Yakup Kadri-Kiralık Konak

Eserin adı: Kiralık Konak

Yazarı: Yakup Kadri

Türü: Edebiyat

Basıldığı yayın evi ve tarihi: İletişim Yayınları , 1999

Sayfa Sayısı: 256

Yazarı Hakkında Bilgi: 27 Mart 1889'da Kahire'de doğdu İlköğrenimine ailesiyle birlikte gittiği Manisa'da başladı 1903'te İzmir İdadisi'ne girdi Babasının ölümünden sonra annesiyle yine Mısır'a döndü, öğrenimini İskenderiye'deki bir Fransız okulunda tamamladı 1908'de başladığı İstanbul Hukuk Okulu'nu bitirmedi 1909'da, arkadaşı Şehabettin Süleyman aracılığıyla Fecr-i Âti Topluluğu'na katıldı 1916'da tedavi olmak için gittiği İsviçre'de üç yıl kadar kaldı Mütareke yıllarında İkdam Gazetesi'ndeki yazılarıyla Kurtuluş Savaşı'nı destekledi 1921'de Ankara'ya çağrıldı ve bazı görevler verildi 1923'te Mardin, 1931'de Manisa Milletvekili oldu Bir yandan da gazeteciliğini ve roman yazarlığını sürdürdü 1932'de Vedat Nedim Tör, Şevket Süreyya Aydemir, Burhan Asaf Belge ve İsmail Hüsrev Tökin ile birlikte Kadro Dergisi'nin kurucuları arasında yer aldı Savunduğu bazı görüşler aşırı bulunduğu için Kadro Dergisi'nin 1934'te yayımına son vermek zorunda kalmasından sonra Tiran Elçiliği'ne atandı Daha sonra 1935'te Prag, 1939'da La Haye, 1942'de Bern, 1949'da Tahran ve 1951'de yine Bern Elçiliklerine getirildi 27 Mayıs 1960'tan sonra Kurucu Meclis Üyeliği'ne seçildi Siyasal hayatının son görevi 1961-1965 arasındaki Manisa Milletvekilliği oldu 13 Aralık 1974'te Ankara'da öldü

Türü Hakkında Bilgi: Kiralık Konak'ta Karaosmanoğlu, II Meşrutiyet yıllarında Batılılaşma Hareketi'nin yol açtığı değer kargaşasını, geleneklerden ve eski hayat biçiminden ayrılışı ve kuşaklar arasındaki kopukluğu sergiler Romanda, yazar adına konuşan Hakkı Celis, başlangıçta yurt sorunlarına karşı ilgisiz, âşık, içli bir şairken, sonradan bilinçlenerek değişir ve "milli ideal" sevdasına tutulur Bu ideal geleceğin Türkiye'sidir Karaosmanoğlu, romanın diğer kişilerini ve dolayısıyla toplumu, bu yeni bilince ulaşmış Hakkı Celis'in gözleriyle değerlendirir ve yargılar

Özet;
Naim Efendi çok zengin, zengin olduğu kadarda hesaplı bir kişiydi Babasından kalma bir servetti Büyük bir ihtimamla idare ve muhafaza ediyordu II Abdülhamit döneminde devletin yüksek mevkilerinde bulundu Bir çok defalar valiliklerde dolaştı Şürayı Devlet Azası, Rüşümat Müdiri Umumisi oldu İnkılaptan iki sene evvel dolaşık bir “TEVLİYET” (Mütevellilik) davası yüzünden istifasını verdi ve Hükümet işlerinden tiksinerek bir köşeye çekildi Fakat memuriyet döneminden kalma bayramlaşma ve özel deftere imza olayını hiçbir zaman aksatmazdı
Bütün çocukluğu, bütün gençliği İstanbul un en kalabalık konağında geçen Naim Efendi eğlenceli meclisleri, ahbap arasındaki sohbetleri, misafirlere ziyafetleri çok severdi Fakat öyle bir zaman yaşadı ki bunların hepsi yasaktı Naim Efendi yeni sazdan, yeni şarkılardan zevk almak şöyle dursun, son senelerde yazılan ve konuşulan Türkçeyi de anlamıyordu
Bundan beş sene öncesine kadar karısı Nefise Hanımefendi yanı başında idi, rahatını huzurunu mümkün mertebe koruyordu Zira, bu ihtiyar kadın ölünce evin içinde yalnız kaldı O öldükten sonra yerine Sekine hanım geçti; fakat Sekine Hanım hiçbir cihetten annesine benzetmiyordu Tabi ki babası gibi çekingen, içinde titiz, iradesiz, tembel bir kadındı; hususiyle kocasının nüfusuna ve çocuklarının arzularına son derece uyardı Kocası ise kırk beş yaşında bir züppeden başka bir şey değildi
Naim Efendinin damadı Düyunu Umumiye Müfettişlerinden Servet Bey, Naim Efendinin saflığından yararlanarak bütün iradesini konak içerisinde istediği gibi yürütüyordu Servet Beyin oğlu Cemil henüz yirmi yaşında bir mektup çocuğu olmasına rağmen Beyoğlundaki büyük lokantaların, gazinoların, barların sadık gediklisi idi Bu yaşında bir çok zevkleri vardı Biraderinin küçük sırlarında vakıf olan Seniha ise son çıkan moda gazetelerinin resimlerine benzerdi Körpe ince ve çolak vücudu ipek böcekleri gibi daima biçim değiştirme, başkalaşma içerisindeydi
Pazartesi günleri Senihanın çay günleridir Avrupanın bütün kibar kadınları gibi o günleri giyinir; kuşanır ve tam beşte konağın salonunda nadir görülen bir hanımefendi vakariyle ziyaretçilerini beklerdi Seniha salonun bir köşesinde iki genç kızla halasının torunu Hakkı Celisin kendisine okuduğu şiirleri dinler, gözüküyordu Bu genç kendisinden iki ay küçük olmasına rağmen ve bir çok şiiri bazı mecmualarda çıkmasına rağmen ona parmakları mürekkep lekeli ve pantolonunun dizleri çıkmış zavallı bir mektep çocuğu gibi görünmekten kurtulamıyordu Saat beşe henüz gelmişti ki; Faik Bey konağı ziyarete geldi Faik Bey Cemilin yakın arkadaşları arasındaydı Kumral, zayıf, uzun saçları iyi taranmış bir gençti Küçük yaşından beri Avrupanın muhtelif şehirlerinde dolaşmış, oturmuş olduğu için hareketlerinde hiç sahte görülmeyen bir frenk zarafeti ve kıvraklığı vardı Faik Bey ile Seniha arasındaki münasebetin bir arkadaşlık derecesinden fazla olduğunu genç kızın bütün erkek ve kadın arkadaşları bili verirlerdi
Fakat, buna da hafif bir flört manasını verirlerdi Zira Faik Bey, pek çapkın bir delikanlı ve Seniha, pek şuh bir genç kızdı Günden güne aralarındaki sevgi çoğalmaya başladı Faik Bey için Senihayı sevmek birdenbire vazgeçilmeyen ihtiyarlardan biri oluverdi O şimdi kumara ne kadar düşkün ise, Senihayı da o kadar arıyor Senihaya kendini o kadar düşkün hissediyordu Dört günlük bir ayrılıktan sonra sabah Faik Bey konağa geldi Henüz herkes uykudaydı Saçları karma karışık, yüzü sapsarıydı Yanaklarında üç günlük bir sakal, toz renginde bir kir tabakası vardı Seniha ne var? Ne oldu? Demek isteyen gözlerle Faik Bey i süzdü Faik Bey sessiz bir şekilde hiçbir şey söylemiyordu Seniha daha sonra kardeşi Cemil den öğrendiği kadarıyla Faik Bey in kumarda Üç yüz elli lira kaybettiğini ve paraya ihtiyacı olduğunu öğrendi Cemil parayı Senihanın büyükbabasından istemesini söyledi Senihanın bunun mümkün olmayacağını söylemesi üzerine Cemil Senihanın elmaslarını rehin koymasını istedi
Seniha dolabını açtı içinden bir çekmece çıkardı Çekmecenin içinden birkaç tane mahfaza aldı ve birer birer Cemile uzattı
Ve hayatında ilk defa olarak ağır ve ciddi bir şekilde düşündü, kaldı Hayat bir an içinde, ona çıplak ve en kaba haliyle görünmüştü Bu dünyada her şey ne bayağı, ne beyhude, ne kirliydi Bu dünyada güzellik bir hayal, sezgi bir efsane, asalet ve zerafet, insanın üstünde hafif bir cilaydı En güzel bir yüze bir iskelet ifadesi vermek için iki gecelik bir uykusuzluk, bir sevgiyi bir alışverişe çevirmek için birkaç paket iskambil kağıdı, en zarif bir adamı bir dilenciye döndürmek için üç yüz elli liralık bir borç kafiydi
Seniha kalbinin bu bir günlük imtihanından epeyce değişmiş çıktı Aşktan evvel ki alaycı, havai, şuh ve işveli haline avdet etti
Konağı kiraya verip kardeşi Selma Hanımefendinin yanına taşınma bahsi çıktığından beri Naim Efendi nin rahatı huzuru büsbütün kaçtı Selma Hanımefendinin kararı o kadar katıydı ki hiçbir mazeretle bunun önüne geçmek kabil olmuyordu
NAİM EFENDİ;
“Burada doğmuşum, burada yaşamışım, ihtiyarlamışım! Nasıl bırakır giderim? Diyordu”
SELMA HANIM;
“Burada, fareler, örümcekler ortasında yapayalnız öleceğine, benim yanımda benim gözüm önünde ölürsün” diyordu

Konak, Naim Efendiyle beraber, her gün biraz daha yıkılıp gidiyordu Zili bozulan sokak kapısı ağır bir tokmakla vuruluyor ve bir çok gıcırtılarla mustarip bir hayvan gibi sarsıla açılıyordu

Baş Kahramanlar: Naim Efendi, Selma Hanım, Seniha, Hakkı Celis, Sekine, Faik

Ana düşünce:Kiralık Konakta Osmanlı İmparatorluğunun çöküş dönemindeki toplumsal nedenler dile getirilir