Sigorta Terimleri Sözlüğü A

Sigorta Terimleri Sözlüğü A

Acente (Agent) :
Sigorta şirketiyle yapılan acentelik anlaşması dahilinde sigorta poliçesi satan ve bunun karşılığında komisyon alan gerçek ya da tüzel kişidir
Türk Ticaret kanununun 116 maddesine göre ticari temsilci, ticari vekil, satış memuru veya hizmetli gibi bağlı bir sıfatı olmaksızın bir sözleşmeye dayanarak belirli bir yer veya bölge içinde sürekli olarak ticari bir işletmeyi ilgilendiren akitlerde aracılık etmeyi veya bunları o işletme adına yapmayı meslek edinen kimseye “acente” denir
7397 Sayılı Sigorta Murakabe Kanununun 9 maddesi ise, acenteyi şöyle tarif etmektedir:
“Her ne ad altında olursa olsun sigorta şirketine tabi bir sıfatı olmaksızın bir sözleşmeye dayanarak, belli bir yer veya bölge içinde, daimi bir surette Türkiyedeki sigorta şirketlerinin sigorta sözleşmelerine aracılık eden veya bunları sigorta şirketi adına yapan gerçek veya tüzel kişilere sigorta acentesi, sigorta acentelerinin acentelik faaliyetleriyle ilgili olarak tayin ettikleri gerçek veya tüzel kişi acentelere ise tali acente denir Tali acentelik tesisi için sigorta şirketinin yazılı izni gerekir”

Aktüer (Actuary) :
Sigorta matematikçisidir Hangi risk için hangi şartlarda ne kadar sigorta primi ödenmesi gerektiğini hesaplayarak standardize eder Eski Roma'da sayan kişi anlamına gelirdi Ülkemizde her sigorta şirketi mutlaka en az bir aktüer bulundurmak zorundadır hayat-dışı branşlarda, emekli sandıklarında ve mali yatırım kuruluşlarında da aktüerler çalışmaktadır
Sigorta primi, yatırımlar, karşılıklar gibi sigortacılıkla ilgili teknik ve finansal konularda, olasılık hesapları ve istatistik alanında uzman olan profesyonel kişidir Hayat Sigortalarında, nüfus yapısı yaşama ve ölüm ihtimalleri ile faiz ve ıskonto oranları, aktüerin hesaplamalarında dikkate aldığı en önemli faktörlerdir

Aktüeryal Matematik Karşılık (Mathematical Reserves) :
Sigortacı her yıl sonu, portföyündeki uzun süreli poliçeler için süre sonundaki taahhütlerini karşılamak üzere sigortanın başlangıcından itibaren bazı matematiksel yöntemlerle belirlenen bir fon ayırır Bu fona aktüeryal matematik karşılık denir

Ana Teminat (Master Coverage) :
Tarifede ya da ürün bazında belirtilen ve poliçede verilmesi zorunlu olunan teminata denir, birden fazla olabilir

Annüite :
( Bkz İrat )

Aracı (Broker) :
Esas olarak sigorta teminatı satın almak isteyen kişinin danışmanı ve temsilcisi olan ve bağımsız olarak çalışan profesyonel sigorta ve reasürans aracısıdır Brokerler sigortalıyı veya sigorta veya reasürans şirketini temsil ederek sigorta veya reasürans şirketinin seçiminde tamamen tarafsız ve bağımsız davranmak durumundadır
Bunlar tarafları bir araya getirerek sigorta veya reasürans sözleşmelerinin aktinden önce gerekli çalışmaları yaparak, bu sözleşmelerin uygulanmasına ve özellikle de tazminatın ödenmesine yardımcı olurlar

Araç Çarpması :
Karayollarında hareket eden araçların sigorta konusu kıymetlere çarpması neticesi doğrudan doğruya meydana gelecek ziya ve hasarları temin eder

Araçta Taşınan Yük :
Tam kasko Sigortası olan motorlu nakil araçlarında, taşınacak araç sahibine ait yüklerin kasko risklerine karşı teminat altına alınmasıdır

Aşkın Sigorta (Over Insurance) :
Sigorta değerinin üstünde bir bedelle yapılan sigortaya “aşkın sigorta” denir Yasal olarak sigorta bedeli sigorta değerini aşamaz; aksi takdirde, sigorta bedelinin değeri aşan miktarı hakkında sigorta sözleşmesi geçersizdir
Aşkın sigortada dahi sigortalı sözleşmenin başında iyi niyetli ise, sigortacı açısından riziko başlamadan önce sözleşmenin tam değeri üzerinden poliçenin düzenlenmesi ve fazla alınan ücretin geri verilmesi mümkün olur Eğer sigortalı aşkın sigortayı kötü niyetle yapmış ise, sigorta sözleşmesi geçersiz kalır ve sigortacı, prime hak kazanır
TTK nun 1283 Maddesinde düzenlenen bu durumlarda sigorta akdinin sigorta menfaat deşerini aşan kısmı geçersizdir Örneğin gerçek deşeri 10 Milyar TL olan aracınızı 13 Milyar TL bedelle sigortalatmış iseniz , sigorta akdinin 10 Milyar TLni aşan kısmı bir hasar halinde dikkate alınmayacak ve bu kısma ilişkin prim iade edilecektir

Avarya (Average) :
Nakliyat sigortasında zarar ve hasar, yangın sigortasında noksan sigorta sebebiyle tazminat ödemesinde indirim anlamına gelir

Azami İyi Niyet (Utmost Good Faith) :
Bir sigorta sözleşmesinin tarafları, sigortacı ile sigortalıdır Sigorta şirketi, sigorta edilecek olan mal, hayat veya sorumluluk konusu olan şey ile ilgili hiçbir bilgiye sahip değildir ve karşı tarafın vermiş olduğu bilgiye güvenmek durumundadır Diğer taraftan, menfaatini sigorta ettirmek üzere teklif formunu doldurmakta olan kişi de, kendi ihtiyaçlarına yönelik ürünü belirlemede sigortacının vermiş olduğu teknik bilgiye güvenmek durumundadır Sigorta sözleşmesinin oluşturulması aşamasında her iki taraf için de söz konusu olan ortak nokta, tamamen karşı tarafın vermiş olduğu bilgiye güvenmek durumunda olmalarıdır Taraflardan birinin iyi niyetli olmaması nedeniyle karşı tarafa gerçek olmayan bilgi vermesi, karşı tarafı yanıltmak ve istemediği bir sözleşmeye girmesini sağlamaktır ve iyi niyet prensibinin ihlali, karşı tarafa sözleşmenin feshi hakkını vermektedir