Takımyıldızları

Avcı Takımyıldızı (Orion) haritası Sarı kesik çizgilerle çevrilmiş kısım Avcı Takımyıldızı göstermektedir Yıldızların oluşturduğu avcı figürü kolaylıkla görülebilmekte



Johannes Hevelius tarafından tasarlanmış olan Boğa takımyıldızı

Takımyıldız, gökyüzünün (veya gök kürenin) bölündüğü 88 alandan her birine verilen isimdirTerim genellikle, yanlış bir biçimde, görünüşte birbiriyle ilgili gözüken yıldız gruplarını tanımlamak için kullanılır

Bazı ünlü takımyıldızlar, çeşitli nesnelere benzetilen parlak yıldız düzenlerine sahiptir Örnek olarak, bir avcı figürünü çağrıştıran Avcı Takımyıldızı (Orion) ve aslan figürü çağrıştıran Aslan Takımyıldızı (Leo) verilebilir



Klaudyos Batlamyus'un resmi; 16 yüzyıl modern Alman stilinde kitap kabartması

Eski gök bilimciler bu şekilleri efsanelerdeki belirli hayvanlara ve kahramanlara benzetmiş ve bunların tanrılarca gökyüzüne çıkarıldıklarına inanmışlardır Takımyıldızların büyük bölümünü, eski Yunanlılar ve Romalılar adlandırmıştır,ama onlar da bu adları Babilliler'den almış olabilirlerTakımyıldızların oluşturduğu bu şekiller geceleri gökyüzünde incelenecek olursa, gözlemlenen şekillerin benzetilen nesnelerle arasındaki ilişkiyi fark etmek kolay olmayabilir

Gökyüzü ve takımyıldızlar



Uranometria'daki Avcı takımyıldızı gravürü

Yıldızlı bir gökyüzünün karanlık bir gecede gözlemi, ilk bakışta çok büyük bir düzensizlik izlenimi uyandırır Görülen sayısız yıldız içinde, daha parlak yıldızlar göze çarpar Bunlar, daha zayıf parıltılı gök cisimlerini işaretlemek veya gökyüzü olaylarının yerini belirlemek için değerli karşılaştırma noktaları oluşturur Antik Çağdan bu yana yıldızlar, mitolojik kişiler veya hayvanlarla özdeşleştirilen karakteristik şekiller, yani takımyıldızlar biçiminde gruplandırılmıştır Ancak çağdaş astronominin gerekli gördüğü noktalar, gökyüzü koordinat sistemlerinin kesin şekilde tanımlanmasıyla sonuçlanmıştır Böylece gök cisimlerinin gökyüzündeki konumu duyarlı olarak belirlenebilir, bu da, gözlem aletlerini, incelenmek istenen gök cisimlerine doğru çabucak yöneltmeye imkân verir

Takımyıldızların gece boyunca gökyüzünün gök küre kutbu adı verilen bir noktası çevresinde blok halinde yer değiştirdikleri görülürKuzey Yarı Küre'de bu nokta çıplak gözle görülebilen bir yıldıza çok yakındır; bu nedenle söz konusu yıldıza Kutup Yıldızı adı verilir Birçok gece tekrarlanan bir gözlem, gökyüzü bütününün bu dönüşünün, Dünya'nın kutuplarıyla çakışan bir eksen (Yerküre'nin ekseni) çevresinde, 24 saatten biraz daha az bir sürede gerçekleştiğini gösterir Gerçekte ise, Dünya kendi çevresinde döner Bununla birlikte buradan, gökyüzünün, belli bir yerdeki görünümünün değişmez olmadığı ortaya çıkar; saatler geçtikçe doğuda bazı yıldızlar belirir, ufuk çizgisi üzerinde yavaş yavaş yükselir ve sonra, batıda batarak gözden kaybolur Gökyüzünün görünümü enlemlere göre de değişir

Yıldızları adlandırma

Yıldızların eski adları, ait oldukları takım yıldızlarla özdeşleştirilmiş mitolojik şekillerdeki konumlarını hatırlatıyordu: Aslan'ın gözü, Büyük Ayı'nın kuyruğu gibi En parlak yıldızlar, çoğu Arapça kökenli olan özel adlarını korumuştur: Sirius, Rigel, Aldebaran, Deneb

Takımyıldızların bazılarının ve Güneş’in kendi mitleri bulunur Bunların ölülerin ruhu ya da tanrılar oldukları düşünülürdü Örneğin Umacı yıldızının Gorgon Medusa’nın gözünü temsil ettiğine inanılırdı

1603'te, Alman J Bayer, Uranometria'sında, o zamandan bu yana evrensel olarak benimsenen basit ve akılcı bir adlandırma sistemi ortaya attı Her takımyıldızda, en parlak yıldıza α ile, parıltı derecesi bundan hemen sonra gelen β ve bunu izleyen γ ile ( vb) belirtildi Yunan alfabesi tükendiğinde, Latin alfabesi, sonra da sayılar kullanıldı Sonunda yalnız en parlak yıldızlar adlandırılır oldu Astronomi aletleriyle görülebilen ve fotoğrafı çekilebilenlerin, referans kataloglarındaki sıra numaralarıyla yetinilmektedir Bir yıldızın uluslararası adı, bunu belirten harf veya sayının arkasına, ait olduğu takım yıldızının Latince adının genitifi veya resmî kısaltması konarak elde edilir; α Ursa Major veya α UMa

Takımyıldızları oluşturan yıldızların isimleri

Tüm yıldızların bir ismi vardır Johannes Bayer yöntemi ile takımyıldızlarındaki yıldızlar tanıtıldı, J Bayer'in yıldız atlasında onlar parlaklıklarına ya da büyüklüklerine göre Yunan alfabesi sırasıyla Yunan harfleriyle isimlendirdi

1515 yılına ait bir Kuzey Gök Küre takımyıldız haritası

Mesela, Alfa (α) parlak ise, Beta (β) daha az parlaktır ve böyle devam eder Buna örnek olarak Büyük Ayı takımyıldızını verebiliriz; Büyük Ayı takımyıldızın ilk yıldızı Alfa (α) Büyük Ayı, ikinci yıldızı Beta (β) Büyük Ayı, diğerleri de böyle devam etmektedir

Bu sıralamalar he zaman doğru değildir, yıldızların parlaklıkları tam olarak ölçülüp isimlendirilmemiştir, ve bazı yıldızların parlaklıklarında değişkenlikler gözlemlenilmektedir Örneğin Büyük Ayı'nın beşinci yıldızı olan Epilson (ε) Büyük Ayı, Büyük Ayı'nın ilk yıldızı olan Alfa (α) Büyük Ayı'dan daha parlaktır

Daha sonralar isimlendirmede sayılar da yetersiz kalınca başka sistemler icat edilmiştir John Flamsteed, Yunanca harfler yerine sayıları kullanmıştır, ve sonraki yıldız kataloglarında genellikle takımyıldızların bir sayı sitemi olmuştur

Takımyıldızlar

Adları Antik Çağ mitolojisinden miras kalan takımyıldızların, gökyüzünü, aralarında uzlaşmışçasına 88 bölgeye ayrıldığı kabul edilir

İlk uygarlıklardan bu yana, gökyüzü gözlemcileri, en parlak yıldızlan daha kolay bir şekilde işaretlemek için bunları, gökyüzünde çizdikleri şekillere göre bir araya getirmeyi düşündüler Böylece, mitolojik kahramanlar, hayvanlar veya nesnelerle özdeşleştirilmiş takımyıldızlar doğdu Takımyıldızlara, Yunan mitolojisinden alınmış adlar verme düşüncesinin, MÖ III yy'da Makedonya kralı Antigonos Gonatas'ın sarayında hekim ve ozan olan Aratos'dan çıktığı sanılmaktadır Gök kürenin kuzey yarı küresinin haritası, II yy'da Ptolemaios tarafından hazırlanan ve 48 takımyıldızı kapsayan haritaya dayanır Astronomların Güney Yarı Küre'nin gökyüzünü çok daha geç dönemlerde gözlemleyebilmeleri nedeniyle, güney takımyıldızların belirlenmesi çok daha yakın tarihlere rastlar Bunları, XVII yy'da özellikle Bayer ve Hevelius, sonra XVIII yy'da Lalande ve La Caille adlandırdılar ve daha çok kuş veya bilimsel alet adlan kullandılar: Tavus, Tukan, Mikroskop, Sekstant, Oktant vb

Uzun süre takımyıldızların sınırları belirsiz kaldı Dürbün ve teleskobun bulunmasından sonra, bu aletlerle keşfedilen çok sayıda düşük parıltılı yıldız kataloğa alınırken birtakım güçlüklerle karşılaşıldı Bu dönemde kimi astronomlar eskileri hiçe sayarak, akıllarına estiğince yeni gök cismi şekilleri belirleme yoluna bile gittiler Böylece, XIX yy'ın sonunda, 108 takımyıldız sayılıyordu ve bunların sınırları üstünde tam bir uzlaşma yoktu 1925'ten bu yana gökbilimde dünyanın en yetkili kuruluşu olan Uluslararası Astronomi Birliği, gökyüzünü 88 takımyıldıza böldü Bunların her biri, yalnız adını aldığı parlak yıldızlar grubunu değil, aynı zamanda, enlem ve boylam yaylarıyla sınırlanan ve resmî olarak Latince adıyla veya üç harflik bir kısaltmayla belirtilen bir gökyüzü bölgesini de kapsar Bu takımyıldızların en büyüğü, 1 303 derece karelik Dişi Ejderha ve en küçüğü, 68 derece karelik Güney Haçı'dır

Gökküre ve günlük hareket



Boğa ve Oriyon takımyıldızın gökyüzündeki görünümü

Kendimizi, yıldızların asılı olduğu ve dünyadakiyle çakışan bir eksen çevresinde 23 saar 56 dakika dönen, uçsuz bucaksız bir kürenin merkezinde yer alıyormuş varsayabiliriz

Gözlem, gece boyunca gökkürenin, Kuzey Yarıküre'de, Küçük Ayı takımyıldızının en parlak yıldızına çok yakın olan bir nokta çevresinde, saat hareketine ters yönde blok halinde dönüyormuş izlenimi verir Söz konusu nokta, gök kürenin iki kutbundan biridir, dolayısıyla bunun yakınında yer alan yıldıza, Kutup Yıldızı adı verilir Gözlem, her gece aynı saatlerde tekrarlandığında, gökyüzünün yaklaşık 24 saatte başlangıçtaki görünümünü yeniden aldığı saptanabilir Takımyıldızlar kümesinin 24 saatlik bu hareketine « günlük hareket » adı verilir Burada, yalnızca zahirî bir hareket söz konusudur Gerçekte Dünya, kutuplarından geçen bir eksen üstünde ve kendi çevresinde doğudan batıya 23 saat 56 dakikada döner Ama yıldızlar çok uzakta olduğundan, her şey sanki Dünya ile aynı eksen çevresinde, aynı periyoda, ama ters yönde 23 saat 56 dakikada dönüyormuş ve yıldızların asılı olduğu çok büyük bir kürenin merkezin-deymişiz gibi gelişir

Günlük hareket, yıldızlı gökyüzünün görünümünü belli bir yerde yalnız saatten saate değiştirmez, aynı zamanda geceden geceye de yavaş yavaş bu görünümü dönüşüme uğratır; çünkü günlük hareket periyodu, takvim günü süresinden yaklaşık 4 dakika daha kısadır: nitekim, bir mevsimin başlangıcında saat 2100'de doğudan doğan bir yıldız, mevsim ilerledikçe, aynı saatte gökyüzünde giderek daha yüksekte görünecektir Gökyüzü hep aynı saatte gözlemlendiğinde, bu durumun aydan aya değiştiği açıkça fark edilebilir Her mevsim yeni bir yıldız kümesi getirir; bunlar, doğuş ve batışları gündüze rastlamadan önce, az çok uzun bir periyot boyunca gözlemlenebilir

Ekvator, gece boyunca tüm takımyıldızların geçişinin görülebildiği tek Dünya bölgesidir Buradan uzaklaşılır uzaklaşılmaz, kimi yıldızlar hiç görünmez Çünkü bunlar hiçbir zaman ufkun üstüne çıkmaz Kutuplara yaklaşıldıkça gözlemlenebilecek gök küre parçası küçülür; ancak, gök kürenin merkezinde, yıldızların hiç batmadıkları ve bu nedenle sürekli göründükleri az çok geniş bir bölge vardır: buna « kutup dairesi » denir, çünkü ufkun üstünde yer alan gök kutbunu çevrelemektedir Kutuplarda da, ancak tek yarı küre görülebilir; diğeri daima ufuk çizgisinin altında kalır Gökyüzünde, çıplak gözle görülebilen yaklaşık 6000 yıldız vardır; bunların 20 kadarı çok parlaktır

Karanlık bulut grupları



"Gökyüzünde Emu Kuşu" takımyıldızı, yıldızlar yerine karanlık bulutsular tarafından tanımlanır

Güney Yarımkürede, Samanyolu'nun karanlık parçalarını fark etmek mümkündür Bazı medeniyetler bu parçaları şekillerle ayırt ederlerdi ve karanlık bulut gruplarına isim verirlerdi İnka medeniyeti Samanyolu'ndaki bu bölgeleri veya karanlık bulutsuları tespit edip onların şekillerini hayvanlarla ve mevsim yağmurlarıyla ilişkilendirdiler Avusturalya Aborijin astronomi'de Kömür Çuvalı Bulutsusu tarafından oluşan "gökyüzünde Emu kuşu" en ünlü karanlık bulut grubu anlatılmaktadır

Gökyüzünde gök cisimlerinin yerleri nasıl belirlenir

Gök cisimlerinin gök küre üzerindeki konumunu tanımlamak için yeryüzündeki enlem ve boylama benzer koordinat sistemleri kullanılır

Bir gözlem aletini bir gök cismine yöneltmek için, bunun gökyüzündeki konumunu büyük bir duyarlılıkla bilmek gerekir Bunun için birtakım koordinat sistemleri kullanılır; gökyüzünün herhangi bir noktasının konumu, bir referans düzlemine bağlı iki parametreyle belirlenir En çok kullanılan sistemlerden biri, ekvator koordinat sistemidir Coğrafi koordinat sisteminin (enlem ve boylam) benzeri olan bu sistemde, referans düzlemi, Dünya ekvatorunun düzlemiyle çakışan gök ekvatorudur Burada, gök kürenin her noktasının konumu bahar açısı (α) ve yükselimle (δ) işaretlenir Bunların Dünya'da kullanılan benzerleri bahar açısı için boylam, yükselim için enlemdir Başlangıç boylamı olan Greenwich meridyeninin eşdeğeri, kutuplardan ve Güneş'in ilkbahar ılım noktasındayken yer aldığı gökyüzü noktasından geçen büyük bir çemberdir (saat çemberi) Bu sistem, gözlem yerinden bağımsız olma üstünlüğünü taşır ve iki dönme ekseninden biri Dünya kutuplarından geçen eksene paralel olan bütün teleskoplarda kullanılır

Yaygın olarak kullanılan bir başka sistem, yatay koordinat sistemidir; bunun referans düzlemi, gözlem yerinin ufkuna paralel olan düzlemdir Bu sistemde gök kürenin her noktası ufuktan yüksekliği ve Güney açısıyla işaretlenir; yükseklik söz konusu noktayı ufuktan ayıran açı, Güney açısıysa Güney doğrultusuyla yaptığı açıdır: söz konusu sistem altazimut tipi bir donanımı olan, yani yatay ve düşey eksenler çevresinde hareket edebilen aletlerde kullanılır Ancak bir gök cisminin bu şekilde tanımlanan koordinatları belli bir yerde ve belli bir anda geçerlidir; Dünya'nın dönmesi nedeniyle sürekli olarak değişir



Koltuk takımyıldızının göz yanılsama grafiği

Diğer astronomi koordinat sistemleri arasından Dünya'nın Güneş çevresinde dönüş düzlemi (tutulum düzlemi) ve ilkbahar noktasıyla çakıştırılan koordinat sistemi, ayrıca gökadamızın diskinin ortalama düzlemi ve bu düzlemin, gök ada merkezi doğrultusunda yer alan bir noktasına indirgenen gökada koordinat sistemi örnek gösterilebilir

Yanılsama ve gerçek

Takımyıldızlar bir perspektif etkisinden kaynaklanır Bunlar, birbirine yakın doğrultularda yer alan, ancak Dünyaya uzaklıkları çok farklı olan yıldızlarca çizilir Nitekim, Koltuk takımyıldızının gökyüzünde W çizen yıldızları gerçekte 45 ışık yılıyla 700 ışık yılı arasında değişen uzaklıklarda yer almaktadır

Takımyıldızların çoğunun yıldızı, fiziksel bir bağlantısı varmış gibi gözükse de aslında hiçbir şekilde fiziksel bağlantıları yoktur, takımyıldızını oluşturan her yıldız birbirine oldukça uzak mesafededirler Yıldızlar gökyüzünde belirmeye başladığında, daha belirgin yıldızlar göze çarpar ve bu da bir yanılsama etkisi yaparak yıldızların sanki yan yana duruyormuş gibi gözükmesini sağlar

Burçlar kuşağı

Takımyıldızları burçlar olarak da bilinmektedir Bütün gökyüzü 88 burca bölünmüştür Gökyüzünün kuzey ve güney yarı kürelerini kapsayan 88 alandan her biri, bir takım yıldızını meydana getirir Her yıldız, galaksi veya gök cismi, takımyıldızlarından birinin alanı içinde bulunur Kırk sekiz takımyıldızının adları ve konumları 17 yüzyılın başına kadar biliniyordu ve günümüzde de geçerliliğini korumaktadır Geri kalan 40 takımyıldızının büyük bölümü 17 ve 18 yüzyıl astronomlarınca tarif edilmiştir Uluslararası Astronomi Birliği (IAU)'nin 1945'teki çalışması sonucunda, bugünkü 88 takımyıldızının adı ve konumu üzerinde anlaşmaya varıldı

Halk arasında, zodyak (burçlar kuşağı) üzerinde yer alan 12 takımyıldıza ortak olarak “burçlar” adı verilmiştir Zodyak, gökyüzünde güneş ve başlıca gezegenlerin yolu üzerinde bulunduğu tasarlanan hayali bir kuşaktır Burçlar kuşağı olarak da bilinmektedir Kuzey ve güney yarı küreler dahil bütün gökyüzündeki toplam takımyıldız sayısı 88'dir Herhangi bir gecede gökyüzüne bakıldığında bunlardan 40 kadarı görüş alanımızdadır Bu takımyıldızlarından bir bölümü, Güneş'in yıl boyunca hareket ediyormuş gibi göründüğü yol boyunca sıralanmış takımyıldızlar olup, Burçlar Kuşağı olarak adlandırılırlar Bunların sayısı, Yılancı Burcu'nun Akrep burcuna dahil edilmesiyle 12 tanedir Bu kuşaktaki takımyıldızlar Zodyak Takımyıldızları olarak da bilinirler Zodyak takımyıldızlarının isimleri şunlardır: Aries (Koç), Taurus (Boğa), Gemini (İkizler), Cancer (Yengeç), Leo (Aslan), Virgo (Başak), Libra (Terazi), Scorpius (Akrep), Sagittarius (Yay), Capricornus (Oğlak), Aquarius (Kova), Pisces (Balıklar)

En iyi tanınan takımyıldızlarından biri Ursa Major'un (Büyük Ayı) en parlak yedi yıldızının düzeni çok çeşitli cisimlere benzetilmiştir Bu nedenle Ursa Major takımyıldızına bugüne kadar Saban, Araba, Yedi Öküzler ve Büyük Cezve gibi çeşitli adlar verilmiştir Orion takımyıldızı genellikle bir avcı olarak çizilmiştir Bu takımyıldızın üç parlak yıldızı avcının kuşağını oluşturur Avcının iki köpeği vardır; büyük olanı Canis Major, küçük olanı ise Canis Minor'dur Orion'un yakınlarındaki, burçlar kuşağı takımyıldızlarından Gemini yer alır Gemini'deki (İkizler) en parlak iki yıldız, adlarını Yunan efsanesinde Zeus'un ölümsüzlük verdiği oğulları Kastor ve Polluks'tan almaktadır

Burçlar kuşağının bir başka takımyıldızı, Herakles'in öldürdüğü Nemea aslanı olduğu varsayılan Leo'dur (Aslan) Draco (Ejderha) takımyıldızı da, adını Herakles'in bir başka kurbanı olan ejderhadan almaktadır Orion'u öldüren akrep, Scorpius (Akrep) takımyıldızı olarak görünür Perseus'un deniz canavarından kurtardığı karısı Andromeda ve onun annesi Cassiopeia ile babası Cepheus'un isimleri de takımyıldızlara verilmiştir



Burçlar Kuşağı Çarkı: 6 yüzyıldan kalan İsrail'de Beit Alpha Sinagogunda bulunan mozaik işlemeli burçları gösteren resim

Güneşin burçlara karşı olan durumunun değişmesi yüzünden, bugün burçlardan hiçbiri kendi adıyla anılan bölgede bulunmamaktadır

Ilım noktalarının yalpalamasından dolayı takım yıldızları doğuya doğru kaymış bulunmaktadır Bu yüzden 20 yüzyılda Güneş, 1 Ocak'ta Oğlak'ta olmayıp Yay burcunda bulunmaktadır

Yıldız dizilimleri

Parlak yıldızlar, belirgin dizilimler gösterir ve bunlar sayesinde temel takımyıldızlar işaretlenebilir Aşağıda Kuzey ve Güney gökkürelerin takımyıldız haritalarını görebilirsiniz:

En çok bilinen takımyıldızlar

Bazı ünlü takımyıldızlar, çeşitli nesnelere benzetilen parlak yıldız düzenlerine sahiptir Örnek olarak, bir avcı figürünü çağrıştıran Avcı Takımyıldızı (Orion) ve aslan figürü çağrıştıran Aslan Takımyıldızı (Leo) verilebilir

Andromeda

Andromeda, modern 88 takımyıldızdan biridir Ayrıca, Batlamyus'un 48 takımyıldızdan oluşan listesinde de geçer Adını Yunan mitolojisindeki bir karakter olan Prenses Andromeda'dan alır Kanatlıat (Pegasus) takımyıldızının yanında bir kuzey yarı küre takımyıldızıdır Andromeda Gökadası'nı barındırıyor olması en dikkat çekici özelliğidir Kimi zaman Zincirli Prenses olarak da anılır

Orion (Avcı)

Gökyüzünde hem güney hem de kuzey yarıküresinde bulunan ve bu sayede tüm Dünya'dan görülebilinen, oldukça parlak yıldızlardan oluşan dolayısıyla da kolay bulunabilinen takım yıldız Avcının belirgin şekli dört belirgin yıldızdan oluşan boyu eninin iki katı kadar olan bir dikdörtgen ve bu dikdörtgenin merkezinde çapraz durmakta olan üç ayrı yıldızdır Betelgeuse avcının sağ omzuna, Bellatrix sol omzuna, Rigel sol ayağına ve Saif de sağ ayağına denk gelir Ortadaki üç çapraz yıldız (alttan üste sırayla Alnitak,Alnilam ve Mintaka) avcının kemerini (Orion kuşağı olarak da bilinir) oluşturur Kuşağın altında bulunan M 42 bulutsusu (nebulası) avcının kılıcıdır Heka adındaki avcının başını simgleyen kısım aslında üç daha sönük yıldızdan meydana gelir Betelgeuse'un üstündeki yıldızlar avcının sag kolunu Bellattrix'den ötede olan yıldızlarda avcının kalkanını oluşturur

Avcı kış ayları boyunca Türkiye'den rahatlıkla gözlemlenebilir Avcıyı gözlemlemek isteyenler güney ufkuna bakmalıdır Avcının yeri bulunulan aya göre güneybatı ile güneydoğu arasında değişir Bünyesinde gökyüzünün en parlak yıldızlarından Rigel (7 en parlak yıldız) ve Betelgeuse (10 en parlak yıldız)'ün bulunması ve etrafındaki takımyıldızların solukluğu Avcının kolaylıkla gözlemlenebilmesini sağlar Avcının komşuları Boğa, İkizler, Eranus nehri, Tavşan takımyıldızlarıdır

Aquila (Kartal)

Aquila, modern 88 takım yıldızdan biridir Görünüm olarak Samanyolu üzerinde yer alır En parlak yıldızı Altair'dir ve bu yıldız yaz üçgeni oluşturan üç yıldızdan birdir Yaz üçgenin diğer yıldızları Vega Lir (Çalgı) Takımyıldızında, Deneb ise Cygnus (Kuğu) Takımyıldızında bulunur

Lyra (Lir [Çalgı])

Lir Takımyıldızı bir çok takımyıldıza nazaran gökyüzünde oldukça küçük bir alan kaplar Lir Takımyıldızın en parlak yıldızı Vega'dır Bu Yıldızın kadir değeri + 0,03 dür ve diğer yıldızların parlaklıklarını karşılaştırmada referans olarak alınabilir Vega yaz üçgenin üç yıldızından birdir

Cygnus (Kuğu)

Cygnus (Kuğu) modern 88 takımyıldızdan biridir Bir çok parlak yıldız içerir Bu yıldızlardan en önemlisi ve en parlak olanı Deneb'dir ve yaz üçgeninin üç yıldızından biridir Kuğu takımyıldızı görünüm bakımından Samanyolu üzerinde güneye doğru uçan bir kuşu andırır

Ursa Major (Büyük Ayı)

Ursa Major özellikle kuzey yarı kürenin büyük bir bölümünde yıl boyunca görülebilir Oldukça parlak yıldızlardan oluşmuştur Belirgin kepçe biçimi sayesinde diğer takımyıldızlardan ayırması oldukça kolaydır Kepçenin sapındaki üç parlak yıldızdan ortadaki; ünlü bir çift yıldız olan Mizar'dır ve ona yakın görünümde daha sönük olan başka bir çift yıldız; Alcor yer alır Ursa Major'ün en parlak yıldızdarı Dubhe ve Merak'tır Bu iki yıldız cezvenin ucunda, sap kısmına en uzak görünümde bulunurlar Bu yıldızların aralarındaki mesafeyi referans alarak Merak-Dubhe yönünde 5 birim gittiğimizde Kutup Yıldızı'na (Polaris) ulaşırız Kutup Yıldızı ise Ursa Minor (Küçük Ayı) Takımyıldızında yer alır Ayrıca kepçenin sap kısmını oluşturan üç yıldızın çizdiği kavisi takip ederek Bootes (Çoban) takımyıldızının en parlak yıldızı olan Arcturus'a ulaşabiliriz Bu özellikleri ile Ursa Major: Gökyüzünde diğer takımyıldızları bulurken oldukça kolaylık sağlar

Ursa Minor (Küçük Ayı)

Küçük Ayı Takımyıldızı'da büyük kardeşi gibi kuzey yarı kürenin çok büyük bir kısmında, yıl boyunca görülebilir Şekli Büyük Ayı gibi kepçeyi andırır Sap kısmının en son yıldızı Kuzey Yıldızı olarak bilinen Polaris'tir Bu yıldız sayesinde açık bir havada, yönümüzü kolayca belirleyebiliriz

Scorpius (Akrep)

Bu takımyıldız Scorpio olarak da bilinir Batıda Libra (Terazi), doğuda ise Sagittairus (Yay) takımyıldızları arasında yer alır Birçok parlak yıldız barındırır Bunların en önemlisi ve en parlağı Antares, akrebin kalbi olarak bilinir Antares ömrünün sonlarına gelmiş bir kızıl devdir Astronomik olarak yakın bir gelecekte bir süper novayla yaşamını noktalayacaktır

Sagittarius (Yay)

Sagittarius (Yay) Takımyıldızı: Sembol olarak okunu Scorpius (Akrep) Takımyıldızına doğrultmuş bir yay olarak tasvir edilmiştir Ophiuchus (Yılancı) ve Capricornus (Oğlak) Takımyıldızları arasında yer alır

Enlargyan (İnci)

Bu takımyıldız pearl olarak da bilinmektedir Nasa tarafından henüz (2009) yılında keşfedilmiş olup dünya üzerinde her iki yarımküreden de görünebilir Şekli kalın ve uzun bir çubuğu anımsatır Çubuğun uç kısmında ise hafif kalınlaşmalar gözlemlenir Bu ucun tam ortasında bulunan bright pearl yıldızından dolayı takımyıldız bu ismi almıştır Nasa tarafından modern 89 takımyıldız olarak gösterilmektedir

Yıldız dizilimleri

Parlak yıldızlar, belirgin dizilimler gösterir ve bunlar sayesinde temel takımyıldızlar işaretlenebilir Aşağıda Kuzey ve Güney gökkürelerin takımyıldız haritalarını görebilirsiniz:





Takımyıldız, gökyüzünün (veya gök küresinin) bölündüğü 44 güney yarımkürede 44 kuzey yarımkürede olmak üzere toplam 88 alandan her birine verilen isimdir Terim genellikle, yanlış bir biçimde, görünüşte birbiriyle ilgili gözüken yıldız gruplarını tanımlamak için kullanılır
Bazı ünlü takımyıldızlar, çeşitli nesnelere benzetilen parlak yıldız düzenlerine sahiptir Örnek olarak, bir avcı figürünü çağrıştıran Avcı Takımyıldızı (Orion) ve aslan figürü çağrıştıran Aslan Takımyıldızı (Leo) verilebilir

Andromeda | Pompa | Cennetkuşu | Kova | Kartal | Sunak | Koç | Arabacı | Çoban | Çelikkalem | Zürafa | Yengeç | Av Köpekleri | Büyük Köpek | Küçük Köpek | Oğlak | Karina | Koltuk | Erboğa | Kral | Balina | Bukalemun | Pergel | Güvercin | Berenis'in Saçı | Güneytacı | Kuzeytacı | Karga | Kupa | Güneyhaçı | Kuğu | Yunus | Kılıçbalığı | Ejderha | Tay | Irmak | Ocak | İkizler | Turna | Herkül | Saat | Suyılanı | Küçüksuyılanı | Hintli | Kertenkele | Aslan | Küçük Aslan | Tavşan | Terazi | Kurt | Vaşak | Çalgı | Masa | Mikroskop | Tekboynuz | Sinek | Cetvel | Sekizlik | Yılancı | Avcı | Tavus | Kanatlıat | Kahraman | Anka | Ressam | Balık | Güneybalığı | Pupa | Kumpas | Ağcık | Okçuk | Yay | Akrep | Heykeltraş | Kalkan | Yılan | Altılık | Boğa | Dürbün | Üçgen | Güney Üçgeni | Tukan | Büyük Ayı | Küçük Ayı | Yelken | Başak | Uçanbalık | Tilkicik

Andromeda
Andromeda, modern 88 takımyıldızdan biridir Ayrıca, batlamyus'un 48 takımyıldızdan oluşan listesinde de geçer Adını yunan mitolojisindeki bir karakter olan prenses Andromeda'dan alır Kanatlı At (Pegasus) takımyıldızının yanında bir kuzey yarımküre takımyıldızıdır Andromeda Gökadası'nı barındırıyor olması en dikkat çekici özelliğidir Kimi zaman Zincirli Prenses olarak da anılır





Orion (Avcı)
Gökyüzünde hem güney hem de kuzey yarıküresinde bulunan ve bu sayede tüm dünyadan görülebilinen, oldukça parlak yıldızlardan oluşan dolayısıyla da kolay bulunabilinen takım yıldız Avcının belirgin şekli dört belirgin yıldızdan oluşan boyu eninin iki katı kadar olan bir dikdörtgen ve bu dikdörtgenin merkezinde çapraz durmakta olan üç ayrı yıldızdır Betelgeuse avcının sağ omzuna, Bellatrix sol omzuna, Rigel sol ayağına ve Saif de sağ ayağına denk gelir Ortadaki üç çapraz yıldız (alttan üste sırayla Alnitak,Alnilam ve Mintaka) avcının kemerini (Orion kuşağı olarak da bilinir) oluşturur Kuşağın altında bulunan M 42 bulutsusu (nebulası) avcının kılıcıdır Heka adındaki avcının başını simgleyen kısım aslında üç daha sönük yıldızdan meydana gelir Betelgeuse'un üstündeki yıldızlar avcının sag kolunu Bellattrix'den ötede olan yıldızlarda avcının kalkanını oluşturur
Avcı kış ayları boyunca Türkiye'den rahatlıkla gözlemlenebilir Avcıyı gözlemlemek isteyenler güney ufkuna bakmalıdır Avcının yeri bulunulan aya göre güneybatı ile güneydoğu arasında değişir Bünyesinde gökyüzünün en parlak yıldızlarından Rigel (7 en parlak yıldız) ve Betelgeuse (10 en parlak yıldız)' ün bulunması ve etrafındaki takımyıldızların solukluğu Avcının kolaylıkla gözlemlenebilmesini sağlar Avcının komşuları Boğa, İkizler, Eranus nehri, Tavşan takımyıldızlarıdır








Aquila (Kartal) Takımyıldızı
Aquila, modern 88 takım yıldızdan biridir Görünüm olarak Samanyolu üzerinde yer alır En parlak yıldızı Altair'dir ve bu yıldız yaz üçgeni oluşturan üç yıldızdan birdir Yaz üçgenin diğer yıldızları Vega Lir (Çalgı) Takımyıldızında, Deneb ise Cygnus (Kuğu) Takımyıldızında bulunur






Lyra (lir [Çalgı]) Takımyıldızı
Lir Takımyıldızı bir çok takımyıldıza nazaran gökyüzünde oldukça küçük bir alan kaplar Lir Takımyıldızın en parlak yıldızı Vega'dır Bu Yıldızın kadir değeri + 0,03 dür ve diğer yıldızların parlaklıklarını karşılaştırmada referans olarak alınabilir Vega yaz üçgenin üç yıldızından birdir




Cygnus (Kuğu) Takımyıldızı
Cygnus (Kuğu) modern 88 takımyıldızdan biridir Bir çok parlak yıldız içerir Bu yıldızlardan en önemlisi ve en parlak olanı Deneb 'dir ve yaz üçgeninin üç yıldızından biridir Kuğu takımyıldızı görünüm bakımından Samanyolu üzerinde güneye doğru uçan bir kuşu andırır






Ursa Major (Büyük Ayı) Takımyıldızı
Ursa Major özellikle kuzey yarım kürenin büyük bir bölümünde yıl boyunca görülebilir Oldukça parlak yıldızlardan oluşmuştur Belirgin kepçe biçimi sayesinde diğer takımyıldızlardan ayırması oldukça kolaydır Kepçenin sapındaki üç parlak yıldızdan ortadaki; ünlü bir çift yıldız olan Mizar'dır ve ona yakın görünümde daha sönük olan başka bir çift yıldız; Alcor yer alır Ursa Major 'ün en parlak yıldızdarı Dubhe ve Merak'tır Bu iki yıldız cezvenin ucunda, sap kısmına en uzak görünümde bulunurlar Bu yıldızların aralarındaki mesafeyi referans alarak Merak-Dubhe yönünde 5 birim gittiğimizde Kutup Yıldızı'na (Polaris) ulaşırız Kutup Yıldızı ise Ursa Minor (Küçük Ayı) Takımyıldızında yer alır Ayrıca kepçenin sap kısmını oluşturan üç yıldızın çizdiği kavisi takip ederek Bootes (Çoban) takımyıldızının en parlak yıldızı olan Arcturus'a ulaşabiliriz Bu özellikleri ile Ursa Major: Gökyüzünde diğer takımyıldızları bulurken oldukça kolaylık sağlar






Ursa Minor (Küçük Ayı) Takımyıldızı
Küçük Ayı Takımyıldızı'da büyük kardeşi gibi kuzey yarımkürenin çok büyük bir kısmında, yıl boyunca görülebilir Şekli Büyük Ayı gibi kepçeyi andırır Sap kısmının en son yıldızı Kuzey Yıldızı olarak bilinen Polaris'tir Bu yıldız sayesinde açık bir havada, yönümüzü kolayca belirleyebiliriz






Scorpius (Akrep) Takımyıldızı
Bu takımyıldız Scorpio olarak da bilinir Batıda Libra (Terazi), doğuda ise Sagittairus (Yay) takımyıldızları arasında yer alır Birçok parlak yıldız barındırır Bunların en önemlisi ve en parlağı Antares, akrebin kalbi olarak bilinir Antares ömrünün sonlarına gelmiş bir kızıl devdir Astronomik olarak yakın bir gelecekte bir süper novayla yaşamını noktalayacaktır






Sagittarius (Yay) Takımyıldızı
Sagittarius (Yay) Takımyıldızı: Sembol olarak okunu Scorpius (Akrep) Takımyıldızına doğrultmuş bir yay olarak tasvir edilmiştir Ophiuchus (Yılancı) ve Capricornus (Oğlak) Takımyıldızları arasında yer alır