Dünyanın Yapısı Nasıldır, Dünyanın Yapısı Hakkında Bilgi

Dünyanın yapısı hakkında bilgi, dünyanın katmanları, dünyanın çekirdeği, dünyanın şekli

Dünya?nın Çekirdeği
Katı yerkürenin çapı ortalama 6371 km?dir Yaklaşık 2900 km derinde bir sınır bölgesi, bir süreksizlik bulunur Bunu deprem dalgalarının yalnızca bir bölümünün geri yansımasından anlıyoruz Burası katıdan sıvıya geçiş bölgesidir Daha iç bölgelerin, yani çekirdeğin, yaklaşık 10 g/cm3 gibi çok yüksek bir yoğunluğu vardır Ancak demir içeren göktaşları buradaki sıcaklık ve basınç koşulları altında oluşana benzer bir yoğunluğa ulaşabilir Bu nedenle bugün, çekirdeğin daha çok demir ve nikelden oluştuğu varsayılıyor Daha az benimsenen bir düşünce ise çekirdeğin de kabukta bulunan elementlerle aynı karışımda, yalnız daha yoğun olduğudur Daha içte, yaklaşık 5150 m derinde yeni bir sınır bölgesi daha vardır, bu da oradan sonraki bölümün fiziksel özelliklerinin daha farklı olduğunu gösterir Büyük bir olasılıkla burası katıdır 3500 km?lik bir çapı olan çekirdeğin 175 milyar km3?lük bir hacmi vardır, yani yerkürenin yaklaşık yüzde 16?sını oluşturur Buna karşılık ağırlığı, toplam ağırlığın yüzde 32?si kadardır Yüzeyindeki elektrik akımlarının da, Dünya?nın magnetif alanının oluşmasına yol açtığı düşünülmektedir

Manto
2 ? 60 km arasındaki derinliklerde mantoya ulaşılır Burası Mohorovicic süreksizliği adı verilen sınır bölgesiyle üstündeki kabuk katmanından ayrılır Bu alandaki maddelerin yoğunluğu birden bire 2,9 gr/cm3?ten 3,3 gr/cm3?e çıkar 700 km kadar derine inildiğinde ise yoğunluk 3,3 gr/cm3?ten 4,5 gr/cm3?e yükselir 2000 km derinlikte bu değer 5,7 gr/cm3 olur Bu bölge yaklaşık 900 milyar km3?lük hacmiyle yerkürenin toplam hacminin yüzde 83?ünü oluşturur Mantoda bulunan kayaçların daha az silisyum oksit içerdiği, buna karşılık daha ağır olan metal oksitlere, özellikle de magnezyim (% 37) ve demire (% 12) sahip olduğu bilinir; bu da onun renginin daha koyu olmasına yol açar Kayaç yapılı meteorların kimyasal bileşimi bu mantonun yapısıyla uyuşur Deprem dalgalarının yayılış biçimine bakılırsa burası sıvı değil katı, daha doğrusu plastik bir durumdadır Sıcaklık kabuktaki kadar çok artmaz, en çok 2500 dereceye çıkar Kayaçların sıvıya dönüşmelerini engelleyen etken, üstlerindeki yüksek basınçtır Yalnız tektonik tedirginlikler sonucu yerel sıvılaşmalar olabilir Kabukta ortaya çıkan bütün hareketlerin nedeni mantonun astenosfer adı verilen üst katmanlarından kaynaklanır Katmanlar arasındaki ısı farklarından dolayı plastik haldeki kayaçlar da durumları elverdiğince hareket ederler Deprem bölgelerinin gösterdiğine göre 600 km derinliklerde kırılmalar olabilmektedir

Kabuk
Katı yerkürenin en üst katmanına kabuk denir ve kalınlığı 5 km ile 60 km arasında değişir Burası tüm hacmin yüzde 1,5?ini kapsar Kabuğun yoğunluğu mantodan daha azdır Kıtalar ile okyanusların altındaki kabuklar arasında fark vardır 20-60 km kalınlığındaki hafif kabuk levhaları kendilerinden daha yoğun olan mantonun üstünde yüzer; böylece kıtalar, okyanus diplerine göre biraz daha yüksekte kalır Okyanus dipleri ise 5-10 km kalınlıkta olur ve büyük ölçüde yoğunluğu 2,9 gr/cm3 olan bazalttan oluşur Her ikisi de mantonun üstünde bulunur ve onun çarpma hareketlerinden etkilenir Bu arada kabukta çatlaklar olur ve mantodan buraya sızan madde nedeniyle okyanus diplerinde yeni bir kabuk oluşmaya başlar Bu bölge iki yanındaki daha soğuk alan tarafından bastırılınca yukarı doğru yükselir ve duruma göre ortaya ya bir ada ya da sıradağlar çıkar

Biz yalnız kabuğun kıta bölgesindeki yapısını ve kayaçlarını tanırız Kabuğun üst katmanları daha çok silisyum oksit içerir ve ortalama 2,7 gr/cm3 yoğunluğundadır Bu daha aşağı katmanlarda 2,9 gr/cm3?e çıkar Her ikisi arasında, Konrad süreksizliği adını taşıyan bir sınır bölgesi vardır Alt katmanlarda, içinde kuvars (SiO2) olmayan başkalaşım kayaçları bulunur Üst bölgeler ise bildiğimiz çeşitliliğiyle öteki kayaçlardan oluşur Mağma kayacı ya da korkayaç denen kayaçlar, mantonun yerel olarak eriyip başka bir yerde yavaş yavaş soğumasıyla ortaya çıkar Bunların en bilinenleri kuvars içeren granitlerdir Vulkanitler ise daha hızlı soğuyan ve camlaşmış parçalar içeren kayaçlardır Rüzgar ve akarsuların etkisiyle yeryüzünden kopan parçaların denizlerin dibinde birikerek taşlaşması ise tortul kayaç denen kayaçların oluşmasına yol açar Bu kayaçlar yerkabuğu hareketleri nedeniyle bulundukları yerden daha derinlere iner ve buralardaki sıcaklık ve basınç nedeniyle değişime uğrarlarsa, bu kez de başkalaşım kayaçları ortaya çıkar Kabuğun kıta bölümünde her 100 m derinliğe inildikçe sıcaklık da 3 derece artar