Baş Ağrısı Nedir Ve Baş Ağrısı Çeşitleri

Baş ağrısı Nedir ve baş ağrısı çeşitleri

Başağrılarının 300den fazla farklı tipi var Birçoğunun kökeni halen tam anlaşılmamış olmakla beraber genellikle iyi huylu özellik sergiliyor Ancak bazen ciddi ve yaşamı tehdit eden nedenlerle ilişkili olabiliyor

Anadolu Sağlık Merkezinden Nöroloji Uzmanı DrSema Demirci başağrısı tipleri hakkında belirtisinden tedavisine faydalı bilgiler verdi

Baş ağrıları tüm dünyada hekime başvurularda en sık dile getirilen yakınmayı oluşturuyor Kadınların yüzde 5i ve erkeklerin yüzde 28i her yıl 180 gün ve üzerinde süreyi baş ağrılarıyla geçiriyor Baş ağrılarının 300den fazla farklı tipi var Birçoğunun kökeni halen tam anlaşılmamış olmakla beraber genellikle iyi huylu özellik sergiliyor Ancak bazen ciddi ve yaşamı tehdit eden nedenlerle ilişkili olabiliyor

Baş ağrıları hemen tüm dünyada Uluslararası Baş ağrısı Birliğinin(IHS) belirlediği kriterlerle sınıflandırılıyor Oldukça geniş kapsamlı olan bu sınıflamaya göre; primer ve sekonder olmak üzere ikiye ayrılıyor

Primer (birincil) baş ağrıları:

Baş ağrısını açıklayacak herhangi bir sistemik ve/veya beyin hastalığı olmuyor Bu grupta migren, gerilim tipi baş ağrıları, küme baş ağrısı gibi baş ağrısı tipleri yer alıyor

Sekonder (ikincil) baş ağrıları:

Bu grupta beyinde ve/veya sistemik olarak bir hastalık bulunuyor ve ağrılar bu hastalıkla ilişkili oluyor Baş ağrısının hangi grupta olduğunu belirlemek için, geniş bir anamnez, nörolojik muayene, beyin görüntülemesinin yanı sıra , kan ve idrar tahlilleri, EEG (elektroensefalografi), gereken durumlarda lomber ponksiyon(belden su alma) işlemleri yapılması gerekiyor

MİGREN

En sık primer baş ağrısı nedeni olan migren, damarsal kökenli, akut ataklarla giden kronik bir hastalık Kadınların ortalama yüzde 18i, erkeklerin yüzde 6sında görülüyor Migrenli hastaların yaklaşık yüzde 70inde ailede migren öyküsü bulunuyor Migren atakları sırasında hastaların yüzde 80inde şiddetli baş ağrısı ve buna eşlik eden bazı bulgular görülüyor Bunların 1/3ünde bu rahatsızlık hissi günlük işlerine devam etmelerini engelliyor ve yatak istirahati bile gerektirebiliyor Hastalık, hem günlük yaşam kalitesini düşürmesi hem de iş gücü kaybı ile ciddi ekonomik yük oluşturuyor

Belirtileri:

Uluslararası Baş ağrısı Birliği bazıları seyrek görülen birçok migren tipi belirlemiş Auralı (öncül belirtili) migrende baş ağrısı öncesinde ışıklar, zik zaklar, renkler görme şeklinde çoğunlukla görsel belirtiler gelişiyor Aurasız, yani öncül belirtileri olmayan migrende ataklar aniden ortaya çıkıyor Migren atağı sırasında genelde sağ veya sol yarım baş ağrısı vardır Bu ağrı zonklayıcı, orta veya çok şiddetli bir baş ağrısıdır Ağrıya mide bulantısı, kusma isteği veya kusma, ışık ve sese karşı hassasiyet, bazen ağrı olan tarafta uyuşmalar da eşlik edebiliyor Ataklar ortalama 4-72 saat sürebiliyor Ataklar sırasında birçok hasta sessiz ve karanlık bir odada yatma ihtiyacı hissediyor

Nedenleri neler?

Migren ataklarını tetikleyen bazı durumlar olabiliyor Bunlar adet dönemi, yumurtlama dönemi, doğum kontrol hapı kullanımı, hormon yerine koyma tedavileri gibi hormon dengesinde değişiklik yapan durumlar, alkol, konserve yiyecekler, aspartam (tatlandırıcılarda bulunur) gibi maddeler, çikolata, eski peynir, öğün kaçırma gibi beslenme ile igili durumlar, stres, üzüntü, depresyon, aşırı fiziksel aktivite ve yorgunluk, aşırı ve parlak ışıklı, floresan aydınlatmanı mekanlar, uykusuzluk, aşırı uyku, damarlarda genişleme yapan bazı ilaçlardır

Tanı nasıl konuyor?

Migren tanısı konması için bu özeliklerin yanı sıra hastanın gerekli incelemelerinin yapılıp baş ağrılarına neden olabilecek başka bir hastalığın olup olmadığının kanıtlanması gerekiyor

Nasıl tedavi ediliyor?

Migrenin iki tip tedavisi var Biri atağı durdurmaya diğeri ise ataklardan korumaya yönelik tedavidir Atak tedavisi sadece atak sırasında kullanılıyor Ağrıların şiddeti ile süresine ve hastanın durumuna göre basit ağrı kesiciler ya da özel migren ilaçlarından yararlanılıyor Şiddetli bulantı-kusmaları ve atak sırasında aşırı huzursuzluğu olan hastalarda bu şikayetlere yönelik tedaviler gerekebiliyor Ataklardan korumaya yönelik tedavinin birinci basamağı ise atağın sıklık ile şiddetini azaltmak İkinci olarak da ilk basamak başarılı olduğu takdirde hastanın kullanmakta olduğu ağrı kesici miktarını azaltmak ve onun yaşam kalitesini yükseltmek Kullanılan ilaçlar çok çeşitli gruplardan oluşuyor Bunlar epilepsi(sara) ilaçları, depresyon ilaçları, hipertansiyon ilaçları, magnezyumlu bazı ilaçlar olarak gruplandırılabiliyor Bu ilaçların hangisinin seçileceğine migrenin tipi, atakların sıklığı, ataklar sırasında eşlik eden şikayetlerin özellikleri, hastanın yaşı, başka hastalıklarının olup olmaması gibi durumlara göre ilgili hekim karar veriyor Kadınların ortalama yüzde 18i, erkeklerin yüzde 6sında görülüyor

GERİLİM TİP BAŞ AĞRILARI

Primer başağrıları grubundaki diğer bir ağrı tipini ise gerilim tipi baş ağrısı oluşturuyor Bu baş ağrıları kaslarda gerginlik ve stres sonucu ortaya çıkıyor

Tanı nasıl konuyor?

Gerilim ağrıları olan hastalar baş ağrılarını genelde basınç ya da gerilme şeklinde tarif ediyorlar Ağrılar migrenin aksine hafif- orta şiddette seyrediyor Genelde iki taraflıdır, aşırı fiziksel aktiviteyle alevlenmeleri olmuyor Bulantı, kusma, ışık ve ses hassasiyeti olmuyor Tanı için bu özeliklerin yanı sıra yine baş ağrısının başka hastalıkla ilişkili olmadığının kanıtlanması gerekiyor Eğer yılda yaklaşık 180 günü ağrıyla geçirmeye neden oluyor ve her ağrı atağı 30 dakika ile 7 gün arası sürebiliyorsa tekrarlayan gerilim baş ağrısından söz ediliyor

Nasıl tedavi ediliyor?

Şiddetli dönemlerde basit ağrı kesiciler kullanılabiliyor Ancak sık tekrarlayan ataklar varsa koruyucu tedavi olarak, hastanın yaşı ve diğer hastalıkları göz önüne alınarak ilgili hekim tarafından depresyon ilaçlarına başlanabiliyor Koruyucu tedavinin amacı yine kullanılan ağrı kesici miktarını azaltmak ve yaşam kalitesini arttırmak Migren ve kronik gerilim tipi baş ağrıları olan hastalarda bazı psikiyatrik bozuklukların birlikteliğine oldukça sık rastlanıyor Psikiyatrik problemlerin de ilgili uzman tarafından değerlendirilmesi tedavi başarısında artış sağlayabiliyor

KÜME BAŞ AĞRILARI

Küme baş ağrılarında, saniyeler süren şiddetli ağrı atakları arka arkaya kümeler halinde geliyor Bu tip baş ağrısı genelde erkeklerde görülüyor Ağrı çoğunlukla göz çevresi ve şakakta yoğunlaşıyor ve tek taraflı oluşuyor Gözde kızarma, yanma, sulanma gibi belirtiler olabilir Ağrı çok hızlı başlıyor, 10-15 dakikada zirve yapıyor ve 30-45 dakikada sonlanıyor Ataklar 7 gün de bir görülebileceği gibi yılda bir sıklığında da olabiliyor Ağrısız dönemlerin süresi 2 haftadan yıllara kadar uzayabiliyor Ataklar alkol, sigara ve damarlarda genişlemeye yol açan ilaçları kullanmakla tetiklenebiliyor

Tanı nasıl konuyor?

Yukarıda belirtilen özelliklerin yanı sıra ağrıların başka bir hastalıkla ilişkili olmadığının tetkiklerle kanıtlanması gerekiyor

Nasıl tedavi ediliyor?

Atak sırasında hastaya yüksek miktarda O2 solutuluyor ve migren ilaçları kullanılıyor Atağı önlemek için hipertanisyon, epilepsi(sara) ilaçlarının bazıları ve bazı ilaçlara, ilgili hekim kontrolünde başlanabiliyor Genellikle migren ve gerilim baş ağrılarında tedavinin başarısız olmasının en önemli nedeni, hastanın tedaviye uyum göstermemesi Özellikle koruyucu tedavilerin etkileri 3 haftadan sonra ortaya çıkıyor ve ilk haftada bazı yan etkileri olabiliyor Hastalar ilaçları ilk hafta içinde ya da 3 haftalık periyod sonunda bırakabiliyor Bir grup hasta da tedavide başarı sağlandığı anda iyi olduğunu düşünerek tedavisini yarıda bırakıyor Tedavi edilmemiş farklı türden baş ağrıları günlük kronik baş ağrısı denilen ve genellikle hemen hiç geçmeyen, tedavisi oldukça güç olan bir baş ağrısı tipine dönüşebiliyor Bu nedenle tüm tedavilerin ilgili hekim tarafından belirlenmesi ve takip edilmesi gerekiyor

VERTİGO (BAŞ DÖNMESİ)

Baş dönmesi, nöroloji kliniklerinde sık karşılaşılan şikayetlerden birini oluşturuyor Çoğu zaman altında önemli bir hastalık bulunmayan ve kendiliğinden düzelen bir belirti olarak ifade ediliyor Ancak bazen çok ciddi nörolojik bir hastalığa da işaret edebiliyor Vücudumuzun mekandaki pozisyonundan haberdar olmayı ve dengemizi sağlayan bazı mekanizmalar var Göz, iç kulaktaki denge organı, kas ve eklemlerden kalkan uyarılarla sürekli baş ve vücudun diğer kısımlarının birbiriyle ve mekandaki yerleri hakkında beyne bilgi geliyor Bu mekanizmalarda bozukluk olunca denge bozukluğu veya baş dönmesi ortaya çıkıyor Baş dönmesi sık karşılaşılan bir şikayet Ancak hastalar çok farklı şeyleri baş dönmesi olarak ifade edebiliyor Vertigo, hastanın kendi bedeni veya çevrenin etrafında gerçekten dönmekte olduğunu zannetmesiyle gelişen bir tablo Bu şekilde bir dönme hissi olmadan ortaya çıkan vertigo ise yalancı vertigo(dizzness) olarak tanımlanıyor

Belirtileri neler?

Vertigo çok şiddetli olduğunda hastalarda gözlerde sıçrayıcı hareket, bulantı ve kusma, ayakta duramama şeklinde belirtiler de olabiliyor

Nedenleri:

Vertigo; iç kulak, denge siniriyle ilgili hastalıklar, beyin sapı ve beyinciği tutan hastalıklarda görülebiliyor

Meniere hastalığı: iç kulakla ilgili bir rahatsızlık Hasta dakikalar veya saatler süren ataklar halinde tekrarlayan vertigodan yakınıyor Bu sırada ayakta duramıyor, en ufak baş hareketiyle şiddetli vertigo gelişiyor Genelde bulantı, kusma ve kulak çınlaması eşlik ediyor Atakların tekrarlaması hasta olan iç kulak tarafında işitme kaybına neden oluyor

İyi huylu tekrarlayıcı Pozisyona bağlı vertigo: İç kulakla ilgili bir rahatsızlıkBaşın belli bir pozisyonunda ortaya çıkan, vertigo ve gözde sıçrayıcı hareketlerle karakterize iyi huylu bir hastalık olarak nitelendiriliyor Saniyeler içinde gelip geçiyor, başın aynı pozisyona getirilmesiyle tekrar başlıyor

Diğer nedenler: Beyin sapı- beyincik birleşme bölgesinden denge siniri geçiyor Bu bölge tümörlerinde vertigo, kulak çınlaması, giderek artan işitme kaybı olabiliyor Beyin sapı ve beyincik damar tıkanma ve kanama durumlarında da baş dönmesi gelişebiliyor Ancak bu durumlarda birçok bölge fonksiyonunu kaybettiği için kafa sinirlerinin çoğunda tutulum, bir taraf kol-bacakta felç gibi nörolojik bozukluklar görülebiliyor

Multiple Skleroz hastalığında beyin sapı ve beyincik, göz tutulumları olabiliyor ve vertigo, dengesizlik gibi şikayetler yapabiliyor Oturma kalkma sırasında gelişen tansiyon düşüklüğü, çeşitli kalp hastalıkları, ağır kansızlıklar ve aaaabolik bozukluklar vertigo yapabiliyor uzmanlara göre Boyun kemiklerinde bozulmalar ve kireçlenmeler bu kemiklerin içinden geçen ve beyin sapı ile beyinciği besleyen damarları sıkıştırarak vertigo yapabiliyor Uzmanlara göre, bazı psikiyatrik rahatsızlıklarda da tekrarlayan vertigo şikayeti olabiliyor

Yaşlı ve birçok hastalığı olan (özellikle diabet gibi) kişilerde sürekli yalancı vertigo ve dengesizlik şikayetleri ortaya çıkabiliyor

Tanı nasıl konuyor?

Vertigo tanısı konulması için bir dizi tetkik gerekiyor Hastanın vertigosunun gerçek olup olmadığının anlaşılabilmesi için ayrıntılı sorularla öykü alınıyor Ardından dikkatli bir nörolojik muayene yapılması gerikiyor Beyin görüntülemesi istenecekse beyin magnetik rezonanslı(MR) görüntüleme tercih ediliyor

Çünkü MR beyin sapı ve beyin sapı-beyincik birleşim yerini, iç kulak yapılarıyla ilgili iltihabi durumları daha ayrıntılı gösteren bir tetkik Gereken durumlarda kulak-burun-boğaz(KB muayenesi ve odiyometrik(işitme ilgili) testler yapılıyor Rutin kan tetkiklerine bakılıyor Başka bir çok hastalıkla ilişkili olduğu yönünde şüphelenilen hastalarda ileri incelemelere başvuruluyor

Nasıl tedavi ediliyor?

Vertigo beyin damar hastalığı, MS, beyin tümörü, boyun kemiklerinde kireçlenme gibi hastalıklarla ilişkili ise bu hastalıklara yönelik özel tedaviler uygulanıyor

İç kulakla ilgili vertigolarda genelde tedavi hastanın şikayetlerini hafifletmeye yönelik uygulanıyor Kulak Burun Boğaz tarafından uygulanan bazı özel baş manevraları da tedavide kullanılıyor Sık tekrarlayan vertigo atakları olan hastalar için çeşitli tedavilerle atak önleyici tedaviler oluşturulmaya çalışılıyor

Baş ağrısı Nedir

Lokal organik lezyonlar (ya da fonksiyon bozuklukları) nedeniyle olan baş ağrılarını sistemik hastalıktan ileri gelen baş ağrılarından ayırdetmek gerekir Ayrıca, bu iki tür başağrısı, psikolojik faktörlerden ileri gelen veya bu faktörlerle ilgili baş ağrılarından da ayırdedilmelidir Birçok vakada, lokal fizik ve psikolojik faktörler arasında bir bağlantı bulunur

Lokal organik lezyonlar arasında serebral tümör, subdural hematoma, temporal arterit, sinüzit, vazomotor rinit ve migren vardır Baş ağrısının sistemik nedenleri arasında ise hipertansiyon, böbrek yetersizliği, amfizem, göz yorgunluğu (refraktif hatalar nedeniyle) ve konstipasyon vardır

Klinik tababette en sık görülen vakalar muhtemelen gerilim baş ağrılarıdır Ağrı genellikle frontal, bazan oksipitaldir, bazan da kranyuma kadar yayılır Sorumlu mekanizmanın oksipito-frontalis kasındaki bir spazm olduğu ileri sürülmüştür Baş ağrısı çekenlerin fazla anksiete göstermedikleri söylenmektedir, baş ağrısı bir çeşit boşalma semptomu görevini görür

Ortamsal stress ve yorgunluk, presipitan faktörlerdir Gerilim baş ağrısının ayırıcı teşhislerinden biri migrendir (bkz) Depressif hastalıklı kişiler baş ağrısından, daha doğrusu kafatasında anormal ve nahoş duygulardan şikâyet etmektedirler

Bazı hastalar bunu kafalarının tepesinde bir basınç duygusu olarak, bazıları ise kafalarına sıkı bir şerit sarılıymış gibi bir duygu olarak tanımlamaktadırlar Kronik hipokondria hastalarından bazıları baş ağrılarından yakınırlar, ama bu genellikle başta tuhaf duygulardan ibarettir

Bu tanım bazan elektrik, bazan da fizyolojik terimlerle dile getirilir, yani hasta «beyninden kan dalgaları aktığından» söz eder Fizik tipteki baş ağrısının tedavisi öncelikle temelindeki bozukluğun tedavisidir; yine de, semptomatik tedavi de endike olabilir Gerilim baş ağrıları çoğunlukla medazepam gibi trankilizanlarla giderilir

Oysa, aynı zamanda, psikiyatrik tedavi kapsamına da, kişiliğin ve ortamsal stresslerin değerlendirilmesi ve semptomlar başgöstermeden önce sitüasyonel baskıların daha iyi çözümlenmesini ve daha etkin bir deşarjın sağlanmasını amaçlayan bir psikoterapi girmektedir Tamamen psikiyatrik olan sendromlar (yani, depresyon ve hipokondria), temeldeki duruma yeterli bir tedavi uygulanmasını gerektirir (elektrokonvülsif terapi, farmakoterapi, vs) Bkz Psikosomatik bozukluklar

Yüzlerce çeşit baş ağrısı var

Doç Dr Babür Dora, yüzlerce çeşit baş ağrısı bulunduğunu bildirdi

Akdeniz Üniversitesi (AÜ) Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç Dr Babür Dora, yüzlerce çeşit baş ağrısı bulunduğunu bildirdi

Doç Dr Babür Dora, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yüzlerce çeşidi olan baş ağrılarını iki grupta değerlendirdiklerini belirtti

Birinci grubun genetik geçişli migren ile gerilime bağlı baş ağrıları, ikinci grubun ise hastalık sonucu oluşan baş ağrıları olduğunu ifade eden Dora, çalışanlarda en sık görülen baş ağrısının, yoğun iş temposu, sıkıntı ve stres sonucu ortaya çıktığını söyledi

Dora, özellikle 20 ile 50 yaş arasındaki grupta gerilime bağlı bu çeşit ağrıların yüksek olduğunu kaydetti

Eğitim koşullarının ağırlığı ve sınavlar nedeniyle ilkokul çağındaki çocuklarda da strese bağlı baş ağrılarının arttığına işaret eden Dora, "Çocuklara sınavlar nedeniyle büyük yük bindiriliyor Stresten bunalan çocuklarda da baş ağrısı görülüyor Erişkinler streslerini ifade edebiliyorlar ama çocuklar stresli olduklarını ifade edemedikleri için baş ağrısından şikayet ediyorlar" dedi

Doç Dr Babür Dora, yüzlerce çeşit baş ağrısından en sık görülenin migren olduğunu söyledi "Türkiye'de 5 kadından ve 15 erkekten birinde migren olduğunu" bildiren Dora, migreni olan kişilerin, normal insanların aksine ışık, ses ve kokudan rahatsız olduklarını anlattı

Dora, migrenli kişilerin bazı ilaçlar sayesinde yaşam kalitesinde artış sağlanabildiğini vurguladı

Sürekli ağrı kesici ilaç kullanmanın bağımlılık yapabileceğini ifade eden Dora, baş ağrısında hemen ilaç kullanmak yerine ağrının nedeninin belirlenmesi gerektiğini söyledi

"Bir kişi 10 günden fazla ağrı kesici ilaç kullanıyorsa o kişi ilaç bağımlılığına gidiyor demektir" diyen Dora, başı üç günden fazla ağrıyanlar mutlaka nöroloğa muayene olmaları gerektiğini sözlerine ekledi

Baş ağrısı nedir, nasıl tedavi edilir?

Birçok hastalık baş ağrısına yol açar Bu nedenle baş ağrısının özelliklerini dikkatle incelemek gerekir

Psikolojik baş ağrılarının büyük bir bölümünde bunaltı (anksiyete) önemli bir etkendir İlaçlara dirençli baş ağrısından yakınan hastaların dökümü çıkarıldığında birçok ortak noktaları olduğu görülebilir Bunlar bunaltı duymanın ötesinde titiz, verici, yoğun suçluluk duyguları yaşayan, ruhsal çöküntü içindeki kişilerdir

Baş ağrısı bilinçdışı bir sevgi ve korunma gereksiniminin belirtisi de olabilir Hasta fiziksel bir ağrıyı öne çıkararak, dolaylı bir yoldan yardım istemektedir Psikolojik baş ağrılarına oldukça sık rastlanır Ama hiçbir zaman bunların organik kökenli de olabileceği unutulmamalı ve gerekli incelemeler yapılmalıdır

BAŞ AĞRISININ SEBEPLERİ

Baş ağrıları çoğunlukla selimdir ve kendiliğinden kaybolur Ortak sebepler stres, migren, göz yorgunluğu, dehidrasyon, düşük kan şekeri ve sinüzittir Daha ender sebepler menenjit, ensefalit, beyinsel anevrizmeler, aşırı yüksek tansiyon ve beyin tümörleri gibi tehlikeli hastalıklar da olabilir

Baş ağrısı, bir baş yarasından sonra olduğu zaman, baş ağrısının sebebi genellikle bellidir Baş ağrıları daha çok kadınlarda görülmekte olup âdetli yıllarda vücutlarında östrojen düzeyinin değişmesinden dolayı ve menstrüasyonun orta stajından önce veya staj süresince olmaktadır

Selim bir baş ağrısının tedâvisi ağrı kesicilerle yapılabilirken, bazı baş ağrı türleri (örneğin migrenler) diğer, daha uygun olan tedavilere ihtiyaç duyar Bir baş ağrısının, diğer sebeplerden ötürü (örneğin stres veya bâzı yiyecekler) kuvvetlenmesi mümkündür

Baş ağrısı çeşitleri

Baş ağrısı nedeniyle hekime başvuran hastaların ancak %5-7sinde baş ağrısına yol açan beyin uru, beyin damar hastalığı (beyin kanaması, beyin damarı tıkanıklığı), beyin veya yüz yapılarında iltihap hali gibi yapısal bir bozukluk vardır

YAPISAL BOZUKLUĞA BAĞLI OLMAYAN BAŞAĞRILAR

Yaşamının herhangi bir döneminde baş ağrısı olmayan insan yok gibidir İnsanların %80ninde zaman zaman ilaç almayı gerektiren baş ağrıları olur Baş ağrısı olan kişilerin ancak %10nunda baş ağrısı kişiyi yatıracak iş ve gücünden alıkoyacak derecede şiddetlidir Baş ağrısı nedeniyle hekime başvuran hastaların ancak %5-7sinde baş ağrısına yol açan beyin uru, beyin damar hastalığı (beyin kanaması, beyin damarı tıkanıklığı), beyin veya yüz yapılarında iltihap hali gibi yapısal bir bozukluk vardır Bir diğer ifadeyle baş ağrısı şikayetiyle hekime başvuran hastaların %90ında, yapılan incelemeler sonucu başta ya da bedende baş ağrısına yol açacak herhangi bir bozukluk bulunmaz Yapısal bir bozukluğa bağlı olmayan bu baş ağrılarını ancak hastadan aldığımız bilgilere dayanarak teşhis edebiliriz Bu tür baş ağrılarının belli başlıları aşağıda özet olarak verilmiştir

Migren

Erkeklerin %10nunda kadınların %15-20sinde ortaya çıkar Nöbetler halinde gelen, saatlerce bazen günlerce süren, hastayı yatıran veya işinden alıkoyan, bulantı bazen kusma yapan, ışıktan ve sesten rahatsızlığa yol açan, başın bir yarısını tutan, zonklayıcı, şiddetli baş ağrısıdır Belirtilen baş ağrısı özelliklerinin her hastada bulunması gerekmez Değişik tipleri vardır

Gerilim Baş Ağrısı

Başın tümünü tutar Çoğunlukla boyun ense kaslarının kasılmasıyla gider Hasta tarafından ağırlık, yanma, sıkışma, basınç şeklinde tarif edilir Bulantı ve kusma yapmaz, hareketle artmaz, çoğunlukla hastanın aktivitelerini engellemez 5-10 dakika kadar kısa olduğu gibi günlerce de sürebilir Ataklar şeklinde tekrarlar veya hiç geçmez, devamlıdır Yıllarca ve sık baş ağrısı olan insanları % 60ında gerilim baş ağrısı vardır

Küme Baş Ağrısı

Sıklıkla bir saat civarında süren, günde bir ya da birkaç kere gelen, bir taraf göz , alın ve şakakta yerleşik, ani başlayıp, ani sona eren şiddetli baş ağrısı ile karakterizedir Baş ağrısına gözde kanlanma, gözyaşı akması, burun akması, burunda şişme, alın ve yüzde terleme, göz kapağı şişmesi, göz kapağı düşmesi ve o taraf göz bebeğinde küçülme gibi bitkisel sinir sistemi belirtileri eşlik eder Ağrı günde birkaç kere veya gün aşırı sıklığında gelir ve genellikle aynı saatlerde, çoğunlukla geceleri ortaya çıkar Bu tür ağrı nöbetleri haftalar ya da aylar boyu sürdükten sonra kendiliğinden kaybolur Fakat yılda bir iki kere veya birkaç yılda bir benzer ağrılı dönemler yine ortaya çıkar Nadir görülür değişik tipleri vardır

Kronik Günlük Baş Ağrısı

Hastalarda yıllardan beri her gün gelen, sabahtan akşama kadar devam eden, zaman zaman hastayı yatıracak kadar şiddetlenen sürekli baş ağrısı vardır Hastaların çoğunda başlangıçta migren, bir kısmında da gerilim tipi baş ağrısı bulunur Bunlar giderek sıklaşır ve her gün gelen baş ağrısına dönüşür Bir kısım hasta da migren ya da gerilim tipi baş ağrısı olmaksızın doğrudan kronik günlük baş ağrısı gelişir Kronik günlük baş ağrısı olan hastaların çoğu sürekli ağrı kesici ilaç alır Ağrı ilaçları baş ağrısını geçirmediği halde hasta ağrı ilacı almaya devam eder, çünkü ağrı ilacı almadığı zaman baş ağrıları şiddetlenir Bu nedenle hastada bir çeşit ağrı kesici ilaç bağımlılığı gelişir

Ruhsal Nedenli Ağrı ve Baş Ağrıları

Ağrı somatoform ağrı bozukluğunda ana şikayeti oluşturur veya başka çeşitli ruhsal hastalıkların semptomlarından biri olarak ortaya çıkar Somatoform ağrı bozukluğunda belirli bir bedensel nedene bağlı olmayan, psikolojik etkenlerle ilgili olabilen ve kişinin bireysel, toplumsal ve mesleki olarak işlevlerini önemli derecede bozan ağrı şikayeti vardır Değişik ruhsal nedenli ağrılar belirli bir anatomik yapıya uymaz, bedenin birbiriyle ilgisiz birden çok yerinde ortaya çıkabilir Ağrının yeri zaman içine değişiklik gösterir Tedavi ile bir bölgedeki ağrı geçerse bir başka bölgede tekrar ortaya çıkar Ağrı ilaçlarının yararı olmaz Ağrı şikayeti genellikle devamlıdır Ağrıyla ilgili bilgiler çok güç alınır; hastalar çoğu kez belirsiz, birbiriyle çelişik ya da uyumsuz cevaplar verir Ağrı ruhsal nedenlerle ortaya çıkmasına rağmen hastalar genellikle duygusal sorunları ve çatışmaları olduğunu kabul etmez, ruhsal durumları ile ağrı arasında bağlantı kuramaz ve ağrılarının gerçekliğini ve ağır şekilde hasta olduklarını ispata yönelik abartılı durumlar sergilerler Ruhsal nedenli ağrılarda tedavi esas olarak ilaç ve psikoterapidir

Yapısal Bozukluklara Bağlı Olmayan Çeşitli Baş Ağrıları

Çoğu zaman fiziksel etkilerle ortaya çıkan, nadiren tedavi gerektiren baş ağrılarıdır Başın dıştan basısına bağlı baş ağrısı, başın soğukta kalmasına bağlı baş ağrısı, soğuk gıda yenilip içilmesine bağlı baş ağrısı, öksürük sırasında ortaya çıkan baş ağrısı, eksersiz sırasında ortaya çıkan baş ağrısı, cinsel aktivite sırasında ortaya çıkan baş ağrısı bunlar içinde sayılabilir

Yapısal bozukluklara bağlı olmayan baş ağrıları hayatı tehdit etmemekle beraber yaşam kalitesini ciddi şekilde bozarlar ve iş güç kaybına sebep olurlar Baş ağrısını ortaya çıkaran sebeplerin hasta tarafından tanınıp kontrol edilmesi, yaşam şeklinin ve dış olaylara verilen tepki biçiminin değiştirilmesi ve ağrıların gelmesini önleyici (ağrı ilacı olmayan) ilaçların uygun şekilde kullanılması ile bazen tama yakın bazen büyük oranda düzelme sağlanır

Her baş ağrısı migren değil!

Migren ile gerilim ağrısının arasında bazı farklılıklar var Migrenli hasta sessiz bir yerde yatmak, gerilim ağrısı olan ise gezmek ve dolaşmak ister Ağrı, başta yaygındır ve gün içinde artar, saatlerce sürer



Ümraniye Hisar Intercontinental Hospital'dan Prof Dr Safiye Bilgin, baş ağrısı olduğunda mutlaka doktora başvurulması gerektiğini dile getirerek, ağrının bir hastalığın belirtisi olduğunu, bu ağrıların sebebinin ortaya konulması ve tedavi edilmesi gerektiğini kaydetti

''Gerilim tipi baş ağrısı en sık görülen baş ağrısı tipidir'' diyen Bilgin, bunun, kişinin çevresel faktörlerinin değişmesi, ailesel ve ekonomik zorluklar, yoğun çalışma ve sorumluluk artışı gibi yaşamındaki değişiklikler nedeniyle yüz, baş ve boyun kaslarının sürekli gerilmesi sonucu gelişen baş ağrısı olduğunu anlattı

Ayrıca stres, uzun süre aynı pozisyonda oturmak, depresyon ve darbe almanın da bu tip ağrılara yol açabildiğini dile getiren Bilgin, şöyle devam etti:

BAŞTA YAYGINDIR VE GÜN İÇİNDE ARTAR, SAATLERCE SÜRER
''Hastalar genelde bu ağrılarının migren olduğunu düşünürler Migren ile gerilim ağrısının bazı farklılıkları vardır Migrenli hasta sessiz bir yerde yatmak ister, gerilim ağrısı olanlar ise gezmek ve dolaşmak isterler Ağrı, başta yaygındır ve gün içinde artar, saatlerce sürer Migrende ağrı öncesi hissedilen, görme bozuklukları ve diğer belirtiler gerilim ağrısında görülmez Baş, boyun ve omuz bölgesi kaslarına basınç uygulandığında yavaşlayan ağrılar gelişir Baş bölgesinde hissedilen ağrı basınç şeklinde, özellikle boyundan başlayarak başın tepesine doğru yükselerek devam eder Baş ağrısı dışında başta yanma hissi, keçeleşme, dokunma ile hassasiyet gibi bulgular da gelişir Uykusuzluk, dikkat azlığı, bulantı veya kusma görülebilir

AĞRI KESİCİLER, KAS GEVŞETİCİLER VE ANTİDEPRESAN İLAÇLAR OLDUKÇA ETKİLİ Gerilim tipi baş ağrısının tedavisinde ağrı kesiciler, kas gevşeticiler ve antidepresan ilaçlar (depresyon için kullanılan ilaçlar) oldukça etkilidir İlaç dışı yöntemler de tedavide sıklıkla kullanılmaya başlanmıştır Bunlar gevşeme eğitimi verilmesi, ilaçlara ve gevşemeye dirençli hastalar da baş, boyun ve omuzda tetikleyici noktalara enjeksiyon yapılarak kasların gevşetilmesi olarak sayılabilir''

Bilgin, gerilim tipi baş ağrılarından korunmak için yapılması gerekenler arasında, strese yol açan durumların belirlenmesi, bu durumlardan uzak durulması, gerekirse psikolojik danışmanlık hizmeti alarak gevşeme tekniklerinin öğrenilmesi, düzenli egzersiz ve uyuma, düzenli yemek yeme alışkanlığı edinilmesi gibi yöntemlerin sayılabileceğini de anlattı

Kadınların başı daha fazla ağrıyor

ABDde Atlanta Davranışsal Tıp Merkezi uzmanları, kadınların erkeklerden iki kat daha fazla baş ağrısı çektiklerini ve migren hastası olma risklerinin de erkeklere oranla çok daha yüksek olduğunu ortaya koydu Araştırmada östrojen hormonunun baş ağrıları ve migren üzerinde kötü etkisi olduğu sonucuna varıldı Psikiyatrist Jennifer Kelly, ayrıca ergen kadınlarda kas, çene ve eklem ağrılarının da erkeklere oranla daha sık ortaya çıktığını ve bu durumun da östrojen hormonu tarafından tetiklendiğini düşündüklerini söyledi

Baş ağrısını ciddiye alın
Uzmanlar uyarıyor: Kişi hayatında ilk defa ve şiddetli şekilde baş ağrısı yaşıyorsa ve bilincinde, konuşmasında bozukluğa varacak kadar bulgu varsa önemli olabilir

Baş ağrısının çok sık yaşanan bir şikayet olduğunu belirten Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof Dr Sibel Velioğlu, birçok unsurun baş ağrısına neden olabileceğini söyledi

Velioğlu, bazı baş ağrılarının ciddi sağlık sorunlarına işaret edebileceğini belirterek, “Bir kişi hayatında ilk defa ve şiddetli şekilde baş ağrısı yaşıyor ve bilincinde, konuşmasında bozukluğa varacak kadar bulgu varsa önemli olabilir, mutlaka doktora gitmelidir Örneğin bu beyin kanamasının bulgusu olabilir İlk defa çok şiddetli baş ağrısı yaşayan kişi, mutlaka doktora gitmeli Gece bile olsa acil servise gitmeli'' uyarısında bulundu

AĞRI KESİCİ KULLANIRKEN DİKKAT
Ağrı kesici kullanımına özen gösterilmesi gerektiğine işaret eden Prof Dr Sibel Velioğlu şunları söyledi: ''Genellikle baş ağrısı kişiyi muzdarip etmedikten sonra doktora gidilmez Ama bir grup kişi sürekli doktora gider ve bu kişiler genellikle çok ağrı kesici kullanır Komplike maddeleri olduğu için de ilaçlar, ağrı kesiciye bağlı baş ağrıları oluşturur Hastayı, toplumu en çok etkileyen ağrılar bunlar Örneğin migrenli hastalar yılda bir, iki defa ağrıları olacakken çok ağrı kesici kullandıkları için bu sayı daha da artıyor Bu sefer ağrı kesicilere bağlı baş ağrısı oluyor Gereksiz yere, 'ağrım her an başlayacak' diye ağrı kesici kullanmak en büyük problem Kişi bunu yaptığı zaman ağrı kesiciye bağımlı hale geliyor''

Velioğlu, baş ağrısı ilaçlarının beyin kanaması yapmadığını da ifade ederek, ''Antienflamatuar içeren ağrı kesiciler kanı bir miktar sulandırıyorlar ve kanamaya eğilim yapıyorlar Kişinin beyin kanamasına eğilimi varsa o tür kanamada, kanamayı durdurmayı geciktirebilir Ancak kesinlikle baş ağrısı ilaçları beyin kanaması yapmıyor'' diye konuştu