Selden Kaynaklanabilecek Enfeksiyonlara Alınması Gereken Önlemler

Selden kaynaklanabilecek enfeksiyonlar ve alınması gereken önlemler

İstanbul'da meydana gelen ve birçok kişinin ölümüne sebep olan sel felaketine karşı tedbirliolun



Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç Dr Kenan Keskin, selden kaynaklanabilecek enfeksiyonlar ve alınması gereken önlemler hakkında ilgi verdi

Dünyada en sık görülen doğal afetin sel olduğunu söyleyen Doç Dr Keskin sel sonrasında bazı hastalıkların görülebileceğine değindi ve şunları söyledi: "Su kaynaklarına kanalizasyon karışır ve sular hastalık etkenleriyle kirlenmiş hale gelir Ölmüş insan ve hayvanların cesetleri bir süre sonra kokuşur ve hastalık etkeni mikroorganizmaların üremesi ve çoğalması için uygun ortam oluşturur Hasta ve yaralı insanların tedavisi uygun ve yeterli biçimde yapılamaz Yeterli ve sağlıklı içme ve kullanma suyu temin edilemez Sağlıklı ve yeterli gıda temin edilemez Yollar ve iletişim sistemlerinin tahrip olması sonucu olarak gıda ve ilaç gibi yardımları, ihtiyaç sahiplerine zamanında ulaştırılmaz ve dağıtımı yapılamaz Bozulan ortamda bulaşıcı hastalıkların taşıyıcısı olan, fareler, sivrisinekler ve diğer vektör canlılar kontrolsüz biçimde ürer ve çoğalırlar"

Bu şartların ortaya çıkmasıyla sel bölgelerinde bulaşıcı hastalıkların görülebileceğine değinen Keskin, "Bu kriz hali uzun sürecek olursa ciddi salgın hastalıklar ve bunlara bağlı insan ölümleri de görülür Bu nedenle olumsuz şartların süratle ortadan kaldırılması ve normal şartların en kısa zamanda sağlanması kritik bir önem taşımaktadır Doğal afetler arasında bulaşıcı hastalıklar ve salgınlara yol açma bakımından en başta geleni sel felaketidir Ülkemizin çeşitli bölgelerinde selin etkileri sürüyor Bu sel felaketi, bazı vatandaşlarımızın hayatını kaybetmelerine, bununla birlikte yerleşim alanı ve ekili alanlarda ciddi hasarlara yol açmış bulunuyor Bulaşıcı hastalıkların ortaya çıkmaması için gerekli dikkatin gösterilmesi gerekiyor" dedi

HANGİ HASTALIKLAR GÖRÜLEBİLİR?

Keskin görülebilecek hastalıkları şöyle sıraladı:

• Su ve besinler yoluyla bulaşan hastalıklar: Çeşitli etkenlere bağlı ishalller, amiplidizanteri, basilli dizanteri, tifo, paratifo, kolera, hepatit A ve Hepatit E vs

• Vektörlerle bulaşan hastalıklar: Leptospira hastalığı, sıtma vs… İzmir'de 1995 yılı kasım ayında yaşanan ve 62 kişinin öldüğü selden sonra toplam yedi kişide leptospirozis saptanmış ve bu hastalardan bir kişi ölmüştür

• Paraziter hastalıklar: Sel felaketi sonrasında, kötü barınma ve hijyen şartları sonucu çoğalma fırsatı bulan çeşitli parazitlerin neden olduğu hastalıklar yanında kirli su birikintileri ve nemli topraklarda çoğalan bazı parazitlerin yol açtığı paraziter hastalıklarda da artış görülür

PEKİ HANGİ TEDBİRLER ALINMALI?

• Bölgeye yeterli ve sağlıklı suyun temin edilmesi

• Halkın kaynağını bilmediği suları kullanmamaları konusunda uyarılması

• Temizliğinden emin olunmayan bir suyun kullanımı zorunluluğu varsa mutlaka dezenfekte edilerek kullanılması (Dezenfeksiyon işlemi, kaynatarak yapılabileceği gibi kireç kaymağı veya bu iş için hazırlanmış diğer dezenfektan maddeler kullanılarak da yapılabilir)

• Öncelikle bölgede hangi bulaşıcı hastalıklarının görüldüğünün buna bağlı olarak sel sonrası artması ve ya salgın yapması beklenen hastalıkların tesbit edilmesi

• Risk oluşturan hastalıklardan aşısı bulunanlara karşı bölgede yaşayanların aşılanarak koruma altına alınması

• Bu hastalıklara karşı kullanılacak tanı ve tedavi gereçlerinin hazır bulundurulması ve gerek duyulan sağlık personelinin bölgeye sevk edilmesi

• Hastalık tarama çalışmaları yapılarak bulaşıcı hastalıklara erken dönemde tanı konulması, tedavilerinin yapılması ve gerekli süre karantina uygulanması

• Vektörlerle mücadele edilmesi ve tehlike oluşturacak kadar çoğalmalarının önlenmesi (kemirgenler, sivrisinekler vs)

ÇOCUKLARIN RUH SAĞLIĞI DA OLUMSUZ ETKİLENİYOR
Pedagoji Uzmanı Dr Melda Alantar ise, selin çocuk ve gençler üzerinde travmatik etkiler yaratabileceğini ifade ederken, "Toplumu tümüyle etkileyen afetler çocuklarda “güvenlik” ve “normallik-olağanlık-“ duyularının sarsılmasına neden olur" dedi

“Doğal Afetler Çocukta Endişeye Yol Açar”
Doğal afetlerin çocuklarda korku ve endişeye yol açtığını belirten Alantar, "Şiddetli rüzgar, yağmur, şimşek ve gök gürültüsü nedeniyle olaydan haftalar ve aylar sonra çocuklar seslere karşı korkuyla tepki verirler Duygusal ve fiziksel olarak tükenme hissederler Bazı çocuklar diğerleri yaralanıp hayatlarını kaybederken kurtuldukları için suçluluk duyabilirler Bu durum felaket kurbanlarında başa çıkmayı kolaylaştırıcı psikolojik uyumun azalmasına neden olur Hayatta kalanlar gerçeklerle karşılaşmak zorunda kalırlar Seller bir gece içinde çekilmediği için yaşanılan mekanların temizlenmesi günler, haftalar alabilir" şeklinde konuştu

GÖRÜLEN TRAVMATİK ETKİLER
"Okul öncesi çağ çocuklarında; bebeksi davranışlar sergileme, parmak emme, alt ıslatma, anne—babaya sıkıca sarılma, yaramazlık, uyku bozuklukları, iştahsızlık, karanlıktan korkma, arkadaşlarından ve olağan günlük düzenden uzaklaşma vb belirtiler gözlemlenebilir

İlkokul dönemi çocuklarında; öfke, saldırganlık, gece kabusları, okul reddi, dikkat dağınıklığı, arkadaş ve etkinliklerden uzaklaşma, akademik ve davranışsal açılardan gerilemeler görülebilir

Ergenlerde; beslenme ve uyku düzensizlikleri, karmaşık duygular, çelişkiler sinirlilik, fiziksel şikayetler (baş ve mide ağrıları vb), dikkat dağınıklığı, okul başarısızlığı, suç işleme, alkol, sigara ve uyuşturucu kullanma gibi belirtiler gözlemlenebilir"

Selin ardından hastalığa dikkat

Selin ardından suyla ve gıdayla bulaşan hastalıkların artmasının beklendiği bildirilerek, sel felaketinin yaşandığı bölgelerdeki vatandaşlara kaynağını bilmedikleri suları kullanmamaları ve sel suyu bulaşmış olması olası taze sebze, meyve ve yiyecekleri tüketmemeleri uyarısında bulunuldu

Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyince yapılan yazılı açıklamada, selin ardından yaşanabilecek sağlık sorunlarına ilişkin bilgi verildi
Selin, su ve kanalizasyon sistemlerini bozabildiği, biyolojik ve kimyasal kirlilik oluşturabildiği belirtilen açıklamada, sel sularıyla dağılan atıkların kirliliğe sebep olduğu ve enfeksiyon riskini artırdığı kaydedildi

Sele bağlı ölümlerin çoğunun boğulma sonucu oluştuğu, sellerin ayrıca trafik kazası, temizleme çalışmaları sırasında travma, elektrik çarpmalarına bağlı ölüm ve bulaşıcı hastalıklara yol açtığı bildirilen açıklamada, bunun yanı sıra doğal gaz hattı ve yer altı ya da üstü benzin ve toksik madde depolarının hasarı sonucu da önemli sağlık sorunları yaşanabileceğini işaret edildi Açıklamada, selin ardından oluşabilecek sorunlar şöyle sıralandı:

“-Selin ardından suyla ve gıdayla bulaşan hastalıkların artması beklenir
-Sel sonrası vektör ve kemiricilerin kontrolü önemlidir Sellerden sonra yuvaları bozulan fare gibi kemiricilerin ve yılan, akrep gibi canlıların oluşturduğu sağlık risklerinde artış görülebilir Fare gibi kemiriciler sel ortamında artar ve insanlarda çeşitli hastalıklara neden olabilir
-Suların içindeki sıvı ve katı atıkların cilde temas etmesi sonucu deri enfeksiyonlarının da artmasını beklenir
-Selin ev ve ev eşyalarını etkilemesi, sel geçtikten sonra da etkili olur Bu etkileme, sağlık sorunlarını uzun döneme yayar
-Sel sırasında yaşanan sağlık sorunlarının zamanında tedavi edilmemesi sağlık sorunlarını ağırlaştırır, komplikasyonlara yol açar, tedaviyi zorlaştırır”

ÖNLEMLER

Selin ardından yaşanabilecek sağlık sorunlarına ilişkin alınabilecek önlemlere de yer verilen açıklamada, selden etkilenen evlerde yaşayanların sağlık sorunlarının izlenmesi, bölgedekilere günlük ihtiyacı kadar temiz su sağlanması, kullanılan suyun dezenfekte edilmesi ve sel sırasında toprak, çamurla kirlenmiş ve derin yarası olanlara tetanos bağışıklaması yapılması gerektiği belirtildi

Açıklamada vatandaşlara şu önerilerde bulunuldu:
“-Kaynağını bilmediğiniz suları kullanmayın,
-Sel suyu bulaşmış olması olası taze sebze, meyve ve yiyecekleri yemeyin,
-Sel sularıyla temas etmeyin,
-Sel basmış yolda araç kullanmayın, araçtayken sel içinde kalırsanız aracın içinden çıkarak yüksek bir yere gidin,
-Kopmuş elektrik tellerinden uzak durun,
-Selden etkilenen binalarda yanıcı, patlayıcı madde riskine karşı kibrit, çakmak yerine el feneri kullanın
-Gerektiğinde su temizliği için klor kullanın”