Metaetik

METAETİK

Metaetik,felsefede,etiğin alt disiplini,Etik ifadelerinin mantıksal ve semantik yönlerinin analizi yoluyla ahlak kavramlarının ve yargılarının yapısını belirlemeye çalışır1

Analitik felsefeciler,bütün insanların iletişim arası olan birinci basamak dil ile filozoflarının bu dili anlamaya analiz etmeye ve açıklamaya çalıştıkları ikinci basamak dili birbirinden ayırt ederlerBu bağlamda metaetik,ahlak felsefecisi için bir dizi görev öngörür

1-) Doğru ve yanlış,zorunlu ve yasaklı,iyi ve kötü gibi ahlak kavramlarının anlamlarının mantıksal analizi

2-) bu tür kavramların bulunduğu ifadelerin işlevinin mantıksal analizi

3-) bu ifadeleri desteklemek için kullanılan doğrulama ya da ahlaki usavurmaların yapısının mantıksal analiziDolayısıyla metaetik,( bir başka deyişle analitik ya da eleştirel etik)"Hangi eylemler doğru hagileri yanlıştır?","İnsan nasıl yaşamalı"ve nelere değer vermelidir?""Hayat yaşamaya değer mi?"gibi birinci basamak sorular soran uygulamalı ,normatif ya da kurgusal etikten bütünüyle farklıdır3

Analitik felsefeciler etik kuramların temel sorunlarının metaetik,bağlamı içinde yer aldığını kabul ederlerAyrıca daha da ileri giderek bu tür soruları ancak bir ahlak felsefecisinin sorabileceğini,normatif soruları ise,aslında birer ahlakçı olan herkesin sorabileceğini öne sürerlerDolayısıyla ahlak felsefecisinin konumu,bilimsel ifadelerin doğru hangilerinin yanlış olduğu konusunda tarafsız kalan bilim felsefecisinin konumuna benzerAma ahlak dline böyle tarafsız bir analizin uygulanıp uygulanmayacağı konusunda analitik felsefeciler arasında da tartışma vardır,çünkü onlarda ahlak diliyle ilgili ön varsayımların bile normatif olduğunu ve bu varsayımların analiz girişimlerini belirleyerek kuramsal sonuçları etkileyebileceğini kabul ederler

Belli başlı metaetik kuramlar kuramlar arasında doğalcılık,sezgicilik,duyguculuk ve kuralcılık sayılabilirRalph Barton Perry,Stephen Coburn Pepper ,WTStace,Richard BBrand ve Geoffrey James Warnock gibi doğalcılarve GEMoore,HAPrichard ,WDRoss ve ACEwing gibi sezgiciler ahlaki savların doğru ya da yanlış olabileceği üzerinde anlaşırlarAma bunun nasıl bilinebileceği konusunda anlaşamazlarDoğalcılar bu savların ahlaki olmayan terimler içeren ifadelerden yola çıkan usavurmalarla doğrulanabileceğini ya da ahlaki terimlerin ahlaki olmayan (doğal ya da olgusal) terimlerle tanımlanabileceğini ileri sürerlerSezgiciler bu iki önermeyi de reddederlerve ahlaki terimlerin bütünüyle kendine özgü olduğunu ,ahlaki ifadelerin özerk bir mantık taşıdığını savunurlarDuygucular ,özellikle Alfred Jules Ayer ve Charles Stevenson ahlaki ifadelerin bilişsel nitelik taşımadığını öne sürerler ve bunların onaylama ya da onaylamama gibi duygu temelli ifedelerden oluştuğunu,ahlaki usavurma ve doğrulamaların ahlaki ifadelerin bu özelliği dikkate alınarak yeniden yorumlanması gerektiğini vurgularlarKuralcılığın RMHare gibi savunucuları benzer bir yaklaşımla ahlaki yargıların dünyaya ilişkin olgusal ifadeler olmaktan çok,eylemler üzerindeki kurallar ya da yasaklar olduğunu ileri sürerler


Kaynak;AnaBritannica cilt 22 frmsinsinet için derlenmiştir