Mezarlar, Kümbetler, Türbeler

Mezarlar, Kümbetler, Türbeler

Likya Kaya Mezarları (Demre)

Muğla ve Antalya civarındaki Likya kültürünü yansıtan kaya mezarları genellikle ev biçimindedir Ön yüzde Grek tapınaklarının benzeri İyon sütünlarının taşıdığı üçgen alınlık ve küçük bir kapı bulunmaktadır Ölüler, mezar odasındaki sekiler üzerine yatırılmaktaydı

Herakles Lahdi

1958 yılında Konya-Beyşehir yolunun 60 kilometresindeki Tiberiopolis kenti kalıntılarında bulunmuştur Roma dönemine, 220-260 yıllarına tarihlenmiştir 250 x 130 m boyutlarında ve 170 m yüksekliğindedir Dört cephesinde Herakles'in 12 işine ait rölyefler vardır (Konya Arkeoloji Müzesi)

İskender Lahdi

Osman Hamdi Bey tarafından 1887 yılında Sayda'da yapılan arkeolojik kazılarda bulunmuştur İki uzun cephesinde Makedonya Kralı Büyük İskender'in Perslerle yaptığı savaşlara ilişkin rölyefler bulunduğu için "İskender Lahdi" adıyla tanımlanmıştır Yüksekliği 212 m, uzunluğu 318 m ve genişliği 167 m'dir Üçgen alınlıklı, çatı kapaklıdır (İstanbul Arkeoloji Müzesi)

Ağlayan Kadınlar Lahdi

1887 yılında Sayda'da sabanla tarlasını süren bir köylü tarafından bulunmuş, Osman Hamdi Bey tarafından İstanbul'a getirilmiştir Dünya lahitlerinin en önemlilerinden biridir Hellenistik dönem eseridir MÖ 360 yılında ölen Sayda Kralı Straton'a ait olduğu tahmin edilmektedir Yüksekliği 297 m, uzunluğu 254 m, en 137 m'dir Lahdin üzerinde kralın ölümüne ağlayan kadınların ve cenaze kortejlerinin rölyefleri bulunmaktadır Yapımında birden çok heykeltıraşın çalıştığı anlaşılmaktadır (İstanbul Arkeoloji Müzesi)

Ahlat Mezarları

Bitlis'in Ahlat ilçesinin Meydanlık Mezarlığı XI-XV yüzyıllara ait mezarların bulunduğu bir Açık Hava Müzesi'dir Bezemeli anıtsal taşları ve sandukalarıyla bu mezarlar görkemli birer sanat eseridir

Emir Bayındır Kümbeti

Bitlis'in Ahlat ilçesindedir Akkoyunlu soyundan olup 1481 yılında ölen Melik Bayındır için yaptırılmıştır Kitabesinde Bayındır Bey'in hayatı ve yaptığı işler anlatılmaktadır İki katlıdır Mimarisi ve taş bezemeleriyle görkemli bir görünüşe sahiptir

Hüseyin Timur ve Bugatay Aka Kümbetleri

Bitlis'in Ahlat ilçesindedir Hüseyin Timur kümbeti (önde), 1279 yılında ölen Emir Hüseyin Timur ve 1280'de ölen Esentekin Hatun'un mezarıdır Arkadaki kümbet ise 1287 yılında ölen Akkoyunlu soyundan Bugatay Aka ve Şirin Hatun için yaptırılmıştır

Hüdavend Hatun Kümbeti

Niğde'dir Selçuklu Sultanı IV Kılıçarslan'ın kızı Hüdavend Hatun için 1312 yılında yaptırılmıştır Sekizgen planlı yapı içten kubbe, dıştan piramit çatı ile örtülüdür Taş bezemeleriyle ünlüdür

Mevlana Türbesi

Konya'nın Mevlevi Dergahı içindedir İlk türbe Tebrizli Bedreddin tarafından 1274 yılında yapılmıştır Eklemeler ve onarımlarla günümüze ulaşmıştır Dört fil ayağı üzerine oturan türbe 25 m yüksekliğindedir Gövde ve külah turkuaz renkli çinilerle kaplıdır Bu yüzden konik kubbeye "Kubbe-i Hadra (Yeşil Kubbe)" denilmiştir Türbenin içinde Mevlana'nın babasına, Mevlana'ya, eşi ve çocuklarına, akrabalarına ve postnişinlere ait 65 sanduka bulunmaktadır Türbenin kalemişleri de çok değerlidir

Yeşil Türbe

Bursa'da I Mehmet'in yaptırdığı külliyenin içindedir 1421 yılında Mimar Hacı İvaz Paşa tarafından yapılmıştır Sekizgen planlı yapının dışı turkuaz renkli çinilerle kaplanmıştır Türbenin içinde I Mehmet'le ailesine ait 9 sanduka (mezar) bulunmaktadır I Mehmet'in sandukası, türbe iç duvarları ve mihrap, dönemin renkli sır tekniğinde en güzel çinileriyle bezenmiştirÇiniler, Mehmet Mecnun adlı sanatçının eseridir

Erzurum Üç Kümbetler

Üç Kümbetler'den sekiz köşeli plan üzerine oturtulmuş olanının Saltuklu Devleti'nin kurucusu Emir Saltuk'a ait olduğu tahmin edilmektedir Tamamiyle kesme taştan yapılmış olan kümbetlerin diğer ikisinin ise kimlerin mezarı olduğu bilinmemektedir Bunlar Türkler'e ait kümbetler arasında plan, malzeme ve süsleme yönünden ayrı bir önem taşımaktadır

SelÇuk KÜmbetleri

Anadolu'nun Türklügünü belgeleyen ata mezarlari,
Türk çadir sanatinin tasa ve mermere yansiyan örnekleridir

Anadolu'da Selçuk Türklerine alt kümbetler Türk mimarisinin en orijinal örnekleridir Kümbetlere, Dogu Türkistan'dan Anadolu'ya kadar Türklerin geçtigi ve oturdugu her yerde rastlanir "Türk çadiri" adini tasiyan bu mimari türü gerçekten, Türklere ait çadir sanatinin mimariye geçmis örneklerini yansitir
Kümbet, Selçuk Türklerinde önemli kisiler için yapilan mezarlar, yani türbelerdir Gövdeleri yuvarlak veya çok köseli, kaideleri ise kare seklindedir Çok köseden kareye geçis için kullanilan çesitli sekillerle, mesela üçgen veya prizmatik sekillerle süslüdür

Kümbetin tepe örtüsü huni veya piramit külah seklindedir Fakat içten kubbe olarak görülür Genel olarak iki katli olan kümbetlerin alt katina merdivenle inilir Asil mezar burasidir Ölü burada mumyalanmis olarak bir lahit veya topraga gömülür Üst katta sembolik olarak bir sanduka bulunur Burasi daha çok bir mescittir

Büyük Selçuklulara ait en önemli kümbetler bugün iran sinirlari içinde kalmis bulunuyor Eski Türk çadir sanatini yansitan kümbetler de daha çok bu kümbetlerdir

Anadolu Selçuklulari mimaride çadir sanatini devam ettirdiler Erzurum, Ahlat Kayseri, Sivas, Tokat, Konya, Nigde, Kirsehir, Divrigi de çok güzel kümbetler vardir Nigde'deki Hüdavend Hatun, Tokat'taki Ali TusîKayseri'deki Döner Kümbet ve Sirçali Kümbet, Ahlaftaki Ulu Kümbet en güzel örneklerdir

Kümbetler, mimari ahenkleri, çadir sanatini tasa veya mermere yansitarak geçmise çagrisim yapmalari, kendi eksenlerinde dönüyor ve yukari dogru süzülüyor gibi durmalariyla insani çok etkileyen birer harikadirlar