistan

Bilinen Devlet Adamları : Bumin Han, İstemi Yabgu, Mukan Kağan

Özellikleri :

- Türk adını taşıyan ilk Türk devleti

- “Batı Türkistan” türkleşmiştir

- Doğu - Batı olarak ayrılmışlardır

- Batı Gök Türk Sasanilere karşı Bizansla iş birliğine yönelmiştir

- Bizans İstemi Yabgu’ya elçi yollamıştır

- Akhunların Afganistan’daki etkinliğine son verdiler

Topluluk : Kutluk (II Gök Türk) 682 - 745

Etkinlik Alanları : Orta Asya

Bilinen Devlet Adamları : İl-Teriş Kağan, Bilge Kağan, Kül Tigin, Tonyukuk

Özellikleri :

- Türk adını taşıyan ikinci devlettir

- İlk Türk alfabesini kullandılar

- Orhun anıtlarını diktiler

- Ulusal özelliklerin korunup geliştirilmesine önem verdiler

Topluluk : Uygurlar 745 - 840

Etkinlik Alanları : Orta Asya

Bilinen Devlet Adamları : Kutluk Bilge, Kül Kağan, Bögi Kağan

Özellikleri :

- İlk dönemlerinde Ötüken’i merkez olarak seçtiler

- Kansu ve Turfan kolları halinde ayrıldılar

- Yerleşik yaşama geçtiler

- Yabancı dinleri benimsediler

Topluluk : Avrupa Hun 375 - 469

Etkinlik Alanları : Karadeniz’in kuzeyi, Doğu ve Orta Avrupa

Bilinen Devlet Adamları : Balamir, Attilla

Özellikleri :

- Çin egemenliğini tanımayarak batıya göç eden Hun toplulukları tarafından kuruldu

- Kavimler Göçüne neden oldular

- Avrupa’nın yeni etnik ve siyasi yapısının oluşmasına zemin hazırladılar

- Roma bu olaydan sonra ikiye ayrıldı

- Bizans ile Margus barışını yaptılar

- Attilla Avrupa destan, tiyatro ve edebiyatında en çok işlenen Türk hükümdarı olacaktır

- Macar dili ve kültüründe Hun etkisi oldukça etkindir

Topluluk : Avarlar 4 yy Ort As6 - 7 yy Avr

Etkinlik Alanları : Önceleri Orta Asya, Sonra Doğu ve Orta Avrupa

Bilinen Devlet Adamları : Bayan Kağan

Özellikleri :

- İstanbul’u kuşatan ilk Türk topluluğudur

- Macar-Hırvat, Romen ve Bulgar kültürü üzerinde izler bıraktılar

Topluluk : Bulgarlar

Etkinlik Alanları : Volga ve Tuna ırmakları boyunca

Bilinen Devlet Adamları : Kubat

Özellikleri :

- Büyük Bulgaristan’ı Volga-Kubat boylarında kurdular Bunlar islamiyeti benimsediler

- Bir kolları bugünkü Bulgaristan’a yerleşerek Hristiyan oldular

- Hükümdarları “çar” ünvanı aldı

Topluluk : Macarlar 9 yy

Etkinlik Alanları : Önce Don nehri boyları sonra bugünkü Macaristan

Bilinen Devlet Adamları : Arpad

Özellikleri :

- Hıristiyanlığı benimseyip asimile olmalarına rağmen Türkçe kökenli birçok sözcüğü dillerinde barındırırlarKaynakwh: İlk Türklerde Siyasi Kronoloji

Topluluk : Hazarlar 7 yy 9 yy

Etkinlik Alanları : Don Volga Kuzey Kafkasya

Bilinen Devlet Adamları : Bulan, Ubaca, Menaşe II

Özellikleri :

- Kafkaslarda Müslüman Araplarla savaştılar

- Üst tabakanın çoğu Museviliği benimsemiştir

- 8 ve 9 yy için Hazar Barışı denilmiştir

- Ticaret oldukça gelişmiştir

- Başkentleri İtil şehrinde çeşitli dini mekanlar yan yana yaşamıştır

- Dini hoşgörü yargı sistemine de yansımıştır

- Hakimler kurulunda Müslüman, Hıristiyan, Musevi ve Şaman yargıçlar bulunmuştur

Topluluk : Peçenekler 9 yy 11 yy

Etkinlik Alanları : Karadeniz’in kuzeyi ile Balkanlar

Bilinen Devlet Adamları : Turak

Özellikleri :

- Devletleşemediler

- Ücretli asker olarak bazı devletlerin ordularında görev aldılar

- Hıristiyanlığı benimsediler

Topluluk : Kuman 11 yy 13 yy

Etkinlik Alanları : İrtiş - Balkaş dolayları (Kıpçak Bozkırı) Macaristan

Bilinen Devlet Adamları :

Özellikleri :

- Rus prenslikleriyle mücadele ettiler

- Moğolların türkleşmesini sağladılarKaynakwh: İlk Türklerde Siyasi Kronoloji

- Çeşitli devletlere asker ve yönetici olarak etkinlikte bulundular

- Fiziki güzellikleriyle ünlüdürler

Topluluk : Sibirler (Sabar)

Etkinlik Alanları : Orta Asya Batı Sibirya

Bilinen Devlet Adamları : Balak Han, Boğarık Hatun

Özellikleri :

- Üstün savaş aletlerini kullanmışlardır- Orta Anadolu’ya kadar ilerlemişlerdir- Hazarların çekirdeğini oluşturmuşlardır

Topluluk : Türgeşler13yy

Etkinlik Alanları : Orta Asya Batı Türkistan

Bilinen Devlet Adamları : Baga Tarkan

Özellikleri :

- Emevilerle Maverünnehirde savaştılar

- İlk metal parayı kullandılar

Topluluk : Kırgızlar 9 yy 10 yy

Etkinlik Alanları : Orta Asya

Bilinen Devlet Adamları :

Özellikleri :

- Uygurları yıkmışlardır-

Ötüken’i terk etmişlerdir

- Moğollara boyun eğmişlerdir

Topluluk : Karluklar

Etkinlik Alanları : Orta Asya

Bilinen Devlet Adamları :

Özellikleri :

- Gök-Türklerin yıkılmasında etkili oldular

- Talas savaşında Müslüman Araplardan yana oldular

- İslamiyeti kitle halinde kabul ettiler

- Cengiz Han’a tabi olan ilk Türk-İslam topluluğudur