Felsefi Terimler Sözlügü D

Felsefi Terimler Sözlügü D

DEĞER
Kişinin, isteyen, ihtiyaç duyan bir varlık olarak nesne ile bağlantısında beliren şey İnsanların ihtiyaç ve istemeleri farklı olduğundan sayısız değer türleri vardır

DEİZM
Vahiy ya da bir kilise öğretisi aracılığıyla edinilmiş her türlü dinsel bilgiye karşı çıkan buna karşılık belirli bir dinsel bilgi bütününü herkesin doğuştan taşıdığını ya da us yoluyla elde edebileceğini savunan görüşe denir Deizm, tanrılık gücünün sadece yaratma işlemiyle sınırlandığını ve bir kez yaratıldıktan sonra dünyanın hiçbir işine karışmadığını eş deyişle dünyayı yönetmediğini belirtir

Deizmin dayandığı “doğal” din kavramı başlıca iç kaynaktan beslenir İnsan usuna duyulan inanç, dogmacılığa ve hoşgörüsüzlüğe yönelen vahiy öğretisinin, reddedilmesi ve tanrının düzenli bir dünyanın ussal mimarı biçiminde kavranması Deizmciler Hıristiyanlıkta ve dünya dinlerinde görülen ibadet, inanç ve öğreti farklılıklarının temelinde evrensel olarak benimsenmiş din ve ahlak ilkelerinin, ussal bir özün bulunduğunu öne sürerler

Deizimcilere göre kendi başına doğal din, her türlü kuşku ve yozlaşmadan uzaktır Bu yüzden us yoluyla doğrulanmış yalın ahlakı, doğrular dışında Hıristiyanlığın sonradan eklediği tüm öğelere karşı çıkarlar

DEKARTÇILIK (Cartezyanizm)
Descartesin felsefesi
Descartes, düşünsel felsefenin büyük çapta aşamacılarından biridir Antikçağ Yunan, şüpheciliğinden yüzyıllarca sonra şüpheciliği temel bir yöntem olarak kullanmış ve bunu analitik geometri adı verilen matematiksel bir kesinlikle uygulamaya çalışarak yepyeni doğrulara varmayı denemiştir Temel yöntem, şöyle özetlenebilir: önce bir ilke olarak, edinilmiş bütün bilgilerinden şüphe etmeliyim ve onları bir yana bırakarak ilk ve sağlam yeni bir düşünceden yola çıkmalıyım İnsanların bütün düşünceleri birbirine bağlıdır, birbirinden çıkar Bir düşünmeyi doğuran ondan önce gerçekleşmiş başka bir düşüncedir Düşünceler bir neden sonuç zinciri içerisinde sürüp gider(*****izm) öyleyse sırayı titizlikle kovalarsam doğru olmayan bir düşünceyi doğru sanmaktan sakınarak düşünce zincirinin arasına yanlış bir düşünce karıştırmazsam doğru olana ulaşabilirim Bu durumda benim için kesin olan tek şey şüphe etmektir Bütün bilgilerden şüphe etmek, düşünmektir Düşünmekse var olmaktır Öyleyse, var olduğumda şüphesizdir Düşünüyorum öyleyse varımşüphe edemeyeceğim ilk ve sağlam bilgim budur Şimdi, neden sonuç zincirini titizlikle kovalayarak, bütün öteki bilgileri bu temelden çıkarabilirim

Descartesin başlıca öğretileri şunlardır

1)Gerçeklik, özü düşünme, olan zihin ile özü üç boyutlu uzam olan madde biçiminde ikiye ayırabilir

2)Tanrı, zihin ve madde kavramları doğuştan gelir ve deneyimden kaynaklanmaz

3)Felsefede doğruya erişmenin yanılmaz yöntemi, şüphe edilemez, açık ve seçik bir önerme ya da kavramlara ulaşıncaya değin her şeyden şüphe etmektir

Descartesçi düşünürlerin çoğu Descartesin “ Düşünüyorum, öyleyse varım” deyişinde anlatımını bulan, düşünen öznenin düşündüğünden, dolayısıyla var olduğundan şüphe edemeyeceği yöntemindeki önermenin, ilk ve açık seçik doğru olduğu görüşünde birleşir Gene Descartesçilerin büyük bir bölümü , bu ilk doğru temelinde yalnızca usa dayalı bir felsefede ve bilim sisteminin kurulabileceği görüşündedir Buna bağlı olarak Dekartçılık bütünüyle usa bir metafizik geliştirilebileceğini savunur

DEMİOURGOS
Düzenleyici Tanrı Antik Yunan düşünürü Platona göre iyi ideası düzenleyici bir Tanrıdır Yaratmış değil biçim vermiştir Antikçağ Yunanlılarında yaratma düşüncesi yoktur; bir sanatçı, bir mimar gibi yapma, düzenleme, biçimlendirme çabası vardır Bu anlayışa göre dünya yoktan var edilmemiş, idealar gibi ilksiz ve sonsuz olan biçimsiz özdekten düzenlenip biçimlendirilerek meydana getirilmiştir Platona göre bu biçimlendirmede örneklik eden idealardır, evrendeki bütün varlıklar bu ideal ilk örneklerine uygun olarak özdeği biçimlendirme yoluyla yapılmışlardır Bu terim Platonca evren ruhu, gnostiklerce ikinci Tanrı ve Hegelce düşünce süreci anlamında kullanılmıştır

DENEYCİLİK
Alm Empirismus
Fr empirisme
İng empiricism

Bilgimizin biricik kaynağının deney olduğunu savunan bilgi öğretisi Bu öğretiye göre, bütün bilgilerimiz deneyden gelir; anlıkta deneyden gelmeyen hiç bir şey yoktur Yeniçağ felsefesinde deneyci bilgi öğretisinin (empirizmin) kurucusu Locke'dur Başlıca temsilcileri F Bacon, D Hume, J 5 Mill
Karşıtı bkz usçuluk

DETERMİNİZM
Ahlaki seçimler dahil bütün olayları, özgür iradeyi ve insanın başka türlü davranabilmesi olanağını dışlayan, önceden varolan nedenlerce belirlendiğini savunan kuram Bu kurama göre evrenin tümüyle ussal bir yapısı vardır; belirli bir durumun eksiksiz bilgisine sahip olmak, o durumun, geleceğine ilişkin yanılmaz bilgiyi de olanaklı kılar Laplacee göre, evrenin bugünkü durumu, önceki durumunun sonucu, sonraki durumunun ise nedenidir Bir zihin, belirli bir anda doğada işleyen bütün güçleri ve doğanın bütün bileşenlerinin karşılıklı konumunu bilebilse, küçük ya da büyük her birimin hem geleceğini, hem geçmişini kesin olarak bilebilir

Determinizm yandaşlarına göre, kuramları, ahlaki sorumluluğun kabulüne aykırı değildir Örneğin belirli bir davranışın kötü sonuçları önceden görülebilir; bu da insana ahlaki sorumluluk yükler ve insan eylemlerini etkileyebilecek engelleyici bir dış neden oluşturur

DİALEKTİK
Kavramlar arasındaki karşıtlık ilişkisinden yola çıkarak bunu doğruya varan süreçlerin açığa çıkarılmasında bir ilke olarak kullanan düşünme ve araştırma yolu

Diyalektik düşüncenin başlangıcı, doğayı ve evreni oluşturduğu düşünülen ateş, hava, su, toprak gibi ilk öğelerin (arkhe) aralarındaki karşılıklı çatışma-dönüşme ilişkileri biçiminde, Sokrates öncesi fizikçilerde görülür Daha sonra şeylerin karşıtlarından yola çıkarak var olmaları ve gene karşıtları içinde yok olmalarını ele alan Herakleitos, diyalektiği evrenin etkin bir ilkesi olarak düşünmenin öncüsü oldu Aristotelese göre, bazı kabullerden yola çıkarak usavurma yoluyla bunları saçmaya indirgeyerek karşıtlarını kanıtlama tekniği anlamında diyalektiğin kurucusu Elealı Zenondu

Diyalektiği bir yöntem olarak ilk kullanan ise Sokratestir Sokrates için diyalektik, karşılıklı, karşılıklı soru-yanıt yoluyla kavramlara açıklık getirme yöntemidir Karşı tarafın yanıtından yola çıkarak bunun gene onun düşünceleri açısından tutarsız ve çelişik olduğunu göstermek, yöntemin ilk aşamasıdır Bundan sonra karşılıklı soru- yanıtlarla, tartışma konusu kavram çeşitli açılardan ele alınır, açımlanır

Sokratesin açıklama yöntemini belirli bir varlık görüşüne bağlayan Platon, diyalektiği bilgi görüşüne dayalı bir eğitim yöntemi olarak geliştirdi Ona göre diyalektik, bir varlık sıralaması içinde en alt düzeyden gittikçe yükselerek sonunda idealara varmak için izlenen bir öğretme ve öğrenme sürecidir

Yeniçağ felsefesinde diyalektik terimini ilk kullanan Kanttır Kanta göre diyalektik yanılgını mantığıdır;; kendi halindeki us, bazı usavurma işlemlerini mantıksal sınırlarına kadar götürüp sonunda kendisiyle çatışma içine düşer Ortaya çıkan antinomileri (çatışkıları) gidermek içinse Kantın “transandantal diyalektik” adını verdiği yöntem uygulanır; iki karşıt sav arasındaki çatışma, hem tezin, hem de antitezin karşıtının olanaksızlığı kanıtlanarak giderilir Böylece Kant için diyalektik, hem usun içine düştüğü doğal bir yanılgı biçimi, hem de bunu düzeltmek için kullanılacak bir eleştiri ve yanlış gösterme yöntemi haline gelir

Diyalektik anlayışının temelinde yatan üçlü düşüncesini Kanttan alan Hegel, buna bambaşka bir anlam yükledi Hegele göre, gerçekleri oluşturan kavramların her biri karşıtını kendi içinde taşır Düşünce, bir kavramdan (tez) onun içindeki karşıtına(antitez) bundan da yeniden karşıtına (yani ilk kavrama) dönmekle, diyalektik hareket içinde, iki kavramın birliğini oluşturan üçüncü kavrama (sentez) ulaşır Bu süreç, düşüncenin kendisini kavramasını sağlayan bilinç içeriğini artırır Hegele göre diyalektik, varlığı belirleyen düşüncenin kendi süreci olduğu gibi dünya tarihinin de oluşum ilkesidir

Diyalektik usavurmayı Hegelden ve Sokrates öncesi filozoflardan alan Karl Marxa göre diyalektik tarihsel bir süreçtir;;; ekonomik temelli bazı toplumsal oluşumların zaman içinde karşıtlarını üretmeleri, karşıtların giderek çatışmaya dönüşmesiyle de yeni oluşumun etkisini ortadan kaldırması biçiminde yürür

Diyalektik kavramı günümüzde, metafizik teriminin tam karşıtı olarak yeni ve bilimsel bir dünya görüşünü dile getirir

DİALEKTİK İDEALİZM
Hegelin idealizmine diyalektik idealizm denir

Hegel, tarihin ve düşüncenin diyalektik bir süreç içinde geliştiğini savunmuş, dinden siyasete, mantıktan estetiğe kadar bütün alanlar için geçerli gördüğü bu sürecin Mutlak Tine ya da zihne (geist) varılmasıyla son bulacağını ileri sürmüştür Düşüncenin özünde gerçeğin ancak bir bütün olarak kavranabileceği yatar Diyalektik, görünürdeki bütün farklılıkların birliğe kavuştuğu metafizik bir süreç “mutlak” ise, var olan her şeyi kendinde toplayandır

Varlığın diyalektik gelişim süreci, Hegelin tin ya da zihin, bazen de idea dediği Geistın kendini belli bir amaca doğru geliştirmesi, özgürleşmesi sürecidirBu süreç içinde “idea” diyalektiğin üçlü aşamasından geçerİlk aşamada “idea” kendi içindedir ve henüz bir olanaktır Kendini gerçekleştirmesi için ikinci bir alan gerekir, bu da doğadır Ama “idea” doğada kendi özüne aykırı bir duruma düşer, kendine yabancılaşır Bu aykırılıktan üçüncü aşama olan kültür dünyasında kurtulabilir Doğada “idea”yı yönlendiren yasa olan zorunluluğun yerini üçüncü aşamada özgürlük alır; özgürlük, tinin devlet, sanat, felsefe ve din gibi, bireylerin üstündeki bazı kurumlarda ve o kurumlarla kendini gerçekleştirmesidir Bu son aşamada da tin üç basamak içinde kendini geliştirir İlk basamak “öznel tin” dir ve tek tek insanların yaşamındaki henüz tamamlanmamış idedir İkinci basamak “nesnel tin”dir ve burada kendini toplum, tarih devlet olarak gerçekleştirir Üçüncü basamak ise “mutlak tin” dir ve burada tam bilincine ulaşarak kendini sanat, din ve felsefe ile ölümsüz kılar

Diyalektik idealizm yani Hegelci diyalektik, nesneleri soyutlayarak her birini kendi başına ve değişmez özellikleri olan birimler olarak gören “metafizik” düşünce biçiminin tersine, nesneleri hareket ve değişimleri, karşılıklı ilişkileri ve etkileşimleri içinde ele alır Her şey sürekli bir oluş ve yok oluş süreci içindedir Bu süreç içinde hiçbir şey sürekli değildir; her şey değişir ve yerini başka bir şeye bırakır Bütün şeyler çelişkili yanlar ya da yönler içerir Bu yönler arasındaki çatışma değişimin itici gücüdür ve sonunda şeylerin değişime uğramasına ya da ortadan kalkmasına yol açar Hegel değişme ve gelişmeyi doğada ve toplumda somutlaşan “mutlak tin”in ya da ideanın bir dışavurumu olarak görür

DİALEKTİK MATERYALİZM
Doğada ve tarihte belirleyici olan süreçlerin , kendi içlerindeki karşıtlık yoluyla oluştuğunu ve bütün olayların bu maddi temelli ilişkilerle açıklanması gerektiğini savunan felsefe görüşü Tarihsel materyalizm ile birlikte Marksist dünya ve tarih görüşünü oluşturur Marx ve Engelse göre materyalim, duyularla algılanabilen maddi dünyanın zihin ya da ruhtan bağımsız nesnel bir gerçeklik olarak ele alınmasına dayanır Marx ve Engels zihinsel ya da ruhsal süreçlerin varlığını reddetmemişler, ama düşüncelerin temelde maddi koşuların ürünleri ve yansımaları olduğunu savunmuşlardır Maddeyi zihin ya da ruha bağımlı olarak ele alan , zihin ya da ruhun maddeden bağımsız olarak var olabileceğini savunan bütün kuramları ise, maddeciliğin karşıtı olarak gördükleri idealizm altında toplamışlardır Onlara göre, maddeci ve idealist görüşler felsefenin tarihsel gelişimi boyunca uzlaşmaz bir karşıtlık içinde olmuştur Bu nedenle materyalizm ve idealizmi birleştirmeye ya da uzlaştırmaya yönelik bütün çabaların kaçınılmaz olarak karışıklık ve tutarsızlığa yol açacağını savunan tam bir maddeci yaklaşımı benimsemişlerdir

Marx ve Engels kendi diyalektik anlayışlarını büyük ölçüde Hegelin görüşlerinden yola çıkarak geliştirmişlerdir Hegel değişme ve gelişmeyi doğada ve toplumda somutlaşan Mutlak Tinin ya da İdeanın bir dışavurumu olarak görürken, Marx ve Engels değişimi ve gelişimi maddi dünyanın doğasında var olan bir özellik olarak görürüler Bu nedenle Hegelin yaptığı gibi olayların gerçek akışının “diyalektiğin ilkeleri”nden çıkarsayamayacağını, ilkelerin olaylardan çıkarılması gerektiğini savunurlar

Marx ve Engelsin bilgi kuramının çıkış noktası, bütün bilgilerin duyular yoluyla elde edildiği maddeci öncüldür Ama bilgiyi yalnızca verili duyu izlenimlerine dayandıran *****ik görüşün tersine bu kuram, pratik çalışma sürecinde toplumsal olarak elde edilen insan bilgisinin diyalektik gelişimini vurgular İnsanlar nesnelere ilişkin bilgileri yalnızca bu nesnelerle pratik etkileşim içinde ve pratiklerine denk düşen düşünceleri biçimlendirerek edinirler Düşüncelerin gerçekliğe uygunluğunun, yani doğruluğunun sınanmasını sağlayan tek araç toplumsal pratiktir Bu bilgi kuramı, kendinde şeylerin yaratıcılığından dolayı insanların yalnızca duyumlanabilir görüntüleri bilebileceğini öne süren öznel idealizme ve duyular üstü gerçekliğin duyulardan bağımsız saf sezgi ya da düşünce ile bilinebileceğini öne süren nesnel idealizme yanı ölçüde karşı çıkar

Diyalektik materyalizm: doğa, toplum ve bilinç olgularını evrensel bir varlık anlayışı içinde bütünler ve bu bütünlüğün aynı çelişme yasasıyla geliştiğini meydana koyarDiyalektik idealizm, gelişme olgusunun genel yasalarının bilimidir, öylesine ki bilimsel gelişme olgusunu bütün öğretiler içinde tek başına temsil eder Her bilim, gerçeğin farklı alanlarındaki gelişmesini ancak o alanda geçerli yasalara bağlar, diyalektik materyalizm bizzat gelişme olgusunu genel yasalara bağlar Bu genel yasalar, kurgusal varsayımlar değil; bizzat doğanın, toplumun ve işleyişinden çıkarılmış ve onlara uygulanarak denetlenmiş ve doğrulukları saptanmış bilimsel yasalardır Bu yasalar, karşıtların birliği ve savaşı yasası, nicelikten niteliğe ve nitelikten niceliğe geçiş yasası, olumsuzlanmanın olumsuzlanması yasası adlarıyla anılırlar Bu yasalar, evrende var olan her şeyin bizzat nasıl devinip geliştiğinin, süreklilikte kesintinin ve karşıtlıkların birdenbire dönüşümlerle, nasıl aşıldığının, eskinin yıkılıp yeninin nasıl oluştuğunun anahtarını verir Diyalektik idealizm, hem bilme ve hem de yapmanın öğretisi olmakla, kuramla kılgının ( teoriyle pratiğin) bağımlılığını da ortaya koymuştur Kuramsız kılgı ve kılgısız kuram olmaz Kılgı kuramla başarılı olabildiği gibi kuram da kılgıdan yansır

DİL VE LEHÇELER
Dünya üzerinde göçler arttıkça, kültürler karıştıkça yeni diller türüyor Ama insanoğlu dillerin tam olarak ne zaman ve nasıl ortaya çıktığını hala bilmiyor

İncil'deki göndermeler dışında dillerin nasıl ortaya çıktığına dair pek bir bilgi yok Adem ile Havva'nın bile ne dil konuştuğu bilinmiyor Bugün dünyada 2 bin 7 yüz dil ve 7 binden çok lehçe var Sadece Hindistan'da 365 ve Afrika'da bin farklı dil konuşuluyor

Yazı ise MÖ 4 yüzyılda Mezopotamya bölgesinde Sümerler tarafından keşfedildi Sümerler ve Babiller bir saati 60 dakikaya ve bir dakikayı 60 saniyeye bölüp, bugün kullandığımız saat sistemini buldular

Bugün dünyada 2 bin 7 yüz dil ve 7 binden çok lehçe var Sadece Hindistan'da 365 ve Afrika'da bin farklı dil konuşuluyor En zor öğrenilen Kuzeybatı İspanya'da ve güneybatı Fransa'da kullanılan Baskların dili, dünyadaki hiçbir dile benzemiyor Mandarin, İngilizce'den sonra dünyada en çok insanın konuştuğu dil Ama ülke dili olarak en çok kullanılan ikinci dil İspanyolca

En yeni dil güney Afrika'da kullanılan Afrikaan dili 17 yüzyılda Roma Katolik Kilisesinin zulmünden kaçan Hollandalı ve Alman Protestanlar 18 yüzyılda Afrika'nın güneyine yerleştiler ve 20 yüzyılın başlarında Flamanca ve Almanca'nın ağırlıklı olduğu ama diğer dillerden de etkiler alan yeni Afrikaan dilini geliştirdiler Bu dil, neredeyse 90 yıl içinde en çok konuşulan ikinci dil halini aldı

Kültürler buluşup karıştıkça yeni diller ortaya çıkıyor Modern ulaşım ve ticaretin neden olduğu küçük yerleşim birimlerinden büyük şehirlere göç, tüm dünyada dillerin gelişimini etkiliyor Örneğin Londra'da 700 farklı dil konuşuluyor New York, Los Angeles, Mayami ve Singapur için de aynı şey geçerli İnternetin sağladığı kültürler ve bölgeler arasında serbest iletişimin de dilleri etkileyeceği kesin

Dünyanın en küçük ülkesi Vatikan, Latince'nin resmi dil olarak kabul edildiği tek ülke Tüm yurttaşlarının aynı dili konuştuğu ülke Somali Kuzey Afrika'da yaşayan Berberilerin konuştukları dil ise sadece sözlü

DOGMA
Her türlü inceleme ve eleştirmenin üstünde tutulan, doğruluğu denemesiz ve tartışmasız kabul edilen ve değişmez sayılan düşünce Genellikle dinlerin saltık gerçeklik olarak ileri sürdükleri ve bağlılarından tartışmasız inanılmasını istedikleri genellikle dinsel ilkeleri dile getirir Örneğin Tanrının evreni yarattığı böylesine bir dogmadır

DOGMATİZM
Din ya da yetkelerce ileri sürülen düşünce ve ilkeleri kanıt aramaksızın, incelemeksizin ve eleştirmeksizin bilgi sayılan anlayış Temelde skolastik bir anlayıştır, günümüzde değişme ve gelişmeyi yadsıyan öğretileri ve anlayışları adlandırır Özellikle metafizik öğretilerin tümü inakçı (dogmatik) öğretilerdir Deney alanının dışında kalan bütün savlar inakçı olmak zorundadır Bu zorunluluk Tanrı sözünden başlayıp Aristotelesin sözüne kadar genelleşmiştir Örneğin Ortaçağ Hıristiyan kültüründe herhangi bir kuralın gerçek sayılması için Aristotelesin söylemiş olması yeterli sayılıyordu Dogmatizmin zorunlu sonucu zorbalıktır Deneylerle tanıtlanamayan kurallar, engizisyon işkenceleriyle tanıtlanmaya çalışılmıştır Dogmatizm, suçlu olmayanın ateşe atılsa bile yanmayacağı inancına kadar varmıştır Bundan da ateşe atılınca yanan kişinin suçlu olduğu sonucu çıkarılmıştır İnak(dogma)ın inandan farkı, inanın asla tanıtlanamayacak olanı kabul etmesine karşılık, inakın herhangi bir yetkeye bağlanan bir veriyi tanıtlamış olarak kabul etmesidir Örneğin ortaçağ skolastiğinde herhangi bir sözü Aristotelesin söylemiş olduğunu tanıtlamak, o sözün doğruluğunu tanıtlamak demekti Herhangi bir sistemde değişmez formüller düşlemek, bir düşüncenin tartışmasız kabulünü istemek, bilginin bağımlılığını göz önüne almaksızın her zaman ve her yerde geçerli saltık bilgiler olduğunu ileri sürmek inakçılıktır

DOĞMATİKLER
Doğmatikler:Bilginin imkansız olduğunu iddia eden kuşkucu bakış karşısında bilginin kaynağı tartışmasına hiç girmeden bilginin kesinlikle mümkün olduğunu iddia ederlerDogmatiklere göre,doğru herkes için için geçerli bir bilgi türüdürdoğru bilginin neden ve nasıl olanaklı olduğunu açıklama ihtiyacı duymazlar ve bilginin olmadığından asla şüphe etmezler Bilginin duyu, deney, akıl, sezgi, gözlem, vahiy, olgugibi yollardan elde edildiğini iddia ederler

DOĞRULAMA
Bir varsayım ya da önermenin doğruluğunu denetlemek için, deney ve mantıksal kanıtlama yoluyla yapılan işlemlerin tümü
Doğrulanabilirlik ilkesi : Önermelerin bilimsel anlam taşıyıp taşımadığını belirlemeye yarayan bir ilke Buna göre bilimsel anlamı olan önerme, olgusal yoldan nasıl doğrulanabileceğini bildiğimiz önermedir

DOĞRULANABİLİRLİK
Bilimde önermelerin olgularla doğrulanabilme niteliği

DÜALİZM
Herhangi bir alanda birbirlerine indirgenemeyen iki karşıt ilkenin varlığını ileri sürme Bircilik ve çokçuluk terimleri karşılığıdır

Felsefe alanında ilk dualist, antikçağ Yunan düşünürü Anaksagorastır Anaksagoras, özdekle ruhu kesin olarak birbirinden ayırıyor ve sonsuza kadar da birbirlerinden ayrı kalacaklarını söylüyordu Anaksagorasın nus adını verdiği bir ruh özdeksel yapıdadır ama yaratan olmak bakımından yaratanın karşısında bulunmakla, beraber birbirine indirgenemeyen temelli bir ikilik meydana getirir

Fransız düşünür Descartes de evrendeki bütün gerçeklikleri birbirine indirgenemeyen ruh ve özdek ikiliğinde toplar Dualizm, temelde tanrılık yer (öte dünya) ile insanlık yer (dünya) ayrımını ileri süren dinsel ikicilikten yansımıştır ve evrenin özdeksel birbirini yadsıyan gerici bir görüştür Dualistlerin tümü idealisttir, çünkü özdensel yapının karşısında bir de ruhsal yapı olduğunu kabul ederler

DUYUMCULUK (Şüphecilik)
Duyumların getirdiği bilgini öznel olduğunu ileri süren şüphecilik
Duyumcu şüphecilik, duyumun nesnel temelin bırakıp öznel yanını ele alır Bu bakımdan hem duyumcu hem öznelci bir yapıdadır Antik çağ Yunan düşüncesinin ünlü şüphecileri: Pyrhon, Aenesidemos, Timon gibi düşünürler nesnelerin algıladığımız biçimde var olduklarından şüphelenmek gerektiğini ileri sürerler; çünkü her insanın duyumu başkadır ve herkes kendi duyumuyla algıladığından, başkasınınkine benzemeyen, kendine özgü bir bilgi edinir

Aenesidemos bunu kanıtlamak için on kanıt ileri sürer Bu kanıtlar şöyle özetlenebilir: hepimiz aynı biçimde algılasaydık hepimiz aynı düşünceleri ya da bilgileri edinirdik, oysa hepimizin çeşitli ve birbirimizinkine benzemeyen düşünceleri var Öyleyse nesnel gerçeklik yoktur, bilgilerimizden daima şüphe etmeliyiz Duyumcu şüpheciler, bundan, katıksız idealist bir sonuç çıkarırlar: aynı nedenin çeşitli sonuçları olabilir: güneş karartır, kızartır, eritir ve yakar, öyleyse nedensellik yoktur, nedensellik olmadığına göre oluş yoktur Duyumcu şüphecilerin düştükleri bu yanılgı, duyumun nesnel temelini bırakıp sadece öznel yanını almanın sonucudur

1- Bütün bilgilerin yalnızca duyumlardan geldiğini, duyu algılarına dayandığını ileri süren öğreti // Formülünü Locke'un şu ünlü tümcesinde bulur: "Daha önce duyularda bulunmayan hiç bir şey anlıkta yoktur"
2- (Ruhbilimsel açıdan) Bütün ruhsal olayları duyumlara geri götüren (indirgeyen) anlayış
3- (Ahlak felsefesi açısından) Yaşamın anlam ve ereğini duyu hazlarında bulan öğretiler Duyumculuğun ilk- çağda temsilcileri; Kyrene Okulu ve Epikurosçulardır Yeniçağda ise özellikle Locke ve Condillac'tır

DÜRZİLER ve TAMPLİYELER
Haçlıların Kutsal Topraklarda egemen oldukları dönemde, Tampliyelerin karşılaştığı Doğuya özgü birçok gizemci inanç akımlarından biri de Dürziliktir Dürzilerin inanç sisteminin ve ezoterik uygulamalarının Tampliyeleri etkilediği sıkça ileri sürülen bir savdır Bu sava göre Tampliyeler, daha sonra Avrupaya aktarılan ve zamanla Masonluk sistemine yerleşen bir takım inanç ve geleneklerinin esinini Dürzilerden almışlardır

Tampliyelerin Dürziler ile bağıntısının hem tarihsel hem de geleneksel bir takım kanıtları olmakla beraber, bunun Masonluk ve Tampliyeler üzerinde ne gibi etkileri olduğu konusunda yalnızca varsayımlarda bulunulabilir

Leonard W Kingin Gnostikler ile ilgili yapıtında ileri sürdüğüne göre: “Mısır halifesi Hakimin mezhebin kurucusu olduğu ileri sürülmesine karşın Dürzilerin, Procopiusun VI yüzyılda Lübnan ve Suriyede hızla çoğaldıklarını söylediği Gnostik mezheplerin kalıntıları olmaları daha akla yakındır Komşuları arasındaki yaygın kanıya göre Dürziler, dana şeklindeki bir puta tapınmakta ve gizli toplantılarında Roma döneminde Ophitlere (yılanı kutsallaştıran ve ona tapan bir tarikat), Ortaçağda Tampliyelere ve çağımızda da Masonlara atfedilen törenler yapmaktadırlar”

Bu görüşün başka yazarlarca da onaylandığı görülüyor Ancak Kinge göre, önemli ve ilginç olan nokta: “Dürzilerin kendi önderlerinin İskoçyada gizlendiğine inanmalarıdır” Kuşkusuz bu, Tampliyelerin o yörede çok güçlü oldukları dönemlerden kalma bir inanıştır

DUYUMCU ŞÜPHECİLİK
Duyumların getirdiği bilgini öznel olduğunu ileri süren şüphecilik

Duyumcu şüphecilik, duyumun nesnel temelin bırakıp öznel yanını ele alır Bu bakımdan hem duyumcu hem öznelci bir yapıdadır Antik çağ Yunan düşüncesinin ünlü şüphecileri: Pyrhon, Aenesidemos, Timon gibi düşünürler nesnelerin algıladığımız biçimde var olduklarından şüphelenmek gerektiğini ileri sürerler; çünkü her insanın duyumu başkadır ve herkes kendi duyumuyla algıladığından, başkasınınkine benzemeyen, kendine özgü bir bilgi edinir

Aenesidemos bunu kanıtlamak için on kanıt ileri sürer Bu kanıtlar şöyle özetlenebilir: hepimiz aynı biçimde algılasaydık hepimiz aynı düşünceleri ya da bilgileri edinirdik, oysa hepimizin çeşitli ve birbirimizinkine benzemeyen düşünceleri var Öyleyse nesnel gerçeklik yoktur, bilgilerimizden daima şüphe etmeliyiz Duyumcu şüpheciler, bundan, katıksız idealist bir sonuç çıkarırlar: aynı nedenin çeşitli sonuçları olabilir: güneş karartır, kızartır, eritir ve yakar, öyleyse nedensellik yoktur, nedensellik olmadığına göre oluş yoktur Duyumcu şüphecilerin düştükleri bu yanılgı, duyumun nesnel temelini bırakıp sadece öznel yanını almanın sonucudur

DRUİDLER
Druidler kısaca Kelt rahipleri olarak tanımlanırlar Druidlerin Kelt toplumu içindeki yerleri çok önemlidir Toplumsal bir çok olayda rol oynadıkları gibi dağınık olan Kelt kabileleri arasında birleştirici bir rol de oynuyorlardı

Druid sözcüğünün kökeni de tartışmalıdır Latincede druidae şeklinde geçer Bu sözcük hiç bir Kelt-Roma yazıtında bulunmadığı için orjinali bilinmemektedir fakat Galya dilinde druvis ya da druvids şeklinde olduğu tahmin edilmektedir Eski İrlanda dilinde ise bu sözcük tekil olarak druí , çoğul olarak druid şeklindedir Etimolojisi bilinmemekle beraber , Yaşlı Plinus bu sözcüğün Yunanca dràj (meşe) ve Hint-Avrupa kökenli wid- (bilmek) sözcüklerinden türediğini söylemektedir Aynı şekilde Keltlerin kutsal yerlerinden ( nemeton) bir olan Anadoluda , Galatyadaki alanın adı da Drunemetondur

DRUIDLERİN TOPLUM İÇİNDEKİ YERLERİ VE ÖĞRETİLERİ
Daha önce de belirttiğimiz gibi Druid öğretisi sözlü olarak yayıldığı için kesin hatları ile bilememekle beraber antik yazarlar ve eski Kelt metinlerinden yararlanarak Druid öğretisinin ana hatlarını çıkartabiliyoruz

Daha önce de Caesarın verdiği bilgide gördüğümüz gibi Druidler bütün Kelt kabileleri arasında saygı görmekte idi ve toplumsal olaylarda , kabileler arasında yargılama ve karar verme hakları vardı Strabonun da aktardığı gibi savaşlarda “arabuluculuk yapabiliyorlar ve sona erdirebiliyorlardı”

Druidlerin toplumsal görevlerinden biri de törenleri yönetmekti Bir Druid töreninin en güzel betimlemesini Plinus vermektedir Keltlere göre meşe kutsaldı, eğer meşe ağacı üzerinde ökse otu var ise bu onu çok daha kutsallaştırıyordu Bu tören ise bir meşe ağacında yetişen ökse otunun bulunması üzerine düzenleniyordu Tören için uygun zaman gelecek ayın altıncı günü olarak seçiliyordu ve bu gün için yemek ve kurban edilecek iki beyaz boğa hazırlanıyordu Daha sonra meşe ağacındaki ökse otu altın bir orak ile druidler tarafından kesiliyor ve toplanıyordu Daha sonra da boğalar kurban ediliyordu Bu tören daha sonraları “yeni yıl” törenleri ile de ilişkili olduğundan , günümüzde “ yılbaşı çiçeği” diye satılan bitkilerin aslında ökse otuna benzedikleri ve bu geleneği yaşattıklarını görürüz

Bazı antik çağ yazarları Druidlerin ayrıca insan kurban edildiği törenleri de yönettiklerini yazmaktadırlar

Toplumsal statülerinin ötesinde Druidlerin en büyük işlevi gerek dini gerek toplumsal alanda büyük bilgi sahibi olmaları ve bunu yeni nesillere de aktarmaları idi Kelt ülkesinin bir çok bölgesinden , tanınmış Druidlerden eğitim almak üzere bir çok öğrenci gelirdi Bu özelliklerinden ötürü ola gerek , Pomponius Mela Druidleri “Bilgeliğin Üsdatları” ( Magistri Sapientiæ ) diye adlandırır

Daha önce de defalarca belirttiğimiz gibi Druidler öğretilerini kesin olarak sözlü aktarıyorlar ve adayın hafızasında tutmasını istiyorlardı Ayrıca Druid öğretisine göre sözün bir enerjisi vardı ve dikkatli kullanılması gerekiyordu

Antik kaynaklarda Druidlerin öğretileri farklılıklar göstermektedir Caesarın da aralarında bulunduğu bir çok yazara göre Druidlerin öğretileri metafizik öğretilerdi ve ruhun ölümsüzlüğü üzerine kurulmuştu Daha önce de gördüğümüz Kelt mitlerinde olduğu gibi Druidler de ruhun bedenden bedene geçtiğini , çeşitli kalıplarda varlığını sürdürdüğünü ileri sürmektedir Geleneksel anlatım bu inancı daha önce Tuân Mac Cairill öyküsünde gördüğümüz gibi sürekli metamorfozlar şeklinde sembolize ediyordu Kelt efsanelerindeki “dev” motifi de aynı zamanda yabani , evrimleşmemiş olan kişiyi sembolize etmekteydi Tuân Mac Cairill öyküsünde olduğu gibi balık ise metamorfozda ileri bir aşamayı sembolize ediyordu

Metamorfozlar ile anlatılmak istenen en önemli olay ise , Druid öğretisinin temeli olan erginleme idi Druidlerin yanına öğretiyi öğrenmek ve yetişmek için gelen adaylar belli sınavlardan geçerler, diğer erginlenmeye dayalı öğretilerde olduğu gibi ölüm ve yeniden doğma sembolizmi ile derece atlarlardı Orta Çağ boyunca varlığını sürdürecek şövalyelik kurumunun da kaynağını Druid öğretilerinden aldığı düşünülmektedir

Strabon Druidlerin ruhun ölümsüzlüğüne olan inançları ilginç bir açıklama yapmakta ve Druid inançlarına göre “Evrenin ve insanların ruhunun yok edilemez, hatta zaman zaman ateş ve su galip gelse de “ şeklinde inanıldığını belirtmektedir

Ruhun ölümsüzlüğüne olan inançları , daha önce de belirttiğimiz gibi Druidlerin antik yazarlar arasında , Pythagorasçı olarak tanınmalarına neden olmuştur Hallstatt döneminde , Keltlerin Grekler ile ilişkileri olsa da Druid öğretisi ve Kelt inançları Pythagorasçılıktan farklıdır

Diodorusa göre ise Druidler “filozof ve teologlar”dır Aynı zamanda tanrılar ile iletişim kurma yeteneğine sahiptirler

Druid öğretisinin önemli bir bölümünü de astronomi ve takvim bilgisi teşkil etmektedir Antik Çağ yazarlarının bir çoğu buna değinmektedir

Druidlerin bilgilerinin bir bölümü de şifalı otlar üzerinedir Druidlerin bitkiler konusunda çok bilgili olduklarını ve ilaçlar hazırladıklarını biliyoruz Bu bilgileri o dönem yazarları tarafından bilinmekle birlikte bazıları tarafından da büyücülük olarak yorumlanmıştır Günümüze Asterix çizgi romanına kadar gelen “kazan kaynatan” druid imajı da buradan doğmaktadır

Druidlerin tıp üzerine çalışmaları daha sonra eğer doktor Hristiyan ise mucize , eğer Hristiyan değilse de büyü diye yorumlanmıştır

Druid Öğretisinde Kutsal Yerler

Druid öğretisine göre , evren üç bölümden oluşmuştu Bunlardan birincisi üzerinde yaşadığımız toprak , ikincisi Fomorianların , hayaletlerin ve kaybolmuş ruhların bulunduğu yeraltı ve üçüncüsü Batı adalarının ve Avalonun olduğu Görünmeyen Dünya ya da Öteki Dünya

Keltlerin evrenin her üç bölümü için de değişik inanışları vardı

Üzerinde yaşadığımız yerde daha sonra da göreceğimiz gibi en çok ağaçlar ve korular kutsaldı Kutsal alanlar buralarda seçiliyor ve toplantılar buralarda yapılıyordu Koruların dışında dağlar da kutsaldı Druid öğretisine göre dağlar ilhamın geldiği , tanrısal varlıkların insanlarla konuştuğu yerlerdi Bir çok dağ ve tepe güneş tapımı için kullanılıyordu Hristiyanlığın gelişinden sonra da bu dağlar kutsallığını korumuştur Örneğin Fransadaki Mont-Saint-Michel önce güneş tapımı için kullanılan daha sonra da Hristiyanlığın kutsal yerlerinden biri olan tepelere bir örnektir Dağların Druidler için bir önemi de buralardan çok daha iyi astronomik gözlemlerin yapılabilmesidir Bunlar dışında su kaynaklarının da kutsal olduğundan daha önce söz etmiştik

Yeraltı dünyası ise daha gizemlidir Yeraltı dünyasına açılan kapılar ise mağaralardır Mağaralar bir çok değişik inanca esin kaynağı olmuşlardır Mağaralar solunum sistemine benzetilmiş , Keltler tarafından canlı olduğu kabul edilen yeryüzünün soluk alıp verdiği yer olarak düşünülmüştür Bazı mağaralardan doğal olaylara bağlı olarak garip sesler gelmesi ise hem buralarda bilinmeyen canlıların yaşadığına hem de yeraltı ruhlarının varlığına kanıt sayılmıştır Meşhur Fingal Mağarası da bu mağaralardan biridir İskoçyada bulunan bu mağaranın eski adı an Uaimh Binn , “Melodili Mağara” idi Bu mağaradan gelen sesler - belki de kuş sesleri- öte dünyadan gelen sesler olarak yorumlanıyordu İrlandada da bu tür mağaraların olması , İrlanda bardlarının “Mağaralar” adı verilen bir öykü dizisi oluşturmasına da kaynaklık etmiştir Ne yazık ki bu öykülerden günümüze sadece bazı parçalar ulaşabilmiştir

Mağaralar yeraltı dünyasına , “Periler Ülkesi”ne bir geçiş olarak kabul edildiği gibi bazı yeteneklerin de kazanıldığı bir yer olarak görülmüştür Mağaralara girip çıktıktan sonra çalgısını ustalıkla kullanan çalgıcı öyküleri de bu inancın bir uzantısıdır Aslında Druid öğretisine göre -elimizde çok fazla kanıt olmasa da- mağaraların aslında bilinçaltını ya da insanın kendi içine yapılan yolculuğu temsil ettiğini ve mağaraya girip çıkma motifinin erginlenmenin bir adımını oluşturduğunu düşünebiliriz Mağara içinde uyuyan kahraman ya da mağara içinde yaşayan bilge motifinin de böyle bir sembolizm ile ilişkili olduğunu düşünebiliriz

Adalar etrafları sularla çevrili olduğu için gerek fiziksel gerekse ruhsal olarak çevrelerinden soyutlanmış , izole edilmiş yerler olarak kabul edilirlerdi Bu görüşle adalar hem tanrıların barınması için hem de ölülerin ruhlarının yer alması için ideal yerlerdi Adalar ayını zamanda inziva yerleri idi Bu bakımdan insanın kendi kendine dönmesi, ada gibi kendini soyutlaması da ada sembolizmi ile belirtilir

Adanın etrafının sularla kaplı olup çevresinden soyutlanmış olması , buraların yargı için de ideal olduklarının düşünülmesine neden olmuşlardır Ayrıca burada kara veren yöneticiler de insan etkisinden uzak sadece tanrıları dinleyerek karar veriyor diye inanılıyordu

Pagan Avrupasında adalar bazı tanrılara kutsaldı Örneğin Isle of Man, Manannan MacLire ; Baltık Denizinde bulunan Rügen Adası , Rugevit e kutsallardı

Keltler arasında ölenlerin ruhlarının batı adalarına gittiği inancı yaygındı Bu inanç Orta Çağ boyunca da Kral Arthur efsanesinde olduğu gibi varlığını sürdürecekti

Orta ve Yeni Çağ boyunca varlığını sürdüren ve Keltlerden kalan bir başka inanış da “hayalet ada” inanışıdır Keltler de bazı adaların yok olup sonradan ortaya çıktıklarına inanıyorlardı

Druid Öğretisinde Ağaç Kültü

Sembolik olarak ağaç yeraltı dünyası , yer ve gök arasında bir bağlantıyı temsil etmektedir

Kelt sembolizminde en önemli olarak meşe gücü ve elma ağacı ölümsüzlüğü sembolize eder

Ağacın bir önemi de üzerinde tanrıların habercileri olan kuşları barındırmasıdır Kökleri ise geçmişe , yeraltına doğru gider Bu yüzden efsanelerde ölülerin ruhları dallar arasında ya da ağaçların gövdelerinde bulunurlar

Kutsal korular Druidler için kutsal mesajı aldıkları ve erginlenmenin olduğu yerlerdir Druidler buralarda , nemeton denilen kutsal yerlerde açık havada ritüelleri gerçekleştirirlerdi Bu yüzden de Druidlerden günümüze tapınaklar binaları kalmamıştır

Druidler , ellerinde bir ağacın küçük bir sembolü olan değnekleri taşırlardı Bu değnekler druidin gücünün belirtisi olduğu kadar bunlarda sihir gücü de olduğuna inanılırdı Ayrıca bu değneklerin yapıldığı madde ya da ağaç taşıyanın toplum içindeki yerini de belirttiğinden büyük önem taşımakta idi

Druidler için kutsal olan bir bitki de ökse otu idi Bununla ilişkili törenlerin nasıl yapıldığını yukarıda incelemiştik Ökse otu aynı zamanda ay sembolizmi ile de ilgili idi Bu nedenle Druidlerin meşe üzerindeki ökse otunu kesmek için kullandıkları orak da hilal biçiminde idi Ökse otu aynı zamanda üzerinde bulunduğu ağacı ruhu ve eliksiri olarak da kabul ediliyordu Aynı şekilde ökse otunun bir başka adı da “Meşe suyu” idi

Ogam

Daha önce de belirttiğimiz gibi Druidler öğretilerinin sözlü olarak yayılmasını istiyorlar ve kesinlikle yazılı hale getirmiyorlardı Bunun nedenleri arasında öğretilerinin ezoterik olması ve yazılı olanın öğretinin anlatımındaki değişikliklerle değişememesi vardır

Druidlerin öğretilerini sözlü olarak aktarmaları onların yazıyı bilmedikleri ya da küçümsedikleri anl***** gelmemelidir Tam tersi olarak yazıya çok büyük saygı göstermişler ve dikkatli kullanmışlardır Bir Druid yazısı olmamakla birlikte bazı değneklerin ve kutsal kayaların üzerinde işaretler kullanmışlardır

Ogam adı verilen bu işaretler Keltlere özgüdür ve bir tür şifreli yazıdır Taşların üzerlerinde ve ahşap malzemelerde , özellikle de değneklerde rastlanmıştır Ogamlar mantık olarak Grek ateş işaretlerine benzemekte idi Ateş işaretleri yerine atılan çentiklerden oluşuyordu ve her bir çentik sayısı bir sese karşılık geliyordu

Aslında Ogamların yazıdan da öte bir sembolizmi vardı Her bir işaret aynı zamanda bir ağaca ya da bir hayvana da karşılık gelebiliyordu Bunu tam tersi olarak da belli şekilde ve düzende dizilen ağaçlar bir anlam verebiliyordu

Druidesler

Diğer ezoterik topluluklardan farklı olarak, druidler aralarına kadınları da kabul ediyorlardı ve bunlar druides adını alıyorlardı

Druideslerin inisiyasyonlarının nasıl olduğu bilinmemekle birlikte özellikle savaşçıların ve asillerin yetişmesinde büyük payları olduğu bilinmektedir Bu durum Orta Çağ efsanelerinde sık sık geçen “Bilge Kadın” motifine de kaynaklık etmektedir Orta Çağ efsaneleri ile ilgili bölümümüzde göreceğimiz gibi bu kadınlar şövalyenin yolculuğu boyunca karşısına çıkarlar ve inisiyasyonda yardımcı olurlar

Druidesler eğitimde olduğu kadar , ilaç hazırlamada , şifalı bitkilerin bulunmasında da söz sahibi idiler

Druideslerin özellikle İskoçyada Sein Adasında toplandıkları ve buraya erkekleri almadıkları söylenir Söylenceye göre burada dokuz druidesin (Gallizenæ) öndeliğinde kendini adamış genç kızlar vardı Halk arasında druideslerin burada sihir ve büyü ile uğraştıkları düşünülür , hatta hava olaylarına hükmettikleri , istedikleri hayvanın şekline girdikleri de söylenirdi

Hristiyanlığın yayılmasından sonra druid inançlarını tamamen silmek isteyen Hristiyanlar , druidesleri halkın gözünde cadılara çevirmişler ve halkı onlara düşman etmeyi başarmışlardır

Bardlar

Kelt toplumlarında , genellikle konularını kahramanlık destanları olarak seçen ozanlara bard denilirdi Bağlı oldukları şefin yanında bulunurlar , onun başarılarını da kutlarlardı

Bard daha çok Galyada kullanılan bir isimlendirme idi , çünkü bu ozanlara Galyada bard denildiği gibi , Bretagnede Barzh , İrlandada da Fil ( çoğulu filid ) denilmekteydi

Barzhların dini karakterleri çabuk kaybolmasına karşın , bardlar , ilham ve sanat yeteneklerinden olsa gerek , saygı görmeye devam etmişleridr

Filid ise yedi dereceli idi Derece elde taşınan değneğe göre belli oluyordu Böylece sıralama Ollamh (altın değnek) , Anruth (gümüş değnek ) ve geri kalan beş derece (bronz değnek) şeklinde oluyordu

Bardlar ile ilgili önemli bir nokta da müzisyen Druidler ile karıştırılmamaları gerektiğidir Bir çok Kelt dini törenine müzik eşlik etmekle beraber , bu törenlerde müzik aletini çalan druidler bardlardan farklı idi

Kelt efsanelerinde müzik aletleri önemli bir yer tutmaktadır Dagda ve Lugun sihirli arpları vardı Efsaneye göre bu aletler üç farklı tür müzik çalmaktaydılar Bunlardan birincisi güldürüyor , ikincisi ağlatıyor , üçüncüsü de uyutuyordu Bu inanış , Keltlerin , müziğin insan üzerindeki etkisini incelediklerini göstermektedir

Bardlar ise şiir okurken , aynı zamanda cruth denilen bir tür lir de çalarlardı

Galyada Roma işgalinden sonra , yerli dili kullandıkları için , gözden düşen bardlar burada MS İkinci yüzyıldan itibaren kaybolmaya başlamışlardır

Bardlar Galyada dini sınıftan sayılmalarına rağmen , İrlandada sonraları aşağı sınıftan kabul edilirlerdi Gal ülkesinde ise , özellikle Breton prensler tarafından çok tutulan bardlar varlıklarını Orta Çağa kadar sürdürmüşlerdir

Drüid Öğretisinin Sembolik Aktarımına Bir Örnek : Taliesin

Druid öğretisinin sembolik anlatımına ve halka aktarılışına en güzel örnek kuşkusuz Taliesin ( Güzel Yüz ) öyküsüdür Taliesin aynı zamanda ilk bardlardan ve Kelt şairlerinden biri olarak kabul edilir

Gwerangın oğlu genç Gwion büyücü tanrıça Cerridwen tarafından bir kazana göz kulak olmakla görevlendirilir Bu kazanın içinde büyücünün , oğlu Afagddu için hazırladığı büyülü bir karışım kaynamaktadır , çünkü Afagddu çok çirkindir ve annesi bu büyü ile onu güzelleştirmek istemektedir Bu arada kazandan sıçrayan üç damla , Gwionun parmağına damlar ve Gwion da bunu yalar

Gwion elini ağzına götürür götürmez bütün gizemler aydınlanır , geçmişin , şimdinin ve geleceğin bilgisine sahip olur Bu arada Gwion bir başka gerçeği daha öğrenir ; Cerridwen onu öldürmek istemektedir , çünkü büyücünün hazırladığı büyülü iksirde kullanmak istediği bileşenlerin içinde kendisi de vardır

Bunu farkeden Gwion hemen kaçar , Cerridwen ise onu yaşlı bir büyücü kılığında kovalar Artık kendi de iksirden dolayı bir büyücü olmuş olan Gwion hemen bir tavşan şekline bürünür , Cerridwen ise bir tazı olur Gwion nehirde bir balığa dönüşür , Cerridwen ise bir susamuru olur Kovalamaca daha sonra göklerde devam eder En sonunda Gwion bir buğday tanesine dönüşür , Cerridwen ise bir kara tavuk olur ve buğday tanesini yer

Dokuz ay sonra Cerridwen bütün çocuklardan çok daha güzel bir çocuk dünyaya getirir Büyücü bu çocuğu deri bir torbanın içine koyar ve Beltaine bayramından iki gün önce dalgalara bırakır

Galler ülkesinin kuzeyinde Gwyddnonun oğlu ve kral Maelgwynin yeğeni Elphinin attığı ağlara takılan bebek Elphin tarafından kurtarılır Elphin ona Taliesin ( Güzel Yüz) adını verir

Aradan yıllar geçer Elphin amcası Maelgwyn tarafından hapsedilir Artık bir yetişkin olan Taliesin Elphini kurtarmak için harekete geçer ve ve kurtarmayı başarır Şiirin son dizeleri şöyledir :

“ Dokuz ay boyunca Büyücü Cerridwenin karnındaydım

Aslında küçük Gwiondum

Şimdi Taliesin oldum”

Bu öykü de daha önce Tuân Mac Cairill öyküsünde gördüğümüz metamorfoz sembolizmi de yer almaktadır

Öyküyü dikkatle incelersek , Cerridwen , oğullarını başka bir deyişle erginlenmeye , inisye olmaya gelenleri “güzelleştirmektedir” , daha farklı bir deyişle eğitim işini üstlenmiş bir druidestir

Gwionun iksirden aldıktan bütün gizemleri görmesi ve geçirdiği metamorfozlar da inisiyasyon aşamalarıdır Bütün ezoterik öğretilerde olduğu gibi Gwion da yeni bir isimle yeniden doğmuştur

Buradaki metamorfozlar da ilginçtir Kelt takviminde sırasıyla , tavşan av zamanı olan sonbaharı ; balık yağmurları ile kışı ; kuş göçlerle ilkbaharı ve buğday da ekin ile yaz mevsimini sembolize etmektedir

Bu örnekten de görüldüğü gibi Kelt öğretilerinde sembolizm çok çeşitlidir Druid öğretisi bu şekillerde ve buna benzer öykülerde , değişik sembollerle ve sözlü olarak aktarılmıştır Bu tür öykülerdeki bazı motifler ayrıca Orta Çağ efsanelerinde de karşımıza çıkacaktır