İsviçre Tanitimi

İSVİÇRE

DEVLETİN ADI: İsviçre Konfederasyonu
BAŞŞEHRİ: Bern
YÜZÖLÇÜMÜ: 41293 km2
NÜFUSU: 6911000
RESMİ DİLİ: Hıristiyanlık
DİNİ: Almanca, Fransızca,İtalyanca ve Romanş
PARA BİRİMİ: İsviçre Frangı
Orta Avrupada bulunan bir devlet Kuzeyinde Almanya, doğusunda Avusturya ve Liechtenstein, güneyinde İtalya, batısında Fransa bulunur 25 eyaletten meydana gelmiş konfederasyondur

Târihi

Bugün İsviçre denilen Helvetiada yaşayan Kelt kabilelerin MÖ 58 yılında Roma İmparatoru Julius Caesara yenilmeleriyle ülke beş asır boyunca Roma İmparatorluğunun bir bölümü sayılmıştır MS 5 yüzyılda Hıristiyanlığı kabul etmiş olan Burgondlar, Juranın Cenevre Gölünün iki yanına yerleştiler Almanlar ise Ren ile Aşağı Aar havzasına yerleşerek bölgeyi Germenleştirdiler Bölge sonra Roma Germen İmparatorluğuna katıldı On birinci yüzyıldan itibaren feodal devletler kurulmaya başlandı On üçüncü yüzyılda da Habsburglar Sülâlesi orta ve batı İsviçreye hâkim oldu 1291de üç kanton Schwyzuri Nidwalden birleşerek Habsburglara karşı bir savunma ittifâkı kurdular Böylece İsviçre Konfederasyonu (adını birleşen kantonların en büyüğü olan Schwzyden aldı) doğdu Daha sonraki yüzyıllarda İsviçreliler Habsburglara karşı bağımsızlığı savunmak için birçok kere silâhla saldırdılar On dördüncü yüzyılda Luzirn, Zürich, Glaruszug ve Bern ilk kurulan üç kantonla birleştiler 1481de birliğe Fribourg, Solothurn, 1501de Basel, 1513de Appenzell katıldı Askerî gücünü geliştiren İsviçre tarafsızlık politikasını benimsedi Reform sırasında kantonlar arası çatışmada Protestanlar yenildi 1648de Vestfalya Antlaşmasıyla İsviçrenin bağımsızlığı resmen kabul edildi Napolyon savaşları sırasında Fransızlar ülkeyi işgal etti (1798) Napolyon kantonları birleştirerek bir federasyon hâline getirip Helvet Cumhûriyetini kurdu Napolyonun yenilmesinden sonra kantonlar birliği bozulmadı 1815 Viyana Kongresinde İsviçrenin tarafsızlığı kabul edildi 1847de ülkede bir iç savaş patlak verdi Bâzı kantonlar bir konfederasyon kurulmasını istiyordu, bâzıları ise değişikliğe gerek görmüyordu Yapılan savaşlarda konfederasyondan yana olanlar kazanınca, 1848de İsviçre Konfederasyonu kuruldu İsviçre, Birinci ve İkinci Dünyâ Savaşlarında da tarafsızlığını korudu Herhangi bir bloka bağlanmamıştır Buna da sebep dünyânın bütün devletlerinin, devlet adamlarının İsviçre bankalarında açmış olduğu sırdaş hesaplar olmuştur 1978 yılında yapılan bir referandumla yeni bir kanton kurulması için karar alındı ve 1 Ocak 1979da Jura Kantonu kuruldu

Fizikî Yapı

İsviçre Avrupanın en dağlık ülkesidir Toprakların 3/4ü dağlarla kaplıdır Kuzeybatı Fransa sınırı boyunca uzanan Jura Dağları ülkenin güney kesimini kaplayan Alplerden Mitteland yaylasıyla ayrılır İsviçre Alpleri, Mont-Blancdan Ortlere kadar uzanan orta kesimini içine alır Ülkenin büyük kısmını meydana getiren güney bölümü Bern Alpleri, Pennine Alpleri, Lepontine Alpleri ile doğudaki Rehetia Alplerinden müteşekkildir En yüksek tepeler Pennine Alplerinde yer alan Mente Rosa ve Matterhorn (4478 m) tepeleridir Bern Alplerinde en yüksek tepeler Finsteraarrhorn (4274 m) ile Jungfrau (4166 m)dur

İsviçre yüksek yaylası, Alplerle Jura Dağları arasında kalan yayladır Bu yayla 1000 m yüksekliktedir İsviçre Tepeleri diye de anılır Bu yayla çayırlar ve kozalaklı ağaç ormanlarıyla kaplıdır

Avrupanın iki büyük akarsuyu İsviçre Alplerinden doğar Ren Nehri, Knostanz Gölüne akan iki pınardan kaynaklanır Rhoneni kaynağı ise güneybatıdaki buzullardır Ticino Nehri güneye akar İsviçrede çok sayıda göl vardır Bunların en büyüğü Almanya ve Avusturyaya sınır olan Konstanz Gölüdür Diğer önemli gölleri ise Zürich, Lulerne, Neuchatel ve Lemandir

İklim

İsviçrenin iklimi çok değişiktir Rhetia Alplerinde hava kuru ve açık olmasına rağmen, Ticino Kantonunda nemli bir sıcaklık, Magiore ve Lugarna Göllerinde ise Akdeniz iklimi hüküm sürer Dağların yüksek tepeleri yıl boyunca karla örtülü kalır İklim genellikle mutedildir Ticinoso kantonu dışında bütün kantonlarda kış sıcaklık ortalaması 0°Cnin altındadır Yaz aylarında ise ısı ortalaması 27°Cye kadar çıkmaktadır

Tabiî Kaynakları

Bitki örtüsü ve hayvanlar: Ülke topraklarının % 23ünü ormanlar meydana getirir Ormanların % 70i kozalaklı ağaçlarla, geri kalan kısmı geniş yapraklı ağaçlarla kaplıdır Ormanlarda meşe, kayın, ceviz, çam ve kestane ağaçları vardır Ormanlar İsviçrenin kereste ihtiyacının yarısını sağlar Yüksek Alp yamaçlarında dağ keçisi, tavşan, dağ sıçanı ve av kuşları yaşar

Mâdenler: Yeraltı kaynakları bakımından İsviçre fakirdir Ülkede önemsiz birkaç kömür yatağı vardır Yalnız tuz yatakları önemlidir

Nüfus ve Sosyal Hayat

Nüfûsu 6911000 olup, nüfûsun büyük bir kısmı şehirlerde ve yayla bölgesinde yoğunlaşmıştır Önemli şehirleri Bern, Zürich, Basel ve Cenevredir Hâlâ kantonlarda ve köylerde çok belirgin âdet, gelenek ve dil ayrılıkları görülür İsviçrede resmî dil olarak dört dil kullanılır Halkın % 65i Almanca, % 18i Fransızca,% 12si İtalyanca, % 1i Romanş dillerini konuşur

Dîni: Halk Hıristiyan olup, % 49,4ü Katolik, %47,8i Protestandır

Eğitim: İsviçrede eğitim düzeyi çok yüksektir Okuma-yazma oranı % 100dür 6 ile 14 yaş arasında öğretim mecburîdir Ülkede 25 değişik eğitim sistemini kantonlar yönetimi kontrol eder İsviçrede 8 üniversite ve 2 teknik kolej vardır Üniversitelerinden 7 tânesi dünyâca meşhur olup, çeşitli ülkelerden gelen talebeler bu okullarda eğitim görmektedir

Siyâsî Hayat

İsviçrede hâlen yürürlükte olan Anayasa 1848de yürürlüğe girmiştir Anayasaya göre İsviçre 20 egemen, 6 yarım kantondan meydana gelmiştir Federal meclis 44 üyeden meydana gelen bir devlet konseyi ile, doğrudan doğruya halk tarafından seçilen 200 üyeli bir millî konseyden müteşekkildir Devlet konseyine hâkim kantonlar ikişer, yarım kantonlar birer üye gönderirler Federal Konsey, Federal Meclis tarafından 4 yıl için seçilmiş 7 üyeden meydana gelir Federal Konseyin üyeleri olan konfederasyon başkanı ve başkan yardımcısı her yıl Federal Meclis tarafından seçilir

Ekonomi

İsviçre ekonomisinin temelini tarıma dayalı besin endüstrisi, kimyâ ve ilâç endüstrisi meydana getirir Bunun yanında hayvancılık büyük önem taşır

Tarım: İsviçrede tarıma elverişli topraklar genellikle üstünde çalışılamayacak kadar yüksektir Topraklarının %6sı ekilebilmektedir Halkın ise % 6sı tarımla uğraşır Başlıca yetiştirilen önemli ürünleri patates, çavdar ve mısırdır Bağcılık gelişmiştir Göl kıyılarında ve dağ eteklerinde meyvecilik yapılır En çok yetiştirilen meyveleri elma, üzüm, armut, erik ve kirazdır

Hayvancılık: İsviçrede hayvancılık ekonomide büyük yer tutar Topraklarının yarısı otlaklardan ve sürekli yeşeren çayırlardan meydana geldiği için hayvancılık açısından çok değerli bir tabiî kaynaktır Yüksek bölgelerde keçi ve koyun yetiştirilir Asıl hayvancılık alanında çalışmalar sığır ve inek gibi kesim ve süt hayvanları yetiştirmek için yapılır Elde edilen süt miktarı yaklaşık 3650000 ton, peynir üretimi ise 129000 tondur Peynir sektörü dünyaca ünlüdür Süt mamullerinden sayılan çikolatada dünyâ çapında söz sâhibidir

Sanâyii: İsviçrede iş gücünün % 40ı sanâyi kesiminde çalışmaktadır Ülkede çelik sanâyi gelişmiştir Bu amaçla dışarıdan demir filizi alır Makina, lokomotif, türbün gibi ağır sanâyi ürünleri imal edilir Elektrikli makinalar, bilimsel ve optik araç üretimi ülke sanâyiinde önemli bir yer tutar Kimyâ ve ilâç sanâyii de çok gelişmiştir Saatçilik ülkenin ünlü bir sanâyi dalıdır İsviçre saatleri dünyâca ünlüdür Sanâyi üretiminin % 90ı ihraç edilir

Ticâret: Sanâyi ürünlerinin büyük bir kısmı ihraç edilir İhraç ettiği mallar arasında elektrikli motorlar, makina, lokomotif, türbün, dokuma ürünleri, süt mamülleri, saat, çikolata, ilâç ve kimyâ ürünleri gelir İsviçre dünyânın mâlî hayâtında önemli rol oynayan büyük bankacılık merkezidir İsviçre halkının % 10u bankacılıkla uğraşır İsviçre bankacılık ve sigortacılık kaynağından büyük gelir sağlar Diğer önemli gelir kaynağını ise turizm teşkil eder İsviçre yaz kış bütün yıl boyunca turist akınına uğrar İthal ettiği maddelerin başında petrol gelir Bunu diğer sanâyi ham maddeleri ve besin maddeleri tâkip eder

Ulaşım: İsviçrede 64855 km karayolu bulunmaktadır Bunun 1057 kmsi milletlerarası karayolu şebekesine bağlıdır Demiryollarının toplam uzunluğu 4991 kmdir Bunun dışında 830 km özel hatlar bulunmaktadır Hava ulaşımı 1931 yılında kurulmuş olan Swissair ile sağlanır Deniz ticâret filosu 30 gemiden meydana gelmiş olup, 294304 gross ton yük kapasitelidir En önemli limanı Baseldir