Çigiller Kimdir?

10 ve 11 yüzyıllardaki en tanınmış Türk topluluklarından biri de Çigillerdir Bunların aslında Karlukların bir boyunu teşkil ettikleri, Merveziye dayanılarak kaydedilmişti Çigiller, o kadar büyük bir topluluk idiler ki daha 10 yüzyılda müstakil bir Türk kavmi sayılmışlardır
Hududul-alemde Çigillere dair şu bilgiler veriliyor: Bu Çigiller aslında Karluklardandır Bunların nüfusları çoktur Çigil ülkesinin doğu ve güneyini Karluk ülkesi, batısını Topsıların yurdu teşkil eder; kuzeyi de Kırgızların yurdudur
Karluk ve Kırgız ülkelerinde ne gibi nesneler var ise, Çigil ülkesinde de aynı şeyler bulunur Onların servetleri çoktur Çigillerin ekserisi çadır ve alçıklarda yaşar; şehir ve köyleri azdır; servetlerini sığır, koyun ve at teşkil eder
Çigillerden bazıları güneşe ve yıldızlara tapar Onlar iyi tabiatlı, cana yakın, şefkatli insanlardır Hükümdarları kendilerindendir
Çigillerin varlıklarını 11 yüzyılda kuvvetle korudukları görülüyor Kaşgarlı onlardan göçebe bir bölüğün Kuyaşta yaşadını söylüyor Kuyaşın, İli ırmağı üzerinde olduğu tahmin edilmektedir Yine aynı müellifimiz bir bölüğünün de Taraz yakınında bulunduğunu yazıyor ki bu, el-Mukaddesinin zikrettiği Çigil kasabasındakiler olacaktır
Çigillerden üçüncü bir kol da Kaşgar köylerinde yaşıyordu Buna göre 11 yüzyılın ortalarında Çigiller arasındaki yerleşik hayata geçme faaliyetleri gelişmiştir Onlardan göçebe hayat geçirenleri ancak İli havzasındaki Kuyaşta yurt tutmuş olanlarıdır
Bundan başka aynı yüzyılda Maveraün-nehrde de Çigillerden kalabalık bir topluluğun yaşadığını biliyoruz Ancak 12 yüzyıldan itibaren Çigillerin adlarına rast gelinemiyor Bu husus şüphesiz onların hemen tamamıyla yerleşik hayata geçmeleriyle ilgilidir
Anadoluda beş veya daha ziyade Çigil adının görülmesi Çigillerden bazı mühim zümrelerin bu ülkeye gelmiş olduklarını gösterir Bunların Moğol istilasından önce gelmiş olmaları çok daha muhtemeldir Son olarak Çigil gençlerinin yakışıklılıkları, cana yakın ve sevimli olmaları ile İran edebiyatında akisler yapmış olduklarını da kaydedelim”
(Faruk Sümer, Eski Türklerde Şehircilik, S69-70